Δεν είναι μόνο για πορείες οι συνδικαλιστές…

Όλα αυτά μπορεί να φαντάζουν λυρικά, δακρύβρεχτα, υπερβολικά. Όμως δεν αποτυπώνουν τίποτα παραπάνω από την πραγματικότητα. Τη σκληρή, την εφιαλτική, την οδυνηρή πραγματικότητα που ζει κάθε τόσο το Πέραμα, που βιώνει κάθε λίγο η Ναυπηγοεπισκευαστική Ζώνη.
Προχθές το σκηνικό επαναλήφθηκε. Επτά εργαζόμενοι στη ζώνη έλιωσαν μέσα στις δεξαμενές κάποιου τάνκερ, όπου είχαν πάει για να τις καθαρίσουν. Μαζί με το σκηνικό του θανάτου, όμως, επαναλήφθηκε το σκηνικό των διαμαρτυριών, των αντιδράσεων, των διαδηλώσεων. Όλοι εκείνοι που έχουν κάνει το Πέραμα να υπολειτουργεί, που άφησαν τους συναδέλφους τους να πάνε σαν πρόβατα επί σφαγή στο πλοίο-βόμβα, ασχέτως αν δεν γνώριζαν πως θα ήταν αυτό ή κάποιο άλλο, βγήκαν στους δρόμους να διαμαρτυρηθούν. Να πουν πόσο κακό είναι το κράτος που δεν προσέχει πόσο κακοί είναι οι πλοιοκτήτες, που βάζουν τους εργάτες να κάνουν επικίνδυνες δουλειές, και να αποδείξουν -δυστυχώς- πόσο μακριά νυχτωμένοι είναι οι διάφοροι εργατοπατέρες, που θυμούνται τους εργαζόμενους μόνο όταν χάνουν τη ζωή τους.
Το προχθεσινό ατύχημα στο Πέραμα δεν είναι το πρώτο και, όπως δείχνουν τα πράγματα, δεν θα είναι το τελευταίο. Ατυχήματα σαν κι αυτό είναι από τα πιο συνηθισμένα στη Ζώνη. Το σενάριο το ίδιο, ένα πλοίο που πήγε για καθαρισμό δεξαμενών, οι πρωταγωνιστές-θύματα οι ίδιοι, όπως πάντα οι εργαζόμενοι. Και οι ένοχοι (οι… γνωστοί άγνωστοι) ως συνήθως άφαντοι! Και το ερώτημα πάντα το ίδιο: Ποιοι φταίνε;
Μα αν αυτοί που φταίνε, οι ένοχοι, είχαν εντοπιστεί από την αρχή, το κακό θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί, να μην είχε γίνει. Ποιοι όμως να είναι οι ένοχοι; Ποιοι να φταίνε για την επαναλαμβανόμενη τραγωδία;

Το πιστοποιητικό gas free

Η απάντηση δεν είναι δύσκολη, αλλά ούτε και απλή. Όλοι έχουν έναν ρόλο στο Πέραμα, είτε θεσμικό είτε εθιμικό. Και όλοι γνωρίζουν ποιοι φταίνε, άσχετα αν τους βολεύει να μεταθέτουν τις ευθύνες αλλού.
Τα πράγματα είναι απλά. Το κάθε δεξαμενόπλοιο, πριν μπει στη διαδικασία καθαρισμού των δεξαμενών πετρελαίου, και ακριβώς επειδή ο κίνδυνος από τις αναθυμιάσεις είναι τεράστιος, υπόκειται σε μια διαδικασία που λέγεται gas free, δηλαδή δεξαμενές καθαρές, χωρίς αναθυμιάσεις, έτοιμες να υποστούν οποιαδήποτε εργασία στο εσωτερικό τους, ακόμα και χρήση φλόγας. Η διαδικασία αυτή αποδεικνύεται μ’ ένα πιστοποιητικό, το οποίο είναι υποχρεωμένος να ζητήσει ο εργολάβος, αλλά και η πλοιοκτήτρια εταιρεία. Κυρίως όμως ο εργολάβος, γιατί αυτός έχει την ευθύνη για την ασφάλεια των ατόμων που απασχολεί στα συνεργεία του. Το πιστοποιητικό gas free εκδίδεται από επιτροπή της οποίας πρόεδρος είναι αξιωματικός του Λιμενικού Σώματος και στην οποία μετέχουν ένας χημικός, εκπρόσωποι του Επιμελητηρίου, των εργαζομένων κ.λπ. Η διαδικασία έκδοσης ενός πιστοποιητικού διαρκεί από δύο μέχρι πέντε μέρες. Όταν όμως το πλοίο έχει ναύλο και βιάζεται να φύγει, τότε η διαδικασία… απλοποιείται και τις περισσότερες φορές το πιστοποιητικό εκδίδεται αμέσως, με συνοπτικές διαδικασίες. Αυτό είναι κοινό μυστικό στο Πέραμα.
Όλοι γνωρίζουν πως τα περισσότερα πιστοποιητικά gas free είναι «μαϊμούδες». Το χειρότερο απ’ όλα είναι πως αυτό το γνωρίζουν ακόμα και οι εργαζόμενοι που θα πάνε να δουλέψουν μέσα στις δεξαμενές του κάθε τάνκερ. Οι άνθρωποι αυτοί γνωρίζουν ότι παίζουν τη ζωή τους κορόνα – γράμματα. Είτε όμως επειδή το παίρνουν αψήφιστα είτε επειδή ο νους τους δεν πάει στο κακό, μπαίνουν στις δεξαμενές του θανάτου. Και τα αποτελέσματα ορισμένες φορές είναι σαν το προχθεσινό. Εδώ ακριβώς έγκειται η ευθύνη τόσο των οργάνων της Πολιτείας, εν προκειμένω των λιμενικών, όσο και των συνδικαλιστών. Και αν υποθέσουμε ότι οι λιμενικοί, για δικούς τους λόγους, δεν κάνουν καλά τη δουλειά τους και δεν ψάχνουν να δουν αν το gas free είναι πραγματικό ή «μαϊμού», οι συνδικαλιστές γιατί δεν κάνουν αυστηρότερο έλεγχο και αφήνουν τους συναδέλφους τους, τους εργαζόμενους, να πηγαίνουν σαν πρόβατα επί σφαγή στις δεξαμενές του θανάτου;
Σε άλλες περιπτώσεις, που δεν κινδυνεύει η ζωή των εργατών, είναι αυστηροί και άτεγκτοι. Για παράδειγμα, δεν… τολμάει κανένας πλοίαρχος ή μηχανικός να βάλει τους άνδρες της επιστασίας του να κάνουν εργασίες όταν το πλοίο βρίσκεται στη Ναυπηγοεπισκευαστική Ζώνη. Οι συνδικαλιστές ανεβαίνουν επάνω και απαγορεύουν οποιαδήποτε εργασία στους ναυτικούς, ακριβώς για να έχουν εργασία τα συνεργεία.

Αμείλικτα ερωτήματα

Γιατί λοιπόν εκεί εξαντλούν την αυστηρότητά τους και δεν κάνουν το ίδιο όταν κάποια συνεργεία ετοιμάζονται να μπουν στις δεξαμενές για να τις καθαρίσουν; Γιατί δεν απαιτούν οι δεξαμενές να είναι σχολαστικά καθαρισμένες, το πιστοποιητικό gas free να είναι όσο το δυνατόν πιο σωστό και οι εργαζόμενοι των συνεργείων να έχουν τον καλύτερο δυνατό εξοπλισμό για την ασφάλειά τους;
Αυτά είναι τα ερωτήματα που βγαίνουν αβίαστα απ’ όλους όσοι έχουν σχέση με τη Ζώνη και βιώνουν τακτικά τέτοιου είδους τραγωδίες. Πριν λοιπόν ο καθένας αναζητήσει τις ευθύνες αλλού, ας τις αναζητήσει στον εαυτό του. Ας ψάξει να βρει πού έκανε ο ίδιος λάθος, πού βρέθηκε ο ίδιος μπόσικος. Δεν λέμε πως οι λιμενικοί ή οι εκπρόσωποι των εταιρειών που πιέζουν και μεταχειρίζονται θεμιτά ή αθέμιτα μέσα για να εξασφαλίσουν γρήγορα το gas free, που μπορεί και να μην είναι πραγματικό, είναι άμοιροι ευθυνών. Ούτε πως δεν πρέπει να αγγίξει και αυτούς η τσιμπίδα του Εισαγγελέα. Λέμε όμως πως τη μεγαλύτερη ευθύνη για την προστασία των εργατών στη Ζώνη την έχουν εκείνοι που τους εκπροσωπούν, εκείνοι που γνωρίζουν πως εκτίθενται σε θανάσιμο κίνδυνο οι συνάδελφοί τους, οι δικοί τους άνθρωποι, οι συναγωνιστές στον μόχθο. Γι’ αυτό επιμένουμε πως οι ευθύνες ανήκουν σε πολλούς, αλλά ορισμένους τους βαρύνουν περισσότερο. Γιατί όλοι πρέπει επιτέλους να καταλάβουμε σ’ αυτόν τον τόπο πως δεν έχουμε την πολυτέλεια να χανόμαστε τζάμπα. Δεν περισσεύουμε. Και ειδικά από τέτοια προβλέψιμα ατυχήματα δεν είναι δυνατόν να χάνονται ζωές και να κλείνουν σπίτια.