Πού ήταν το κράτος όταν κερδοσκοπούσαν μάνατζερ και «golden boys»;

Δεν υπάρχει τρόπος επιστροφής στους πολίτες των δισ. ευρώ των πόρων που αντλούνται από δημόσιο και ιδιωτικό τομέα για την αντιμετώπιση της κρίσης. Τεράστια ευθύνη του κράτους που απουσίαζε όταν κερδοσκοπούσαν μάνατζερ και «golden boys».

Ο Φιλ. Ταυρής, αναπληρωτής γραμματέας Οργανωτικού της ΓΣΕΕ (και νούμερο 2 της ΔΑΚΕ), μιλά στο «ΠΑΡΟΝ» για την οικονομική κρίση, τις συνέπειές της και τον ρόλο του συνδικαλιστικού κινήματος, για το οποίο τονίζει πως «οφείλει να βρει τον καλό του εαυτό μακριά από σκοπιμότητες και εξαρτήσεις, για να μπορεί να παρέμβει αποτελεσματικά…».

Η συνέντευξη

Μπορούν τα μέτρα που αποφασίστηκαν στο Παρίσι να δώσουν διέξοδο στην κρίση;

«Ίσως μέχρι την επόμενη κρίση, αν τα πράγματα εξακολουθήσουν να λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο. Αυτό όμως που θα δώσουν τόσο τα μέτρα όσο και η εξ αυτών διέξοδος είναι η απάντηση σε όσους πίστευαν (και δεν ήταν λίγοι, είτε νεοφιλελεύθεροι, τύπου Θάτσερ, είτε νεοσοσιαλιστές, τύπου Μπλερ) ότι η αυτορρύθμιση της αγοράς αποτελεί την πανάκεια του οικονομικού συστήματος».

Ποιες οι επιπτώσεις από την κρίση του χρηματοπιστωτικού συστήματος στην απασχόληση, στις αποταμιεύσεις, στους μισθούς και τις συντάξεις;

«Η κρίση του χρηματοπιστωτικού συστήματος προς το παρόν συνίσταται κυρίως σε κρίση εμπιστοσύνης, με άμεση συνέπεια τον περιορισμό της ρευστότητας και τη νευρικότητα στις συμπεριφορές, όχι μόνο των επενδυτών, αλλά και μεγάλου μέρους των πολιτών. Όσο η κρίση αυτή διαρκεί και επιμηκύνεται, τόσο οι κίνδυνοι για πραγματική οικονομική κρίση θα αυξάνουν με γεωμετρική πρόοδο. Ήδη μετράμε συνέπειες: Από τη μια ο πανικός των πολιτών, που διαταράσσει την αποταμιευτική τους συμπεριφορά (άλλοι αγοράζουν χρυσό, άλλοι φυλάσσουν το περίσσευμα κάτω από το στρώμα και άλλοι απλώς αλλάζουν τράπεζα), κι από την άλλη η επιφυλακτικότητα των επενδυτών, μειώνουν την επενδυτική δραστηριότητα και πολύ φοβάμαι πως σχετικά σύντομα θα δούμε τις πρώτες συνέπειες στην απασχόληση και στην ανεργία. Επιπτώσεις στους μισθούς ίσως να μη δούμε άμεσα, πράγμα όμως που εξαρτάται από το βάθος αυτής της κρίσης. Σε κάθε περίπτωση, αν θέλουμε να μετριάσουμε τις συνέπειες αυτής της παγκόσμιας κρίσης, θα πρέπει η Πολιτεία με παρεμβάσεις να επιδιώξει τη διατήρηση μιας ενεργούς ζήτησης που θα εμποδίσει όσο είναι δυνατόν την ύφεση».

Πρέπει να υπάρξουν τώρα μεταβολές στις προτεραιότητες του προϋπολογισμού του 2009;

«Οι περισσότεροι κάνουν το λάθος, όταν κρίνουν μια θέση ή πρόταση ή ένα νομοσχέδιο να αποσιωπούν ό,τι θετικό υπάρχει και να απορρίπτουν το σύνολο για τα όποια αρνητικά του. Αυτό συνήθως συμβαίνει γιατί στην κρίση τους υπάρχει συγκεκριμένη σκοπιμότητα. Γίνεσαι πάντα πιο πιστευτός στην κριτική σου αν επισημαίνεις τα θετικά και κατακρίνεις τα αρνητικά. Έτσι, λοιπόν, κρίνοντας σήμερα τον προϋπολογισμό, δεν είναι δυνατόν να μη δεχτείς, εκτός κι αν ενυπάρχει αυτή η συγκεκριμένη σκοπιμότητα, ότι έχει συγκεκριμένες και σημαντικές θετικές ρυθμίσεις, όπως η σύσταση του Ταμείου κατά της Φτώχειας, η διεύρυνση του ΕΚΑΣ, η ενσωμάτωση της φορολόγησης κεφαλαίων είτε με τη φορολόγηση των μερισμάτων είτε της υπεραξίας των μετοχών, και αρκετά ακόμη. Αυτές οι θετικές πλευρές δεν είναι όμως ικανές να διαμορφώσουν μια συνολικά θετική άποψη για το σύνολο του προϋπολογισμού. Η υπεροχή των άδικων έμμεσων φόρων σε σχέση προς τους άμεσους και η υπερφορολόγηση των μισθωτών σε σχέση με όλους τους άλλους διαμορφώνουν μια άδικη βάση των εσόδων του προϋπολογισμού. Επίσης, δαπάνες που αφορούν κοινωνικές παροχές και υπηρεσίες προς τα χαμηλάεισοδήματα (όπως δαπάνες για την Υγεία, την Παιδεία, την Κοινωνική Πρόνοια) είτε ουσιαστικά καθηλώνονται είτε μειώνονται. Τέλος, η όποια ανάγκη δημοσιονομικής σταθερότητας δεν πρέπει να περνάει μέσα από τον πληθωρισμό υπό τη μορφή περιορισμού της ανάπτυξης.

Είναι εύκολα κατανοητό ότι η απουσία του κράτους από αναπτυξιακές στοχεύσεις μπορεί πρόσκαιρα να συμβάλει στον περιορισμό του ελλείμματος, όμως δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο μείωσης εσόδων, ανεργίας, άντλησης περισσότερων κοινωνικών βοηθημάτων, αρνητικών επιπτώσεων στο ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών και πάλι νέων ελλειμμάτων.

Άρα ο προϋπολογισμός έχει θετικά σημεία και πρέπει να τα αναδεικνύουμε, απαιτούνται όμως και σημαντικές μεταβολές ώστε να χαρακτηριστεί κοινωνικά δίκαιος και αποτελεσματικός».

Αντλούνται πόροι δισεκατομμυρίων ευρώ από τον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα. Πώς θα επιστρέψουν στους φορολογούμενους πολίτες;

«Ασχέτως από πού αντλούνται παγκοσμίως οι πόροι για τη στήριξη του χρηματοπιστωτικού συστήματος, δεν νομίζω ότι υπάρχει ένας άμεσος τρόπος επιστροφής τους στους πολίτες. Δυστυχώς, οι πολίτες, οι κοινωνίες, ακόμα και οι κυβερνήσεις βρίσκονται υπό έναν σιωπηλό και αδήλωτο εκβιασμό και ένα τραγικό δίλημμα.

Περίπτωση πρώτη: Δεν γίνεται καμία παρέμβαση, με αποτέλεσμα να καταρρεύσει το χρηματοπιστωτικό σύστημα με τραγικές συνέπειες για όλους, πολίτες, επιχειρήσεις, κοινωνικές δομές (Ταμεία κ.λπ.) και τελικά συνολική κατάρρευση, όχι μόνο οικονομική, αλλά και κοινωνική.

Περίπτωση δεύτερη: Να στηριχτούν όλες αυτές οι επιχειρήσεις, που για πολύ χρόνο κερδοσκόπησαν, διασώζοντας έτσι όλους εκείνους που θα έπρεπε να υποστούν τις συνέπειες.

Αλήθεια, όμως, γιατί το κράτος απουσίαζε όταν οι κερδοσκόποι, οι μάνατζερ, και τα «golden boys» δημιουργούσαν όλο αυτό το κερδοσκοπικό γαϊτανάκι; Όλοι αυτοί θα μείνουν στο απυρόβλητο και στην ατιμωρησία;

Τα νεοφιλελεύθερα και μονεταριστικά μοντέλα της σχολής του Σικάγου αποδείχτηκε, οριστικά πιστεύω, ότι δεν μπορούν να έχουν εφαρμογή σε μια κοινωνία που ποτέ δεν μπορεί να λειτουργεί μηχανιστικά. Επιβάλλεται η λειτουργία και η παρέμβαση του κράτους. Μην παραγνωρίζουμε ότι εκτός από τα κοινωνικοοικονομικά συστήματα που χαρακτηρίζονται από κρατικό παρεμβατισμό και κεντρικό σχεδιασμό, ακόμη και ο κλασικός φιλελευθερισμός (σε αντίθεση με τον νεοφιλελευθερισμό) δέχεται τη ρυθμιστική λειτουργία του κράτους όταν παρατηρούνται στρεβλώσεις».

Μπορεί να υπάρξει παρέμβαση, και προς ποια κατεύθυνση, του συνδικαλιστικού κινήματος ώστε να διασφαλιστούν τα συμφέροντα των εργαζομένων;

«Το συνδικαλιστικό κίνημα και μπορεί, αλλά και επιβάλλεται να παρεμβαίνει. Το προς ποια κατεύθυνση είναι σχετικά εύκολο να απαντηθεί. Προς την κατεύθυνση που θα αυξάνει την ευτυχία των εργαζομένων, όταν στην έννοια ευτυχία δώσουμε διάσταση συνολικού κοινωνικού αγαθού που περιλαμβάνει σταθερή απασχόληση, ικανοποιητικές αμοιβές, κοινωνική πρόνοια για τους αδύναμους, φορολογική δικαιοσύνη κ.λπ.

Αυτό που είναι δύσκολο να καθορίσει και να επιλέξει το συνδικαλιστικό κίνημα είναι το πώς. Σκοπιμότητες, εξαρτήσεις, εξάντληση προσπάθειας σε οργανωτίστικους ελιγμούς, ιδεοληψίες, ιμπεριαλιστική αντίληψη στη διαμόρφωση των εκλογικών συσχετισμών, είναι μερικά από αυτά που χαρακτηρίζουν και κατατρύχουν το συνδικαλιστικό κίνημα. Μπροστά σε αυτά που συμβαίνουν και κυρίως σε αυτά που έρχονται, πρέπει να βρούμε τον καλό μας εαυτό. Το οφείλουμε στους εργαζόμενους, στην κοινωνία, στα παιδιά μας».