Ο νέος προϋπολογισμός δημιουργεί εκρηκτικό μείγμα

Έχουμε την ελπίδα ότι το τελικό σχέδιο του προϋπολογισμού της επόμενης χρονιάς που θα κατατεθεί στη Βουλή προς ψήφιση θα είναι περισσότερο προσγειωμένο στην ελληνική πραγματικότητα. Πιστεύουμε ότι θα είναι πιο ρεαλιστικός και θα χρειαστεί λιγότερες «ανακαινίσεις» ο νέος προϋπολογισμός.

Σκέτη κλοπή

Οι αβεβαιότητες που συνοδεύουν το 2009 είναι πολλές και επηρεάζουν ευθέως την πορεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού, τη διαμόρφωση των δημοσιονομικών μεγεθών, αλλά και των μακροοικονομικών επιδόσεων της οικονομίας μας. Το έχουμε πει και άλλοτε, το επαναλαμβάνουμε και τώρα, ότι η επόμενη χρονιά θα είναι δυσκολότερη από τη φετινή. Για όλους μας, για το κράτος, για τις επιχειρήσεις και κυρίως για τα νοικοκυριά του μεσαίου και χαμηλού εισοδήματος. Αυτές τις προβλέψεις φαίνεται ότι δεν τις έλαβαν σοβαρά υπόψη οι συντάκτες του προσχεδίου. Ίσως νομίζουν ότι η κρίση θα «μονωθεί» στον χρηματοπιστωτικό τομέα και δεν θα επεκταθεί και στην πραγματική οικονομία. Από την παραδοχή αυτήν ξεκινούν όλες οι αισιόδοξες προβλέψεις του προσχεδίου. Κάτω από τις προϋποθέσεις αυτές είναι μάταιο να σχολιάσει κανείς το προσχέδιο του νέου προϋπολογισμού. Το πρώτο και κορυφαίο σχόλιό μας είναι ότι «φρενάρει» επίτηδες το ύψος του πληθωρισμού για να κοροϊδέψει για άλλη μια χρονιά τους μισθωτούς και τους συνταξιούχους, τους μόνιμα πλέον ταλαιπωρημένους από την εισοδηματική πολιτική. Για φέτος ο πληθωρισμός θα κλείσει στο 4,5%. Τώρα ήδη βρίσκεται στο 4,6% σε μέσο επίπεδο. Για το 2009 ο κ. Αλογοσκούφης και το επιτελείο του βλέπουν τον πληθωρισμό να διαμορφώνεται στο 3,8%. Και με την πρόβλεψη αυτή καθορίζουν τις μόνιμες πλέον αυξήσεις των αποδοχών στο 3,5%. Σκέτη κλοπή. Ο πληθωρισμός πώς είναι δυνατόν να μειωθεί το 2009 κατά 1,3%. Ίσως να υπολογίζουν σε μείωση της κατανάλωσης αγαθών και υπηρεσιών, λόγω επέκτασης της κρίσης. Οπότε και ο ρυθμός ανάπτυξης θα πάθει τρομερή καθίζηση. Το προσχέδιο υπολογίζει ρυθμό ανάπτυξης για την επόμενη χρονιά στο 3% (αύξηση του ΑΕΠ). Ο κ. Αλογοσκούφης πρέπει να είναι ευχαριστημένος, αν πετύχουμε ρυθμό ανάπτυξης 2,5-2,7%. Και να γιατί. Για το 2008 οι προβλέψεις είναι ότι η αύξηση του ΑΕΠ σε τρέχουσες τιμές τελικά θα φτάσει στο 7,8-7,9% και αν αφαιρέσουμε τον πληθωρισμό 4,5% θα προκύψει αύξηση του ΑΕΠ σε σταθερές τιμές 3,4% σε ετήσια βάση. Αυτά υπολογίζει το υπουργείο Οικονομίας. Για το 2009 το προσχέδιο υπολογίζει ότι η αύξηση του ΑΕΠ σε τρέχουσες τιμές θα κυμανθεί στο 6,1% και δεδομένου ότι ο πληθωρισμός προβλέπεται να διαμορφωθεί στο 3,6%, η αύξηση του ΑΕΠ σε σταθερές τιμές θα πρέπει να φτάσει στο 2,5% και όχι στο 3%, όπως το υπολογίζει το προσχέδιο του προϋπολογισμού. Με το δεδομένο ότι την επόμενη χρονιά θα υπάρξει περιορισμός της οικονομικής δραστηριότητας σε ολόκληρη την Ευρωζώνη, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, η αύξηση του ΑΕΠ πρέπει να κυμανθεί πιο κάτω (σε τρέχουσες τιμές) και μετά την αφαίρεση του πληθωρισμού (3,8%-4%) θα έχουμε μεγέθυνση της οικονομίας κατά 2,5%-2,7%. Κι αυτός ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ θα πρέπει να θεωρηθεί αρκετά ικανοποιητικός, δεδομένης της έντονα αρνητικής διεθνούς οικονομικής συγκυρίας. Και του φόβου που εκφράζουν υπεύθυνοι παράγοντες για «μόλυνση» και της πραγματικής οικονομίας. Και αν ο πληθωρισμός δεν συγκρατηθεί στο 3,2% το 2009 που προβλέπει το προσχέδιο, τότε ανάλογα με την υπέρβαση θα έχουμε και μείωση του ρυθμού αύξησης του ΑΕΠ. Θεωρούμε ότι οι παραπάνω προβλέψεις του προσχεδίου για τον πληθωρισμό και τον ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ είναι αρκετά αισιόδοξες. Να δούμε αν θα περάσουν στο οριστικό σχέδιο του προϋπολογισμού ’09 και αν δεν αναθεωρηθούν κατά τη διάρκεια της επόμενης χρονιάς. Ευχή μας να μη συμβεί αυτό.

Το δεύτερο σφάλμα του προσχεδίου είναι τα πρόσθετα φορολογικά έσοδα που προβλέπει. Τα έσοδα από την άμεση φορολογία (εισοδήματος και ακινήτων) αυξάνονται κατά 4,1 δισ. ευρώ σε σύγκριση με τα φετινά και από την έμμεση φορολογία (ΦΠΑ, ειδικοί φόροι κατανάλωσης κ.λπ.) κατά 3,3 δισ. ευρώ, δηλαδή συνολικά 7,4 δισ. ευρώ. Αυτό σημαίνει αύξηση της φορολογικής επιβάρυνσης το 2009 κατά 13,6%! Όπως και φέτος, έτσι και του χρόνου είναι αδύνατον να επιτευχθεί ο στόχος τής τόσο υπερβολικής αύξησης των φορολογικών εσόδων. Καθώς η ελληνική οικονομία θα χτυπηθεί από την επιβράδυνση, από οικονομική άποψη είναι μεγάλο σφάλμα η υπερβολική αύξηση της φορολογικής επιβάρυνσης. Σε μια «κρίση συνείδησης» ο κ. Αλογοσκούφης, για να μας παρηγορήσει τάχα και να δείξει συμπόνια στους δυστυχείς φορολογούμενους, ομολογεί ότι «σε μια περίοδο επιβράδυνσης της οικονομικής ανάπτυξης δεν θα ήταν σώφρον να επιδιώξουμε μεγαλύτερη δημοσιονομική προσαρμογή». Δηλαδή εάν δεν είχαμε επιβράδυνση, σε ποιο ύψος θα έφτανε η αύξηση της φορολογίας, κ. Αλογοσκούφη; Με αύξηση της φορολογίας κατά 13,6% μέσα σε έναν χρόνο ο υπουργός Οικονομίας υποστηρίζει ότι ακολουθεί πολιτική ήπιας δημοσιονομικής προσαρμογής! Αν τελικά και στο οριστικό σχέδιο του προϋπολογισμού του 2009 περάσει αυτή η αύξηση των φορολογικών εσόδων, τότε θα καμφθούν οι αντοχές της οικονομίας και γρήγορα η επιβράδυνση θα μετατραπεί σε ύφεση. Και το μεγαλύτερο σφάλμα του προϋπολογισμού είναι ότι κατά μεγάλο ποσοστό τα επιπλέον φορολογικά έσοδα θα επιπέσουν στους ώμους των μικρομεσαίων εισοδηματιών (περαίωση των ανέλεγκτων χρήσεων 2000-2006, φόρος ακινήτων, έμμεση φορολογία που μετακυλίεται στις τιμές λιανικής πώλησης κ.λπ.). Έτσι τα μικρομεσαία νοικοκυριά, δηλαδή η μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία, οδηγείται στην απόγνωση, όπως πολύ σωστά επεσήμανε με δήλωσή του στα ΜΜΕ ο βουλευτής του ΣΥΝ Παν. Λαφαζάνης, εκλεκτός συνεργάτης της εφημερίδας μας. Απορώ πώς το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης δεν κατανοεί πόσο εκρηκτικό είναι το μείγμα «επιβράδυνση/αύξηση φορολογίας». Αυτά είναι, κ. Αλογοσκούφη, τα μέτρα της κυβέρνησης για τον μετριασμό των επιπτώσεων από την οικονομική κρίση που μας χτυπάει την πόρτα; Μου φαίνεται απίστευτο!

Παρ’ όλη την προβλεπόμενη δημοσιονομική καχεξία, το σπάταλο κράτος συνεχίζεται, γεγονός που αποδεικνύει πλήρη αδυναμία της κυβέρνησης για τη συγκράτηση των δημοσίων δαπανών. Μόνο για την ανακούφιση όσων υποφέρουν το κράτος δείχνει τσιγκουνιά. Και μόνο για τις αναπτυξιακές δείχνει συγκράτηση. Οι πρωτογενείς δαπάνες αυξάνονται το 2009 κατά ποσοστό 8,1%, τη στιγμή που το ΑΕΠ σε τρέχουσες τιμές, όπως προβλέπει το προσχέδιο, θα παρουσιάσει ρυθμό αύξησης 6,1%. Οικονομία βρήκε να κάνει το υπουργείο Οικονομικών στις μόνες αναπτυξιακές δαπάνες του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΑΕ). Οι δαπάνες για δημόσιες επενδύσεις περιορίζονται το 2009 κατά 1 δισ. ευρώ. Από 9,5 δισ. φέτος οι πιστώσεις του ΠΔΕ το 2009 θα φτάσουν στα 8,5 δισ. Και κατά την πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού πιθανόν να περιοριστούν ακόμη περισσότερο. Έτσι ο προϋπολογισμός ’09 είναι καταναλωτικός και ελάχιστα αναπτυξιακός! Σημειώνουμε ότι οι λειτουργικές δαπάνες εμφανίζονται το 2009 αυξημένες σε σύγκριση με τις φετινές κατά 9,3% και το συνολικό τους ύψος φτάνει στα 9,55 δισ. ευρώ. Με την κατάθεση του οριστικού σχεδίου του προϋπολογισμού ’09 θα δούμε πόσο είναι δικαιολογημένες όλες αυτές οι δαπάνες και πόσο απαραίτητες για τη λειτουργία του κράτους. Σε σοβαρή αιμορραγία για τον δημόσιο κορβανά εξελίσσονται οι δαπάνες εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους. Για φέτος υπολογίζονται στα 11,3 δισ. ευρώ και το 2009 προβλέπεται να φτάσουν στα 11,9 δισ. (αύξηση 5,3%), κυρίως λόγω της αύξησης των επιτοκίων. Έτσι σαν ποσοστό επί του ΑΕΠ φτάνουν στο 4,5%. Υψηλό δημόσιο χρέος, υψηλές δαπάνες εξυπηρέτησής του. Το ύψος του συνολικού δημόσιου χρέους μέχρι το τέλος του 2008, υπολογίζεται ότι θα φτάσει στα 257,12 δισ. ευρώ (ή στο 104,3% του ΑΕΠ) και θα σημειώσει υπέρβαση κατά 7 δισ. ευρώ περίπου από τους υπολογισμούς του υπουργείου Οικονομικών. Φέτος ο δανεισμός του Δημοσίου, μέχρι τη λήξη του 2008 υπολογίζεται στο προσχέδιο ότι θα φτάσει στα 44 δισ. ευρώ, ενώ για το 2009 το προσχέδιο τον υπολογίζει στα 42,5 δισ. Η κυβέρνηση θα πρέπει να είναι ευχαριστημένη αν ο δανεισμός το 2009 σταματήσει στα 50 δισ. ευρώ. Εκτός αν λάβει έκτακτα εισπρακτικά μέτρα, όπως, π.χ., εκποίηση μετοχών κυριότητας του Δημοσίου.

Με την υπερεκτίμηση των εσόδων τελικά καταλήγει το προσχέδιο σε έλλειμμα 1,8% του ΑΕΠ. Συνηθισμένοι είμαστε στην υπέρβαση του ελλείμματος για πολλά χρόνια μέχρι τώρα. Το 2009 δεν θα μπορούσε να σπάσει την ελληνική παράδοση! Περισσότερα για τον νέο προϋπολογισμό, όταν τον άλλο μήνα κατατεθεί στη Βουλή για ψήφιση το οριστικό σχέδιο, που οπωσδήποτε θα έχει τροποποιήσεις (βελτιώσεις άραγε;).