Ποιος ο ρόλος του κ. Νίμιτς;

ότι ο εθνικισμός που χαρακτηρίζει τη στάση του πρωθυπουργού κ. Γκρούεφσκι και την κυβέρνησή του είναι καταστρεπτικός ως προς τον στόχο της εξεύρεσης μιας αμοιβαία αποδεκτής λύσης για το θέμα του ονόματος. Η προοπτική των αμοιβαίων υποχωρήσεων για την εξεύρεση της τελικής λύσης ολοένα και απομακρύνεται, λόγω της στάσης της ηγεσίας των Σκοπίων. Η οποία, είναι ξεκάθαρο πια, προτιμά τον έξαλλο εθνικισμό από τους ευρωατλαντικούς θεσμούς. Κατʼ αυτόν τον τρόπο, όμως, φαίνεται πως εξαντλούνται τα όρια της στρατηγικής της Ελλάδας, όπως αυτή διαμορφώθηκε τη δεκαετία του 1990. Με άλλα λόγια, η βασική μας υπόθεση εργασίας ότι η ηγεσία της FYROM θα αναζητήσει έναν συμβιβασμό με την Ελλάδα, προκειμένου να διευκολυνθεί η ένταξή της στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ, πρέπει να επανεξεταστεί.

Τον προβληματισμό αυτό έθεσα υπʼ όψιν της Διαρκούς Επιτροπής Εξωτερικών και Άμυνας. Καθώς και του Εθνικού Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής. Στην πρόσφατη συνεδρίαση του Συμβουλίου (4 Σεπτεμβρίου) συζητήθηκαν ορισμένες μορφές πολιτικής – διπλωματικής δράσης, για τις οποίες δεσμευτήκαμε να μην κάνουμε δημόσιο διάλογο. Και τη δέσμευση αυτή τη σεβαστήκαμε όλοι.

Η πολιτική ηγεσία της FYROM, λοιπόν, δεν δέχεται να κάνει υποχωρήσεις προς την κατεύθυνση της εξεύρεσης μιας αμοιβαία αποδεκτής λύσης, όπως απαιτεί η Ενδιάμεση Συμφωνία στο πλαίσιο του ΟΗΕ από τον Σεπτέμβριο του 1995. Κι όμως η χώρα μας έχει κάνει μείζονες υποχωρήσεις από τις αρχικές της θέσεις. Σύμφωνα με την εθνική κόκκινη γραμμή, ως προς την οποία συμπίπτουμε τα τέσσερα από τα πέντε κοινοβουλευτικά κόμματα, αποδεκτή θα ήταν η λύση ακόμη και της σύνθετης ονομασίας με γεωγραφικό – επιθετικό προσδιορισμό, αρκεί να ισχύει έναντι όλων και να καλύπτει όλες τις χρήσεις. Η μείζων υποχώρηση της Ελλάδας είναι προφανέστατη. Από την άλλη πλευρά, όχι μόνο δεν υπάρχουν υποχωρήσεις, αλλά αντίθετα η ηγεσία του κ. Γκρούεφσκι γεμίζει το καλάθι της διαπραγμάτευσης με άσχετα αλλά και ανύπαρκτα θέματα. Ο ηγέτης αυτός εκφέρει λόγο εμπρηστικό. Ενθουσιασμένος από την εσωτερική εκλογική του νίκη, αλλά και απογοητευμένος από το Βουκουρέστι, συμπεριφέρεται με απολύτως αρνητικό τρόπο για την εξεύρεση λύσης στο ζήτημα του ονόματος. Η εκ μέρους του επίκληση της διάθεσης ενός μέρους του λαού του, της σλαβικής του συνιστώσας, δεν αποτελεί επιχείρημα. Αλλά και αν ακόμη δεχόμασταν πως έχει κάποιες δυσκολίες με τους εκλογείς του (να σημειωθεί πως η αλβανική συνιστώσα είναι κατά βάσιν αδιάφορη), τότε εμείς τι να πούμε που το 70% του ελληνικού λαού δεν αποδέχεται τη σύνθετη ονομασία;

Οι συμπεριφορές, ωστόσο, της πολιτικής ηγεσίας της FYROM δεν έχουν αντίκτυπο μόνο στην Ελλάδα και στο θέμα του ονόματος. Η εκ μέρους της υποτίμηση της ευρω-ατλαντικής της προοπτικής και η αναβάθμιση του εθνικισμού της δημιουργεί ένα ακόμη πρόβλημα στα ταραγμένα δυτικά Βαλκάνια. Στα ήδη υπάρχοντα προβλήματα του Κοσόβου και της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης προστίθεται και το πρόβλημα των Σκοπίων. Η ασταθής αυτή μεταβλητή κανονικά θα έπρεπε να απασχολεί και τον ΟΗΕ και την ΕΕ. Και υπό την έννοια αυτή θα έπρεπε να αναζητούνται οι κατάλληλοι τρόποι για να υπάρξει προσαρμογή των Σκοπίων στα μεγάλα προτάγματα που αφορούν την Ευρώπη και ειδικά τη Βαλκανική: Ειρήνη, καταστολή της εθνοτικής τρομοκρατίας, καταστολή του οργανωμένου εγκλήματος, ανάπτυξη και συνεργασία. Αντί, όμως, οι προτεραιότητες αυτές να επιδοκιμαστούν, πρωτευόντως από τον ΟΗΕ και την ΕΕ, ο ειδικός διαμεσολαβητής του ΟΗΕ με τις τελευταίες προτάσεις του επιβραβεύει τον εθνικισμό και την αδιαλλαξία. Είναι άραγε η στάση του άσχετη με την πολιτική της διοίκησης Μπους και τις πολιτικές που ασκούν η Ράις και οι συνεργάτες της στην περιοχή;

Το ΠΑΣΟΚ κάλεσε την κυβέρνηση να απορρίψει ευθέως τις «νέες ιδέες» Νίμιτς. Ο έλληνας διαπραγματευτής κ. Βασιλάκης εξέφρασε τις αντιρρήσεις του στον κ. Νίμιτς, σύμφωνα όμως –όπως ο ίδιος δήλωσε– με τις προσωπικές του απόψεις. Η κυβέρνηση δεν έχει ακόμη εκφραστεί. Πιθανώς να κρατά τα χαρτιά της κλειστά εν όψει της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Πάντως, η υπουργός των Εξωτερικών δεν ενημέρωσε την αντιπολίτευση για τις πρόσφατες αυτές εξελίξεις. Θα δούμε ποια θα είναι η συνέχεια, αν και η αισιοδοξία στην παρούσα φάση θα ήταν απολύτως αδικαιολόγητη. Ωστόσο, ανεξαρτήτως από όλα όσα αφορούν τη στάση της χώρας μας, το μείζον των ερωτημάτων για την παρούσα φάση –πάντα ως προς τη στάση ενός εκάστου– αφορά τον ειδικό διαμεσολαβητή κ. Μάθιου Νίμιτς και σχετίζεται με τον ρόλο του: Πώς είναι δυνατόν να δικαιώνεται η αδιάλλακτη πλευρά, όταν μάλιστα η αδιαλλαξία της στηρίζεται σε έναν ξέφρενο εθνικισμό, ο οποίος αποτελεί μία νέα απειλή για τα δυτικά Βαλκάνια και επικρίνεται με σφοδρότητα ακόμη και στο εσωτερικό της FYROM; Πώς είναι δυνατόν να διευκρινίζει ο ίδιος ο κ. Μάθιου Νίμιτς πως ο ρόλος του περιορίζεται από την Ενδιάμεση Συμφωνία στο όνομα και την επίλυση του σχετικού προβλήματος και ταυτοχρόνως οι «νέες ιδέες» του να εμπεριέχουν πληθώρα άλλων θεμάτων που θέτει ο εθνικισμός στο τραπέζι; (Όπως ανακοίνωσε η ίδια η Γραμματεία του ΟΗΕ στις 11/9/2008, οι «νέες ιδέες» Νίμιτς περιλαμβάνουν, εκτός του ονόματος, το θέμα της «εθνότητας», καθώς και «άλλα συναφή θέματα».) Είναι, νομίζω, επιτακτική ανάγκη μετά τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη (που ξεκινά τις εργασίες της στις 23 Σεπτεμβρίου) η Ελλάδα να εξετάσει εκ νέου την πολιτική της.