Πάσαραν ακατάλληλο γάλα στα παιδάκια!

Πίσω από το οικονομικό σκάνδαλο των κατά συρροήν παραβιάσεων της νομοθεσίας περί ανταγωνισμού, φαίνεται ότι κρύβεται ένα μεγάλο διατροφικό σκάνδαλο, ίσως το μεγαλύτερο στα ελληνικά χρονικά, το οποίο παραδόξως έχει «ενταφιαστεί» σε κάποιους σκονισμένους φακέλους της Επιτροπής, αντί να απασχολεί ήδη τη Δικαιοσύνη. Και την ώρα που η υπόθεση αυτή «ενταφιαζόταν», με ευθύνη της Επιτροπής Ανταγωνισμού, η κοινή γνώμη παρακολουθούσε άναυδη το τηλεοπτικό σόου με τις χειροπέδες στους κουμπάρους…

Το «Π» άνοιξε τον «καυτό» φάκελο για το γάλα, με τα υπομνήματα των εταιρειών και τις απόρρητες καταθέσεις κορυφαίων στελεχών του καρτέλ, και παρουσιάζει τα συγκλονιστικά στοιχεία που δείχνουν ποια είναι η κρυμμένη αλήθεια για το γάλα: ότι δηλαδή οι εταιρείες έχουν καταφέρει να διαθέτουν στην αγορά πανάκριβα, στις υψηλότερες τιμές της Ευρώπης, φρέσκο και επώνυμο γάλα, η ποιότητα του οποίου, όμως, ακόμη και σήμερα, είναι πολύ αμφίβολη!

Πίσω από τα καταπράσινα λιβάδια και τις υγιείς αγελάδες των ακριβοπληρωμένων τηλεοπτικών σποτ για το επώνυμο γάλα των εταιρειών, φαίνεται ότι κρύβεται μια τελείως διαφορετική πραγματικότητα: μέχρι το 2004, «οι βιομηχανίες έπαιρναν ό,τι είχε έστω και λίγο άσπρο χρώμα», όπως λέει χαρακτηριστικά σε κατάθεσή του, που αποκαλύπτει σήμερα το «Π», ο γενικός διευθυντής του τομέα γάλακτος της Vivartia (Δέλτα) Κώστας Γιαννακάκος.

Για να μεγιστοποιούν τους τζίρους τους, οι βιομηχανίες γάλακτος αγόραζαν από τους παραγωγούς ακόμη και ποσότητες γάλακτος που ήταν ακατάλληλες, ή ακόμη και μολυσματικές, και τις διέθεταν στην αγορά με τα σήματά τους. Αντί να τις απορρίπτουν, έστω και με τίμημα τη μείωση του όγκου της παραγωγής τους, ζητώντας παράλληλα από την Πολιτεία την εφαρμογή αποτελεσματικών προγραμμάτων βελτίωσης της ποιότητας, οι εταιρείες ενσωμάτωναν στο προϊόν τους και το μεγαλύτερο μέρος της ακατάλληλης παραγωγής, αδιαφορώντας για την ποιότητα.

Από το 2004, όταν ο ΕΦΕΤ για πρώτη φορά απείλησε με αυστηρούς ελέγχους ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων (για να προστατευθούν οι ξένοι επισκέπτες, αφού για τους ιθαγενείς δεν είχε σημειωθεί ως τότε τέτοιο ενδιαφέρον…), οι βιομηχανίες άρχισαν τις συνεννοήσεις, με πρόσχημα την αναβάθμιση της ποιότητας, που τελικά κατέληξαν στη δημιουργία ενός σκληρού καρτέλ εκμετάλλευσης των παραγωγών, για το οποίο έχουν τιμωρηθεί με πρόστιμα εκατομμυρίων ευρώ από την Επιτροπή Ανταγωνισμού.

Με ωμούς εκβιασμούς για θέματα ποιότητας του γάλακτος, οι εταιρείες αποδείχθηκε ότι κατάφεραν να συγκρατήσουν τις τιμές παραγωγού, «κλέβοντας» με τον τρόπο αυτό από χιλιάδες κτηνοτρόφους τις αυξημένες από το 2004 επιδοτήσεις που διανέμει η ΕΕ για την, επίσης αυξημένη από το 2004, εθνική ποσόστωση γάλακτος.

Έτσι, αντί οι επιδοτήσεις να αξιοποιηθούν για την ποσοτική και ποιοτική αναβάθμιση της ελληνικής παραγωγής, σημαντικό μέρος τους κατέληξε να ενισχύει την κερδοφορία των βιομηχανιών!

Συγκλονιστικό

υπόμνημα της ΜΕΒΓΑΛ

Σε ένα από τα υπομνήματα που κατέθεσε στην Επιτροπή Ανταγωνισμού η εταιρεία ΜΕΒΓΑΛ, αρκετούς μήνες μετά το σόου με τις «χειροπέδες των κουμπάρων», η εταιρεία αναφέρεται στην κατάσταση που επικρατούσε στην αγορά μετά την 1η Απριλίου 2004, οπότε αυξήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση η εθνική ποσόστωση για το γάλα, αλλά και μετά την αποστολή εγγράφου από τον ΕΦΕΤ, στις 7 Μαΐου 2004, όπου δίνονταν οδηγίες στις εταιρείες για αυστηρή τήρηση των ποιοτικών προδιαγραφών του φρέσκου γάλακτος ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων.

Στο εν λόγω υπόμνημα, η εταιρεία επιχειρεί να δικαιολογήσει τις συνεννοήσεις των βιομηχανιών γάλακτος ως κινήσεις που είχαν στόχο τη βελτίωση της ποιότητας του γάλακτος. Στην προσπάθειά της, όμως, να ενισχύσει την υπερασπιστική γραμμή της έναντι των κατηγοριών για το καρτέλ, η ΜΕΒΓΑΛ αποκαλύπτει ένα μείζον διατροφικό σκάνδαλο. Ειδικότερα, η εταιρεία σημειώνει μεταξύ άλλων τα ακόλουθα:

– «(…) Αναφορικά με την ανάγκη για βελτίωση της ποιότητας ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων, αλλά και του αυστηρού προειδοποιητικού εγγράφου που απέστειλε ο ΕΦΕΤ, πρέπει επιπλέον να σημειωθούν και τα εξής: Προς το τέλος της ακροαματικής διαδικασίας, δημιουργήθηκε σε κάποια από τα μέλη της Επιτροπής Σας η εσφαλμένη εντύπωση ότι το ”εκτός προδιαγραφών” νωπό γάλα, δηλαδή το ”παράνομο” γάλα – πρώτη ύλη, δεν περνάει στο τελικό προϊόν και ως εκ τούτου δεν ενέχει κινδύνους για την υγεία των καταναλωτών (λ.χ. δηλητηριάσεις κ.ά.).

– Έτσι, σύμφωνα πάντα με το ως άνω επιχείρημα, ούτε ανάγκη για ”κοινή πολιτική ποιότητας” υπάρχει, αλλά ούτε και ιδιαίτερες προσπάθειες εν όψει των Ολυμπιακών Αγώνων έπρεπε να καταβληθούν. Παρ’ όλα αυτά, όπως αποδείχθηκε από το σύνολο των μαρτυρικών καταθέσεων, αλλά και των εγγράφων που έχει στη διάθεσή της η Επιτροπή Σας, ο εν λόγω ισχυρισμός είναι προφανώς ανακριβής. (Σ.σ.: η υπογράμμιση περιλαμβάνεται στο πρωτότυπο έγγραφο.)

– Και τούτο, διότι η απόρριψη του παράνομου γάλακτος ήταν μεν ανέκαθεν επιθυμία των βιομηχανιών, όμως δεν ήταν πάντα δυνατή, κυρίως δε σε περιόδους ανεπάρκειας γάλακτος, όταν το 50% περίπου του γάλακτος ήταν κακό, οπότε οι ανάγκες της γαλακτοβιομηχανίας μηνιαίως, σύμφωνα με τον ως άνω υπολογισμό, θα έπρεπε να καλυφθούν από το άλλο 50%. (Σ.σ.: τα έντονα στοιχεία περιλαμβάνονται στο πρωτότυπο έγγραφο.)

– Χαρακτηριστικά, μάλιστα, ο Κορωνάκης (σ.σ.: πρώην γενικός διευθυντής της ΜΕΒΓΑΛ) κατέθεσε ότι τουλάχιστον στο παρελθόν, όταν πράγματι το εγχώριο αγελαδινό γάλα δεν επαρκούσε, απορρίπτονταν μόνο το γάλα με αντιβιοτικά. Εξ αντιδιαστολής, επομένως, το γάλα ”εκτός προδιαγραφών”, σε ό,τι αφορά ΟΜΧ και σωματικά κύτταρα, ήταν πιθανό να περάσει και στο τελικό προϊόν, όπως και πράγματι είχε συμβεί σε κάποιες περιπτώσεις (…) Η είσοδος στην τροφική αλυσίδα κρουσμάτων νοθείας και αλλοιωμένης και έμφορτης μικροβίων πρώτης ύλης, δεν είναι πρόσχημα, αλλά πραγματικότητα.

– Παρ’ όλες τις προσπάθειες των εταιρειών αποδείχθηκε ότι και το γάλα που βρισκόταν εκτός των ελάχιστων κοινοτικών προδιαγραφών, ή τουλάχιστον ένα μέρος αυτού, μπορούσε να περάσει στο τελικό γαλακτοκομικό προϊόν (…)».

«Αν ήταν άσπρο,

το αγοράζαμε…»

Στις 13 Απριλίου του 2007, κατέθεσε ενώπιον της Επιτροπής Ανταγωνισμού ο κ. Κώστας Γιαννακάκος, κορυφαίο στέλεχος της Vivartia, διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΛΤΑ κατά την επίμαχη περίοδο σχηματισμού του καρτέλ.

Σε αυτήν την κατάθεση περιλαμβάνεται και η σοκαριστική, ακόλουθη ομολογία: «Προερχόμαστε από μια εποχή που οι βιομηχανίες έπαιρναν ό,τι είχε έστω και λίγο άσπρο χρώμα. Αυτή είναι η αλήθεια, είτε μας αρέσει είτε όχι»!

«Τα τελευταία χρόνια, η ποιότητα του γάλακτος έχει βελτιωθεί πολύ;» ερωτάται ο κ. Γιαννακάκος από μέλος της Επιτροπής. «Σημαντικά», απαντά.

Στην εύλογη ερώτηση «η τιμή του παραγωγού γιατί δεν έχει αυξηθεί;», ο κ. Γιαννακάκος δίνει μια απάντηση που δεν θα καθησύχαζε ιδιαίτερα τους καταναλωτές: «Γιατί, δυστυχώς, εξακολουθεί να είναι κάτω από τα μίνιμουμ τα οποία προβλέπει η ευρωπαϊκή νομοθεσία».

«Δηλαδή το γάλα που πίνουμε δεν τηρεί τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές;» είναι η επόμενη εύλογη ερώτηση. «Η Ελλάδα παράγει στο σύνολό της γάλα το οποίο είναι κατά μέσον όρο κάτω από τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές. Και εσείς πρέπει να το ξέρετε», απαντά.

Στη συνέχεια, ο κ. Γιαννακάκος αποκαλύπτει ότι η εταιρεία του, παρά το υποτιθέμενο ενδιαφέρον της για την ποιότητα, πληρώνει το ίδιο όλους τους παραγωγούς, ανεξάρτητα αν το γάλα τους καλύπτει με άνεση τις ποιοτικές προδιαγραφές, ή αν τις καλύπτει οριακά. Και αποκαλύπτει, ότι οι εταιρείες συνέχιζαν και κατά τον χρόνο της κατάθεσής του να αγοράζουν το παράνομο γάλα και να το διαθέτουν στην αγορά, παρότι έχουν από τον νόμο την υποχρέωση να το απορρίπτουν και να ενημερώνουν σχετικά τον Ελληνικό Οργανισμό Γάλακτος.

Ποιες θα ήταν, όμως, οι συνέπειες για τις γαλακτοβιομηχανίες, εάν είχαν συλληφθεί να εφοδιάζουν την αγορά με ακατάλληλο, ενδεχομένως μάλιστα και επικίνδυνο, φρέσκο γάλα; Την απάντηση την έδωσε στις 3 Μαΐου 2007, με την κατάθεσή του, ο κ. Δημήτρης Κορωνάκης, πρώην κορυφαίο στέλεχος της ΜΕΒΓΑΛ, με εμπειρία ετών και στη NESTLE, που σήμερα βρίσκεται σε κορυφαία διοικητική θέση της βιομηχανίας γάλακτος

ΚΡΙ-ΚΡΙ.

«Υπήρχε τρομακτικός κίνδυνος να αφαιρεθεί το σήμα της σύγκρισης των εργοστασίων. Δεν θα μπορούσαμε να κάνουμε εξαγωγές και καταλαβαίνετε ότι αυτό θα δημιουργούσε τρομακτικά προβλήματα», τόνισε. «Οι βιομηχανίες θα έχαναν όλη την αγορά και κατά συνέπεια οι παραγωγοί θα έκλειναν τις μονάδες τους. Άρα, λοιπόν, ήταν επιτακτική η ανάγκη να βελτιωθεί η ποιότητα του γάλακτος, αλλά σας διαβεβαιώνω ότι και σήμερα ακόμα ένα μεγάλο ποσοστό του ελληνικού γάλακτος είναι ακατάλληλο και υπάρχει πρόβλημα. Δεν ξέρω πότε θα ξαναγίνει έλεγχος, αλλά φοβάμαι ότι θα γίνει εφέτος. Σας λέω ότι ο φετινός, εάν δείξει τα ίδια πράγματα για τη χώρα μας, θα είναι καταστροφικός».

Αναπάντητα ερωτήματα

Ενδεχομένως οι εταιρείες να είναι υπερβολικές στη διαπίστωση των προβλημάτων ποιότητας του ελληνικού γάλακτος, στην προσπάθειά τους να ισχυροποιήσουν την επιχειρηματολογία τους, σύμφωνα με την οποία σχημάτισαν καρτέλ… για το καλό μας, δηλαδή για να βελτιωθεί δήθεν η ποιότητα του γάλακτος.

Παρ’ όλα αυτά, είναι πολύ σοβαρά τα ερωτήματα που γεννώνται από τη μελέτη των στοιχείων που περιλαμβάνονται στον φάκελο για το γάλα της Επιτροπής Ανταγωνισμού, τα οποία αξίζει να σημειωθεί ότι έχουν μελετηθεί και από δικαστές, αφού αρκετά εξ αυτών περιλαμβάνονται στη δικογραφία για την υπόθεση των κουμπάρων:

– Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι δεν είναι αρμοδιότητα της Επιτροπής να αξιολογήσει στοιχεία που αφορούν θέματα ποιότητας του γάλακτος και τη δημόσια υγεία. Αφού, όμως, όλα αυτά τα στοιχεία, υπό μορφή ομολογιών των ίδιων των εταιρειών και των εκπροσώπων τους, παρουσιάσθηκαν ενώπιον της Επιτροπής, γιατί δεν διαβιβάσθηκαν στις αρμόδιες αρχές και τη Δικαιοσύνη;

– Δεν υπάρχουν, άραγε, σαφείς ενδείξεις τέλεσης αξιόποινων πράξεων, όταν εταιρείες παραδέχονται ότι συστηματικά παραβίαζαν τη νομοθεσία, που επιβάλλει την απόρριψη κάθε ακατάλληλης ποσότητας γάλακτος και την ενημέρωση των αρχών;

Ποιον καταναλωτή μπορεί, άραγε, να πείσει η απάντηση, που δίνεται ανεπίσημα στο «Π» από κύκλους της Επιτροπής, ότι η Επιτροπή προτίμησε να μη δώσει συνέχεια στην υπόθεση, για να μην καταστραφούν οι μεγάλες γαλακτοβιομηχανίες και οι παραγωγοί γάλακτος;

– Γιατί οι δικαστικοί λειτουργοί που έχουν αντίληψη των στοιχείων που περιλαμβάνονται στον φάκελο της Επιτροπής Ανταγωνισμού για το γάλα έχουν αποφύγει ως τώρα να κινήσουν ανεξάρτητες διαδικασίες διερεύνησης των σοβαρών παραβιάσεων της νομοθεσίας, που τελικά στρέφονται εις βάρος εκατομμυρίων καταναλωτών; Έχει, άραγε, μεγαλύτερο ποινικό ενδιαφέρον αν κάποιοι «κουμπάροι» πήραν ή όχι μια «μίζα» από τη ΜΕΒΓΑΛ, από το αν πίνουν ακατάλληλο γάλα οι έλληνες καταναλωτές;

– Ποια είναι, τελικά, η αλήθεια για την ποιότητα του «φρέσκου και επώνυμου» ελληνικού γάλακτος που αγοράζουν πανάκριβα οι καταναλωτές; Τι έδειξαν τα αποτελέσματα των πρώτων εθνικών ελέγχων το 2004 και ποια είναι τα συμπεράσματα από τους ελέγχους του 2007, για τους οποίους ακόμη και ο κ. Κορωνάκης λέει στην κατάθεσή του ότι θα είναι καταστροφικός, αν δείξει τα ίδια πράγματα με το 2003;

– Ποιοι έχουν επιτρέψει στις εταιρείες να αγοράζουν φθηνά το γάλα από τους παραγωγούς, επειδή, όπως λένε, είναι χαμηλής ποιότητας, αλλά ως διά μαγείας να το μεταμορφώνουν σε μοναδικής ποιότητας πανάκριβο γάλα, που φθάνει με τις επωνυμίες τους στα ράφια των σούπερ μάρκετ;

– Ποιοι επιτρέπουν, τελικά, στις εταιρείες να πουλάνε στις ακριβότερες τιμές της Ευρώπης, γάλα χαμηλής ποιότητας – αφού προφανώς είναι αδύνατο το «κακό» γάλα των παραγωγών να μεταμορφώνεται μαγικά σε άριστο γάλα στα κουτιά των εταιρειών;

Γιατί δεν έχει αφαιρεθεί ποτέ το σήμα έστω και μίας εταιρείας, ώστε να δοθεί το μήνυμα και στις άλλες, ότι θα πρέπει να σέβονται τους ευρωπαϊκούς κανόνες ποιότητας;

Τα ερωτήματα είναι πολλά, έχουν τεράστια σημασία για την υγεία και την… τσέπη των καταναλωτών, αλλά ουδείς φαίνεται πρόθυμος να δώσει πειστικές απαντήσεις. Ίσως γιατί έχουν βάση οι πρόσφατες σκληρές καταγγελίες του Γ. Παπανδρέου κατά της κυβέρνησης, περί «κομματικής κάλυψης στα καρτέλ»…