Σε φάση επιβράδυνσης πια και η ελληνική οικονομία

Τελικά, η χρηματοπιστωτική αναταραχή, που εκδηλώθηκε περί τα μέσα του 2007, και η ενεργειακή κρίση, που άρχισε κυρίως από τους τελευταίους μήνες του ίδιου έτους και οδήγησε μερικές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην ύφεση, άρχισε να «χτυπά» και την ελληνική οικονομία. Οι εξελίξεις σε βασικά μακροοικονομικά μεγέθη κατά το β’ τρίμηνο του 2008, τις οποίες ανακοίνωσε η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος (ΕΣΥΕ), αντανακλούν ήδη τη φάση επιβράδυνσης στην οποία μπήκε η ελληνική οικονομία, με ό,τι δυσμενές αυτή προοιωνίζεται για την πορεία προς τη σύγκλιση με τις πιο ανεπτυγμένες οικονομίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την πραγματική οικονομία, τα δημόσια οικονομικά, το πραγματικό εισόδημα των εργαζομένων και, φυσικά, την απασχόληση.

Σύμφωνα με τα νέα στοιχεία της ΕΣΥΕ, ο ρυθμός ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας συρρικνώνεται συνεχώς από τρίμηνο σε τρίμηνο. Η αύξηση του ΑΕΠ κατά 4,4% (ρεκόρ) του α’ τριμήνου του 2007 βαίνει συνεχώς μειούμενη (κατά 4,1% το β’ τρίμηνο του 2007, κατά 3,9% το β’ τρίμηνο, κατά 3,6% το δ’ τρίμηνο, κατά 3,6% το α’ τρίμηνο του 2008 και κατά 3,4% το β’).

Δεν πρόκειται πια για πρόδρομα σημάδια επιβράδυνσης της ελληνικής οικονομίας, αλλά για επιβεβαίωσή της. Και το χειρότερο είναι ότι, όπως προκύπτει από τα ίδια στοιχεία, η επιβράδυνση αυτή ίσως προσλάβει και μεγαλύτερες διαστάσεις, αφού ανατρέπονται και όλοι οι ευνοϊκοί παράγοντες που προσδιόριζαν, κατά ένα μεγάλο μέρος τα τελευταία τρία κυρίως χρόνια, τη διαμόρφωση του ΑΕΠ στη χώρα μας, όπως είναι η εγχώρια ζήτηση, οι επενδύσεις, οι εξαγωγές και η οικοδομική δραστηριότητα. Ήδη, το β’ τρίμηνο οι υψηλοί ρυθμοί αύξησης της τελικής κατανάλωσης συρρικνώθηκαν στο 2,6%, οι επενδύσεις, που τα τρία πρώτα τρίμηνα του 2007 είχαν σημειώσει ρυθμούς αύξησης 12,9%, 4,9% και 7,1%, για τρία συνεχή τρίμηνα (δ’ του 2007, α’ του 2008 και β’ του 2008) παρουσιάζουν αρνητική μεταβολή (-4,7%, -6,8% και -2,8% αντίστοιχα). Επίσης, σημαντική κόπωση παρουσιάζουν και οι εξαγωγές, οι οποίες το α’ τρίμηνο του 2008 και το β’ του 2008 αυξήθηκαν μόλις κατά 4,1% και 3,7% αντίστοιχα, έναντι 7,9%, 6,8% και 7,1% κατά το α’, β’ και δ’ τρίμηνο του 2007 αντίστοιχα.

Τι σημαίνουν όλα αυτά; Σημαίνουν ότι έστω κι αυτό το σαθρό βάθρο στο οποίο στηριζόταν η υψηλή ανάπτυξη κατά την τελευταία δωδεκαετία (γύρω στο 3,9% κατά μέσον όρο) δεν αξιοποιήθηκε σχεδόν καθόλου, ενώ δεν έγιναν και οι ριζικές αλλαγές στο πρότυπο ανάπτυξης, το οποίο στηρίχτηκε στην ενίσχυση της εγχώριας ζήτησης και ιδίως της κατανάλωσης… Έτσι, διευρύνθηκε σημαντικά το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, αφού κατά ένα σημαντικό μέρος αντανακλά όχι παραγωγικές επενδύσεις, αλλά υψηλά επίπεδα κατανάλωσης και επενδύσεων σε κατοικίες, ενώ αυξήθηκε το εξωτερικό χρέος, χωρίς παράλληλα να γίνει ενίσχυση του παραγωγικού και εξαγωγικού δυναμικού και, συνεπώς, χωρίς αντίστοιχη βελτίωση της ικανότητας της οικονομίας να εξυπηρετήσει το χρέος. Όπως σημειώνει η Τράπεζα της Ελλάδος στην Έκθεσή της για το 2007 (σελίδα 39), «ένα αυξανόμενο μερίδιο του ΑΕΠ θα απορροφάται από τις καθαρές δαπάνες για την εξυπηρέτηση των χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα έναντι των μη κατοίκων (υπό μορφή τόκων, μερισμάτων κ.λπ.), με δυσμενείς συνέπειες για τις επενδύσεις, τις αναπτυξιακές προοπτικές και, επομένως, την κατανάλωση και το βιοτικό επίπεδο».

Και ήδη δικαιώθηκε πλήρως. Το αύριον ουκ έσεται άμεινον…