Η στρατηγική της «ήσσονος προσπάθειας» χρεοκόπησε…
Η πολιτική Καραμανλή, από την αρχή της πρώτης τετραετίας του μέχρι το περασμένο Σάββατο, συνοψίζεται στις εξής πέντε υποθέσεις:
• Πρώτον, από το ΠΑΣΟΚ δεν κινδυνεύει.
• Δεύτερον, αληθινός αντίπαλός του είναι το μεγαλύτερο μέρος των ΜΜΕ (και των «εξω-θεσμικών» που βρίσκονται πίσω τους)…
• Τρίτον, η ίδια η κυβέρνησή του… δεν τον βοηθά. Το μόνο που περιμένει από τους υπουργούς του είναι να συμμαζέψουν τα πράγματα, να αποφεύγουν τις γκάφες, σιγάσιγά να μάθουν τη «διαχείριση», κι αργότερα να προσπαθήσουν κάποιες μεταρρυθμίσεις.
• Τέταρτον, όποιες στιγμές η κυβέρνηση δείχνει να χάνει τον βηματισμό της, ο Καραμανλής -που μένει, ως τότε, στο «απυρόβλητο»- επεμβαίνει κι αλλάζει το σκηνικό.
• Πέμπτον, όσο το ΠΑΣΟΚ διατηρείται εκτός εξουσίας, η κρίση στο εσωτερικό του θα οξύνεται. Κι όσο οξύνεται η κρίση του ΠΑΣΟΚ και το προσωπικό κεφάλαιο Καραμανλή διατηρείται άθικτο, ο ίδιος θα κυριαρχεί απολύτως, χωρίς να κυβερνά πραγματικά. Και θα «σώζει την παρτίδα» στις δύσκολες στιγμές.
Αυτή ήταν, με λίγα λόγια, η «στρατηγική Λούλη», η στρατηγική του «ώριμου φρούτου», δηλαδή της «ήσσονος προσπαθείας».
Η στρατηγική αυτή υποστήριζε, ανέκαθεν, ότι η ΝΔ θα έπαιρνε την εξουσία χωρίς να κάνει πολλά πολλά, αφήνοντας απλώς το ΠΑΣΟΚ «να σαπίσει στην εξουσία». Κι ύστερα θα κράταγε την εξουσία, επίσης χωρίς να κάνει πολλά-πολλά, αφήνοντας το ΠΑΣΟΚ «να σαπίσει στην αντιπολίτευση».
Ως το 2000 η ΝΔ αυτή την «έμμεση προσέγγιση» ακολούθησε και δεν κατάφερε να κερδίσει τις τότε εκλογές. Μετά το 2000 ο Καραμανλής άλλαξε στρατηγική, έδωσε σκληρές μετωπικές μάχες με το καθεστώς Σημίτη και τελικά κατάφερε να το αποδυναμώσει και να το κερδίσει το 2004.
Το μόνο στοιχείο της στρατηγικής Λούλη που διατήρησε τότε ήταν η φροντίδα του να μην αποξενώσει τον «μεσαίο χώρο». Πράγμα που κατάφερε, όχι αποφεύγοντας να δίνει μάχες (τότε!), αλλά δίνοντας τις σωστές μάχες με τον σωστό τρόπο (την εποχή εκείνη ο κ. Λούλης δήλωνε δημόσια «θαυμαστής» του κ. Σημίτη και θερμός οπαδός του Σχεδίου Ανάν, το οποίο ο Κώστας Καραμανλής, ως «φρέσκος πρωθυπουργός» το 2004, φρόντισε να… «τορπιλίσει» με τον καλύτερο τρόπο, χωρίς ο ίδιος να εκτεθεί).
Μετά το 2004, ο Κώστας Καραμανλής επανήλθε στη λογική της «ήσσονος προσπαθείας» -και του «ώριμου φρούτου»- αυτήν τη φορά από τη θέση της διακυβέρνησης.
Ήλθε όμως η πρόσφατη διεθνής κρίση και διέλυσε τις εύθραυστες ισορροπίες της δημοσιονομικής διαχείρισης. Ο Αλογοσκούφης έχασε τον έλεγχο του ελλείμματος κι έσπευσε να πάρει έκτακτα μέτρα, που αποδείχθηκαν πρόχειρα, μάλλον αναποτελεσματικά και με, βέβαιο, τεράστιο κόστος.
Ταυτόχρονα, φούντωσε ξανά η σκανδαλολογία, που μέχρι πρόσφατα αντιμετωπιζόταν μάλλον επιφυλακτικά από την κοινή γνώμη. Αλλά τώρα ο κόσμος άρχισε να αγανακτεί. Διότι όταν συμπέσει μια δυσμενής οικονομική συγκυρία με νέο κύμα κυβερνητικών σκανδάλων, δεν θέλει και πολύ να γίνει μεγάλη ζημιά…
Το πιο σημαντικό: αποδείχθηκε προχθές στη Θεσσαλονίκη ότι ο Κώστας Καραμανλής δεν μπορεί πια να κρατιέται «υπεράνω», ούτε να «γυρίζει την παρτίδα», όπως στο παρελθόν.
Ίσως βιάστηκαν κάποιοι να προεξοφλήσουν το… «τέλος του Καραμανλή». Το μόνο βέβαιο είναι ότι τέλειωσε η εποχή της «ήσσονος προσπαθείας». Διακυβέρνηση «από μακριά και στα σίγουρα» δεν γίνεται πλέον…
Όπως μετά την εκλογική ήττα του 2000 ο Καραμανλής εγκατέλειψε την πολιτική του «ώριμου φρούτου» (στην αντιπολίτευση) και του βγήκε σε καλό, έτσι και σήμερα, έχει το περιθώριο -ακόμα- να εγκαταλείψει την πολιτική του «ώριμου φρούτου» (στη διακυβέρνηση) και να αλλάξει το κλίμα:
• Να κάνει δομικό ανασχηματισμό: μικρό και ευέλικτο υπουργικό συμβούλιο (όχι πάνω από 15 υπουργούς και υφυπουργούς συνολικά). Ώστε να συγχωνευθούν οι αρμοδιότητες που είναι κατακερματισμένες, να καταργηθούν οι πολλαπλές «υπογραφές» (να αποδυναμωθεί και η γραφειοκρατία), να αποκεντρωθούν οι εξουσίες και οι ευθύνες (γιατί ανάμεσα σε λίγα ισχυρά υπουργεία μπορεί να υπάρξει καταμερισμός εξουσιών και ευθυνών). Ώστε να φανεί ρεαλιστικό ξανά αυτό που τόσο πίστεψε ο κόσμος στον Κώστα Καραμανλή και σήμερα φαίνεται «άπιαστο όνειρο»: η επανίδρυση του κράτους. «Επανίδρυση» χωρίς δομικό ανασχηματισμό της κυβέρνησης είναι αδιανόητη πια…
• Να αλλάξει κατεύθυνση οικονομικής πολιτικής. Με έμφαση στην περιστολή της δημόσιας σπατάλης, όχι την αύξηση των φορολογικών επιβαρύνσεων. Και με σαφή επιδίωξη την ανάταξη της μεσαίας τάξης, όχι τη συμπίεσή της. Με στρατηγική ανάπτυξης, όχι λογιστικής τακτοποίησης.
Πέρσι, στη δύσκολη στιγμή των πυρκαγιών, φάνηκε ότι ο Καραμανλής αντιδρά πολύ καλά υπό πίεση. Σήμερα βρίσκεται υπό μεγαλύτερη πίεση. Και χρειάζεται μια μεγάλη στρατηγική στροφή: Να εγκαταλείψει το μοντέλο της «παθητικής διακυβέρνησης», να τεθεί επικεφαλής ενός μικρού ευέλικτου και επιτελικού κυβερνητικού σχήματος, να αφουγκραστεί την πραγματική κοινωνία (όχι την «εικονική πραγματικότητα» των focus groups) και να γίνει ηγέτης ο ίδιος.
Όχι «ανόρεχτος» φορέας ενός μεγάλου ονόματος.
Να πιστέψει στον εαυτό του για να τον πιστέψουν κι όλοι οι άλλοι.
Έχει αποδείξει ότι μπορεί.
Φτάνει να το αποφασίσει.
Σήμερα.
Γιατί αύριο θα είναι αργά…
Ν. Ζ.