Περί νομισματικών ισοτιμιών προβλέψεις
1Πολλοί Έλληνες αλλά και Ευρωπαίοι διατηρούν αποθέματα (κυρίως καταθέσεις) σε ένα από τα ισχυρά διεθνή νομίσματα (δολάρια, ευρώ, γιεν, στερλίνα) με την ελπίδα υψηλότερων αποδόσεων, ή έχουν συνάψει δάνεια σε ξένο νόμισμα και έτσι οι δαπάνες εξυπηρέτησης των δανείων αυτών συναρτώνται με την εκάστοτε διαμορφούμενη νομισματική ισοτιμία. Από την άποψη αυτή οι νομισματικές διακυμάνσεις παρουσιάζουν ζωηρό ενδιαφέρον για πολλούς αποταμιευτές και δανειολήπτες. Ας δούμε λοιπόν ποιες είναι οι προβλέψεις των αναλυτών που ασχολούνται με τις νομισματικές διακυμάνσεις, ξεκινώντας από την ισοτιμία του δολαρίου. Όλοι οι αναλυτές συμφωνούν ότι σήμερα το δολάριο είναι υποτιμημένο, ηθελημένα κατά πολλούς για τη διευκόλυνση των αμερικανικών εξαγωγών, ή κατά άλλους λόγω της σοβαρής εξασθένησης των μακροοικονομικών επιδόσεων της οικονομίας των ΗΠΑ. Και οι δύο αυτές αιτίες είναι αληθείς. Όπως αληθινό φαίνεται να είναι και το γεγονός ότι η επιβράδυνση έχει ηπιότερη μορφή στις ΗΠΑ απ’ αυτήν της Ευρωζώνης. Με το δεδομένο αυτό οι περισσότεροι αναλυτές πιστεύουν ότι σύντομα θα αρχίσει μια σταδιακή άνοδος της ισοτιμίας του δολαρίου. Και αυτό το στηρίζουν και στην πρόβλεψη ότι η αλλαγή ηγεσίας στις ΗΠΑ θα ενισχύσει το δολάριο έναντι του ευρώ και των ασιατικών νομισμάτων, καθώς οι επενδυτές θα στραφούν προς το πράσινο νόμισμα. Και η τάση αυτή θα ενισχυθεί, εάν η επιβράδυνση είναι ισχυρή και στην Ασία και υποχωρήσει η κατανάλωση, γεγονός που θα ασκήσει πίεση στις τιμές.
2 Όσον αφορά την ισοτιμία του ευρώ, σχεδόν όλοι οι αναλυτές συμφωνούν ότι το κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα είναι υπερτιμημένο κατά 30% περίπου, γεγονός που δυσχεραίνει τις εξαγωγές ευρωζωνικών προϊόντων και έτσι μειώνονται και οι ρυθμοί αύξησης του ΑΕΠ της Ζώνης του ευρώ. Με τα δεδομένα αυτά προβλέπουν μείωση των επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και εξασθένηση της ισοτιμίας του. Όμως αυτό θα ισχυροποιήσει τις πληθωριστικές πιέσεις στην Ευρωζώνη, κάτι που η ΕΚΤ δεν επιθυμεί, τώρα μάλιστα που ο πληθωρισμός ξέφυγε και έφτασε στο 4%, διπλάσιος από το επιθυμητό όριο που έχει υιοθετήσει η ΟΝΕ. Η μείωση των επιτοκίων από την ΕΚΤ ασφαλώς θα προκαλέσει πτωτική επίδραση στην ισοτιμία του ευρώ. Πάντως είναι γεγονός ότι σήμερα η διοίκηση της ΕΚΤ αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα. Τι πρέπει να προτιμήσει, το υπερτιμημένο ευρώ σαν ασπίδα κατά του πληθωρισμού και των υψηλών τιμών του πετρελαίου και των τροφίμων ή να ακολουθήσει μια πολιτική προγραμματισμένης «κατολίσθησης» του νομίσματος που θα βοηθήσει στην ανάπτυξη και στο γρηγορότερο ξεπέρασμα της φάσης επιβράδυνσης. «Κοντό το πάπλωμα» για την ΕΚΤ. Σκεπάζει την πλάτη, ξεσκεπάζονται τα πόδια, σκεπάζει τα πόδια, ξεσκεπάζεται η πλάτη. Το πρόβλημα είναι πολύ σοβαρό για την οικονομία της Ευρωζώνης και τίποτε δεν προδίδει τις μελλοντικές προθέσεις της ΕΚΤ. Έτσι, οι αναλυτές πελαγοδρομούν σε εικασίες για την ισοτιμία του ευρώ.
3 Παρόμοια με τα προβλήματα του ευρώ είναι και αυτά που αντιμετωπίζει σήμερα και η στερλίνα. Και η βρετανική οικονομία αντιμετωπίζει εξασθένηση της οικονομίας της (φάση επιβράδυνσης) με υψηλή ανεργία και έντονες πληθωριστικές πιέσεις. Οι άνεργοι υπολογίζονται στα δύο εκατομμύρια. Και οι αναλυτές συμφωνούν ότι και με μια μείωση των επιτοκίων από την Τράπεζα της Αγγλίας, η θετική επίδραση στην οικονομία θα είναι πολύ περιορισμένη. Κάτω από τις συνθήκες αυτές, όλοι συμφωνούν ότι η αποδυνάμωση της ισοτιμίας της στερλίνας πρέπει να θεωρείται βέβαιη. Έτσι η ευρωπαϊκή οικονομία σχεδόν στο σύνολό της αντιμετωπίζει κατάσταση βαριάς επιβράδυνσης. Όσον αφορά το γιεν, οι εκτιμήσεις είναι ότι θα συνεχιστεί η κατολίσθηση της ισοτιμίας του, εκτός εάν η Κεντρική Τράπεζα της Ιαπωνίας προβεί σε σημαντική αύξηση των επιτοκίων της, κάτι που σήμερα θεωρείται εντελώς απίθανο. Εάν η FED αποφασίσει αύξηση των επιτοκίων της, το γιεν θα παρασυρθεί σε «ταχεία αποδυνάμωση», καθώς οι Ιάπωνες επενδυτές από τα πρώτα χρόνια μετά τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου θεωρούν το δολάριο ασφαλές καταφύγιο και επενδύουν σ’ αυτό (πουλάνε γιεν και αγοράζουν δολάρια και δολαριακούς τίτλους και επωφελούνται έτσι από τη διαφορά επιτοκίων – carry trade). Αυτές είναι οι προβλέψεις τώρα. Όμως στην οικονομία «τα πάντα ρει».