Έκτακτα μέτρα ή καθεστώς κοινοτικής επιτήρησης;

Και αυτό δεν είναι υπερβολή. Τώρα πλέον κανένας από το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης δεν μιλάει για έλλειμμα του προϋπολογισμού στο 1,6% του ΑΕΠ, γιατί και τα ελλείμματα είναι υψηλότερα από τα προϋπολογισθέντα και το ΑΕΠ θα είναι χαμηλότερο. Τώρα όλοι εύχονται το έλλειμμα να κρατηθεί στο 3% και λίγο χαμηλότερα. Αυτός είναι πλέον ο δημοσιονομικός στόχος. Το περσινό καλοκαίρι με άρθρο μας από τη στήλη αυτή (Κυριακή 13/5/2007 «Αυτοί μασάν και ο προϋπολογισμός Χασάν») είχαμε διερωτηθεί: πού θα φτάσει το έλλειμμα το 2007; Και μετά την κατάθεση στη Βουλή του προσχεδίου του προϋπολογισμού 2008 στα άρθρα μας της Κυριακής 14/10/2007 και 28/10/2007 είχαμε προειδοποιήσει ότι η δημοσιονομική συγκυρία είναι δυσμενής και η επίτευξη του στόχου για έλλειμμα 1,6% του ΑΕΠ είναι ανέφικτο για το 2008. Τότε είχαμε δυσαρεστήσει το «αλάθητο» του «τσάρου της οικονομίας» μας. Τώρα συνειδητοποιεί τις δημοσιονομικές δυσκολίες.

Δυστυχώς ο προϋπολογισμός του 2007 έκλεισε με έλλειμμα πάνω από το όριο του 3% του ΑΕΠ όπως διαπίστωσε ο έλεγχος της Eurostat. Και εάν και φέτος το έλλειμμα τελικά υπερβεί και πάλι το 3%, τότε η ελληνική οικονομία σίγουρα θα τεθεί και πάλι υπό κοινοτική επιτήρηση. Και για το 2009 τα δημοσιονομικά μας προβλήματα φαίνεται να είναι πολύ δυσκολότερα από αυτά του 2007 και του 2008. Με χτυποκάρδια ο κ. Αλογοσκούφης περιμένει να δει τα έσοδα του Δημοσίου να αυξάνονται για φέτος και το έλλειμμα του Δημοσίου να μην ξεπερνάει το 3%. Και ομολογουμένως τώρα θέλει να αποφύγει τη λήψη εκτάκτων μέτρων. Το δίλημμα όμως είναι βασανιστικό. Έκτακτα μέτρα ή κοινοτική επιτήρηση της οικονομίας μας; Η κυβέρνηση πρέπει μέσα στον Αύγουστο να αποφασίσει σχετικά, με πρωτοβουλία των κ. Καραμανλή και Αλογοσκούφη. Επώδυνη η απόφαση, καθώς το 2009 είναι έτος διεξαγωγής ευρωεκλογών και κατά την άποψη ορισμένων και ελληνοεκλογών. Όμως δεν είναι δυνατόν κάθε χρόνο να διεξάγονται βουλευτικές εκλογές, εν ονόματι των δυσκολιών που αντιμετωπίζει ο κ. Αλογοσκούφης στην κατάρτιση του κρατικού προϋπολογισμού. Από τον Αύγουστο θα αρχίσει στο υπουργείο Οικονομικών η σοβαρή δουλειά για την κατάρτιση του προϋπολογισμού του 2009, αλλά και ο προβληματισμός για τα μέτρα στήριξης του φετινού, που μοιάζει με υπό κατάρρευση οικοδομή. Τι περιθώρια έχει η κυβέρνηση για τη λήψη εκτάκτων εισπρακτικών μέτρων; Ας τα δούμε από πολιτική και οικονομική σκοπιά:

α)Η αύξηση των συντελεστών του ΦΠΑ. Είναι μέτρο «απαγορευμένο» από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, καθώς θα προκαλέσει έκρηξη του πληθωρισμού και της ακρίβειας. Μια τέτοια εξέλιξη δεν την επιθυμεί και η κυβέρνηση. Όχι βέβαια γιατί συμμερίζεται τη δύσκολη οικονομική κατάσταση των οικονομικά ασθενών νοικοκυριών, αλλά ειδικά για το αρνητικό πολιτικό κόστος που θα εισπράξει και θα είναι βαρύτατο, εν όψει και των ευρωεκλογών. Η άποψη να καθιερωθεί μηδενικός συντελεστής για τα είδη πρώτης ανάγκης και να αυξηθούν οι συντελεστές για τα υπόλοιπα είδη και κυρίως για τα πολυτελή είδη είναι κοινωνικά δίκαιη, αλλά η ανυπαρξία κρατικού ελέγχου της αγοράς δεν θα οδηγήσει σε μείωση των λιανικών τιμών στα είδη πρώτης ανάγκης, αλλά σε αύξηση των κερδών της βιομηχανίας και του εμπορίου κυρίως. Όσο δεν θα υπάρχει κράτος στην Ελλάδα, όπως συμβαίνει τώρα, δεν θα υπάρχουν και λύσεις στα προβλήματα κοινωνικής ευαισθησίας. Το μέτρο λοιπόν της μεταβολής των συντελεστών φορολόγησης του ΦΠΑ πρέπει να αποκλειστεί, με το πρόσθετο δεδομένο ότι θα προκαλέσει και μείωση της κατανάλωσης αγαθών και υπηρεσιών, που σημαίνει και περαιτέρω επιβράδυνση της ανάπτυξης (μείωση του ρυθμού αύξηση του ΑΕΠ).

β)Η έκτακτη φορολόγηση επιχειρήσεων. Ορισμένες επιχειρήσεις έχουν αποκομίσει πολύ υψηλά κέρδη, αξιοποιώντας στο έπακρο την ευνοϊκή γι’ αυτές οικονομική συγκυρία και τις συνθήκες που επικρατούν στην ελληνική αγορά. Ενδεικτικά αναφέρουμε τις τράπεζες, τις πετρελαϊκές επιχειρήσεις, τις οικοδομικές, ορισμένες του κλάδου τροφίμων (κυρίως στους κλάδους με ολιγοπωλιακή ή και μονοπωλιακή συγκρότηση), τις επιχειρήσεις εμπορίας ευγενών μετάλλων, καθώς και άλλων κλάδων που ευνοήθηκαν τα τελευταία 2-3 χρόνια και παρουσίασαν υψηλότατη (ασυνήθιστη) κερδοφορία. Όλους αυτούς τους «χρυσοφόρους» κλάδους μπορούν να τους εντοπίσουν γρήγορα οι υπηρεσίες των υπουργείων Οικονομικών και Ανάπτυξης. Η έκτακτη φορολόγηση όσων έχουν θησαυρίσει από την ακρίβεια και την αλματώδη άνοδο των τιμών θα ικανοποιήσει το περί δικαίου αίσθημα της μεγάλης πλειοψηφίας του ελληνικού λαού και δεν πρόκειται να κλονίσει την επιχειρηματική θέση των επιχειρήσεων που θα φορολογηθούν. Η δική μας απορία είναι: γιατί η φορολόγηση των ιδιωτών (φορολογούμενων) να γίνεται με το σύστημα της προοδευτικής φορολογίας, ενώ τα κέρδη των επιχειρήσεων που η κερδοφορία τους ευνοήθηκε από την οικονομική συγκυρία να μη φορολογηθούν εφάπαξ με έκτακτη επιβάρυνση;

γ)Αυτόματη περαίωση. Επανέρχεται και πάλι η συζήτηση για αυτόματη περαίωση των ανέλεγκτων χρήσεων των επιχειρήσεων. Είναι μια μέθοδος γρήγορης αύξησης των φορολογικών εσόδων. Και μπορεί να εφαρμοστεί από το φθινόπωρο του 2008, ώστε να βουλώσουν και ορισμένες «μαύρες τρύπες» του φετινού προϋπολογισμού. Εάν η περαίωση γίνει με συνοπτικές διαδικασίες και με την αποστολή εκκαθαριστικού σημειώματος με καθορισμένο το ποσόν της φορολογικής υποχρέωσης, δηλαδή με τη μέθοδο που εφαρμόστηκε το 1994 επί υπουργίας του κ. Αλεξ. Παπαδόπουλου, το μέτρο θα έχει επιτυχία. Αρκεί να μην υπάρξει υπερφορολόγηση και να ενημερωθεί ο λαός για τη σκοπιμότητα του μέτρου, αλλά και για τη χρησιμότητά του. Το μέτρο αυτό, κρινόμενο από οικονομική άποψη, παρέχει σημαντικά πλεονεκτήματα και για το κράτος και για τους φορολογουμένους. Είναι μια λύση, καθώς ο ελεγκτικός μηχανισμός του υπουργείου Οικονομικών αδυνατεί να ελέγξει όλες τις επιχειρήσεις.

Υπάρχουν βέβαια και άλλες πηγές άντλησης εσόδων για το κράτος, όπως, π.χ., η έκτακτη εισφορά (φορολόγηση) όλων των φορολογουμένων, ιδιωτών και επιχειρήσεων, το γενικό ξεπούλημα των περιουσιακών στοιχείων του κράτους, στο σφυρί κρατικά ακίνητα, λιμάνια, αεροδρόμια, μετοχές εισηγμένων δημόσιων επιχειρήσεων και παντός είδους κρατικών προνομίων και λειτουργιών. Όμως τα μέτρα αυτά δεν πρόκειται να αποδώσουν υψηλά έσοδα στον δημόσιο κορβανά, καθώς πέρασε πλέον η εποχή του «φθηνού χρήματος» και της άφθονης ρευστότητας. Πάντως, αν καταφύγει στα μέτρα αυτά το κράτος, θα χάσει την περιουσία του ολόκληρη αντί πινακίου φακής. Κάτι που θα είναι έντονα αρνητικό για τα πεπραγμένα της κυβέρνησης Καραμανλή. Και θα προκαλέσει τη χλεύη των πολιτικών αντιπάλων της. Πάντως, ο βαθμός σκληρότητας των μέτρων που θα ληφθούν θα είναι ανάλογος με το ύψος του ελλείμματος του φετινού προϋπολογισμού. Και αν υποτεθεί ότι μέχρι το τέλος του 2008 δεν υπάρχει επαρκής χρόνος για την εφαρμογή δέσμης σκληρών μέτρων, υπάρχει και ο προϋπολογισμός του 2009. Αν το έλλειμμα του φετινού προϋπολογισμού υπερβεί τον στόχο του 1,6% του ΑΕΠ και όσο υψηλότερο θα είναι, τόσο σκληρότερα αναμένεται να είναι και τα μέτρα που πρόκειται να εφαρμοστούν το 2009 εις βάρος όλων των φορολογουμένων. Και δυστυχώς οι προβλέψεις μιλάνε για πρόσθετες δυσκολίες που θα αντιμετωπίσουν οι οικονομίες των δυτικών χωρών κατά την επόμενη χρονιά, καθώς θα υπάρξει υποχώρηση στον ρυθμό ανάπτυξης, υψηλότερος πληθωρισμός, μεγάλη ακρίβεια και σημαντική μείωση της κατανάλωσης αγαθών και υπηρεσιών. Δηλαδή γενική υποχώρηση. Φαντάζεστε να έρθουν και πρόσθετα φοροεισπρακτικά μέτρα; Στην περίπτωση αυτή πόσο πίσω θα πάει η ελληνική οικονομία; Το βέβαιο τότε θα είναι ο στασιμοπληθωρισμός για κάμποσα χρόνια.

Αυτά καθόσον αφορά το σκέλος των εσόδων. Για περιορισμό των πολυτελών δαπανών ουδείς λόγος. Το χρήμα ρέει άφθονο στα κανάλια και τις εφημερίδες για διαφήμιση των πεπραγμένων της κυβέρνησης. Το Δημόσιο και ο ευρύτερος δημόσιος τομέας καθημερινά διαφημίζονται. Οι πιστώσεις του ΠΔΕ θα περιοριστούν για να καλύψουν την υπέρβαση των δαπανών του τακτικού προϋπολογισμού. Αυτή η λύση έχει καταντήσει πλέον «δημοσιονομικό» έθιμο. Είναι η εύκολη λύση, που δεν θίγει καθόλου το σπάταλο κράτος, θίγει όμως την αναπτυξιακή πορεία της χώρας μας και προκαλεί αναπτυξιακή υστέρηση. Κατά κόρον έχουμε επισημάνει ότι αν δεν πετύχουμε περιορισμό των δαπανών του Δημοσίου δεν θα δούμε εξυγίανση του δημοσιονομικού τομέα. Σπάταλο κράτος και σωστή δημοσιονομική διαχείριση και εξυγίανση δεν είναι δυνατόν να συνυπάρξουν.

Για μια κυβέρνηση που πονάει τον λαό νομίζω ότι είναι τρομερό το δίλημμα: έκτακτα μέτρα ή κοινοτική επιτήρηση; Και η κυβέρνηση Καραμανλή και ειδικά ο πρωθυπουργός πονάει για τα βάρη που συσσωρεύονται στους ώμους της μεγάλης πλειοψηφίας του λαού, και ευχόμαστε να ακούσει τη φωνή της λογικής: προϋπολογισμός από μηδενική βάση και «κόκκινη κάρτα» στις δαπάνες ενός αποκρουστικού νεοπλουτισμού!