Ο Κ. ΠΑΠΟΥΛΙΑΣ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙ, Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΟΜΩΣ ΜΠΟΡΕΙ;

Πώς όμως έγινε και φτάσαμε στο σημείο ο Πρόεδρος της Κίνας του ενός δισεκατομμυρίου τριακοσίων εκατομμυρίων να πει ευθέως στον Πρόεδρο της μικρής Ελλάδας των δέκα εκατομμυρίων -και μάλιστα μπροστά στους έλληνες και κινέζους δημοσιογράφους- ότι «οι φίλοι στην ανάγκη φαίνονται», ευχαριστώντας τον για τη βοήθεια της Αθήνας προς το Πεκίνο;
Πώς έγινε και ο κινέζος πρωθυπουργός Γουέν Τζιαμπάο είπε στον Κάρολο Παπούλια, όπως το μετέδωσε μάλιστα στην Κίνα και σε όλον τον κόσμο το κινεζικό ειδησεογραφικό πρακτορείο «Νέα Κίνα», ότι «η Κίνα χαίρεται που έχει έναν τόσο καλό φίλο σαν την Ελλάδα μέσα στην ΕΕ»; Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έκανε και με το ταξίδι αυτό πραγματικό εφαρμοσμένο σεμινάριο για το πώς πρέπει να ασκείται με σοβαρό τρόπο -και όχι ως «κολαούζο» των Αμερικανών και των Εβραίων ή ως «ευρωλιγούρη» της ΕΕ- η εξωτερική πολιτική της χώρας. Αξίζει πραγματικά να δούμε επιγραμματικά τι έκανε ο Κ. Παπούλιας για να χαρούμε μια φορά για τις ικανότητες (ελάχιστων δυστυχώς) πολιτικών της χώρας μας και να λυπηθούμε εκατό φορές για την ανικανότητα των υπολοίπων, αλλά και για τις δυνατότητες της Ελλάδας που μένουν αναξιοποίητες.
Επιλογή χρόνου και συγκυρίας
Το πρώτο που έκανε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας -θεμελιώδες στη διεθνή πολιτική, αλλά και στην πολιτική γενικότερα- ήταν να διαλέξει τον χρόνο της επίσκεψής του. Η Ελλάδα δεν είναι Αμερική ή Ρωσία, ώστε η επίσκεψη ενός έλληνα Προέδρου μπορεί να έχει πολιτική βαρύτητα ανά πάσα στιγμή, όποτε και αν γίνει. Θέλει τέχνη για να μην περάσει αδιάφορα η επίσκεψη.
Ο Κ. Παπούλιας λοιπόν αξιοποίησε το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι χώρα-μέλος της ΕΕ και του ΝΑΤΟ για να… διαφοροποιηθεί ριζικά από την πολιτική της ΕΕ και του ΝΑΤΟ απέναντι στην Κίνα! Διάλεξε να πάει σε μια ώρα πολύ δύσκολη για την Κίνα από πλευράς διεθνούς κλίματος: Μήνες τώρα λυσσομανούν οι Ευρωπαίοι και οι Αμερικανοί εναντίον των Ολυμπιακών Αγώνων του Πεκίνου, καλώντας σε διαφόρων μορφών μποϊκοτάζ με γελοία ή εντελώς άσχετα με την Κίνα προσχήματα. Άρχισαν να κάνουν λόγο για μποϊκοτάζ των Αγώνων του Πεκίνου επειδή η κυβέρνηση του… Σουδάν σφάζει κόσμο στο Νταρφούρ (όπου ΗΠΑ και ΕΕ ενθαρρύνουν την απόσχιση αυτής της πετρελαιοφόρου περιοχής για να εκμεταλλευθούν οι ίδιες τα πετρέλαιά της!) και η Κίνα αγοράζει πετρέλαιο από το Σουδάν! Συνέχισαν καλώντας σε μποϊκοτάζ, επειδή η Κίνα έχει φιλικές σχέσεις με τη χούντα της Βιρμανίας, η οποία έσφαζε βουδιστές καλόγηρους! Τελικά τους έκατσε το Θιβέτ, όπου όντως οι κινεζικές αρχές σκότωσαν δεκάδες διαδηλωτές – τόσους όσους Ιρακινούς σκοτώνουν κάθε… ώρα οι Αμερικανοί στο Ιράκ. Η ουσία είναι ότι Ευρωπαίοι και Αμερικανοί ήθελαν να κάνουν μποϊκοτάζ στους Ολυμπιακούς του Πεκίνου, για να πιέσουν και να ταπεινώσουν τους Κινέζους ανεξαρτήτως αιτίας! Σιγά μην τους έπιασε τώρα πόνος για το Θιβέτ, το οποίο η Κίνα κατέχει εδώ και σχεδόν… εξήντα χρόνια!
Ο συμβολισμός
Είχε ιδιαίτερη σημασία λοιπόν για τους Κινέζους μια χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ και της ΕΕ να διαφοροποιηθεί από τους συμμάχους και τους εταίρους της και να ταχθεί στο πλευρό της Κίνας αναφορικά με τους Ολυμπιακούς Αγώνες αυτήν τη δύσκολη για το Πεκίνο στιγμή.
Πόσω μάλλον όταν αυτή η χώρα είναι η Ελλάδα, η οποία στη συνείδηση όλων των λαών του κόσμου ταυτίζεται με την Ολυμπιακή Ιδέα. Σε ηθικό επίπεδο, δεν υπάρχει άλλη χώρα που σε επίπεδο συμβολισμού να νομιμοποιεί ή όχι οτιδήποτε σχετίζεται με Ολυμπιακούς Αγώνες. Η βοήθεια επομένως που έδωσε στο Πεκίνο η επίσκεψη Παπούλια ήταν πολύ σημαντική, σε επικοινωνιακό επίπεδο, στην προσπάθεια των Κινέζων να αποκαταστήσουν το γόητρο και την εικόνα των Αγώνων του Πεκίνου, που σίγουρα έχουν υποστεί πλήγματα από τη λυσσασμένη συκοφαντική εκστρατεία της ΕΕ και των ΗΠΑ. Γι’ αυτό λοιπόν ο έλληνας Πρόεδρος ήταν όχι απλώς καλοδεχούμενος αυτήν την εποχή στην Κίνα, αλλά κυριολεκτικά τον περίμεναν με ανοιχτές αγκάλες από πολιτική σκοπιά.
Ο Κ. Παπούλιας όμως είναι πολιτικός βάθους, όχι «δημοσιοσχεσίτης» που κυνηγάει τις εντυπώσεις (ή την… Κοντολίζα Ράις και τον Μπους για να τον κάνουν… πρωθυπουργό!), οπότε δεν αρκέστηκε στο να παρουσιαστεί την ώρα που τον είχαν ανάγκη. Απλώς αξιοποίησε τη συγκυρία για να δημιουργήσει ευνοϊκό πολιτικό κλίμα ώστε να προωθήσει όσο μπορούσε θέματα ελληνικού ενδιαφέροντος.
Θέσεις για εθνικά θέματα
Πέρα από τους Ολυμπιακούς, ο Κ. Παπούλιας εξέφρασε θέσεις σε δύο ακόμη ζητήματα που ενδιαφέρουν εξαιρετικά τους Κινέζους. Πρώτα πρώτα στο κορυφαίο για το Πεκίνο θέμα της μη αναγνώρισης διπλωματικού και ανεξάρτητου κράτους της Ταϊβάν, την οποία η Κίνα θεωρεί επαρχία της. Η μη ύπαρξη διπλωματικών σχέσεων Ελλάδας – Ταϊβάν διασφαλίζει τη συνέχιση της γραμμής του Πεκίνου υπέρ του ενιαίου κράτους της Κυπριακής Δημοκρατίας και της εθνικής ανεξαρτησίας και εδαφικής ακεραιότητάς της. Προφανώς τα κινεζικά συμφέροντα είναι αυτά που επιβάλλουν αυτήν τη γραμμή του Πεκίνου στο Κυπριακό, ευνοϊκή για μας, αλλά και η κατά καιρούς επαναβεβαίωση της στάσης της Αθήνας στο θέμα της Ταϊβάν βοηθάει να μην επηρεαστεί η κινεζική θέση στο Κυπριακό από τις άοκνες προσπάθειες της Τουρκίας προς αυτήν την κατεύθυνση. Ο Κ. Παπούλιας επανέλαβε επίσης την ελληνική θέση κατά του εμπάργκο πώλησης όπλων που έχει επιβάλει η ΕΕ στην Κίνα. Η Αθήνα ζητάει την άρση του εμπάργκο αυτού, θεωρώντας το εντελώς ξεπερασμένο από τις εξελίξεις και άνευ νοήματος.
Ελπίδες ανταπόδοσης
Μη περιορίζοντας την επίσκεψή του στο θέμα των Ολυμπιακών Αγώνων και επεκτεινόμενος στα θέματα ειδικότερου κινεζικού εθνικού συμφέροντος, ο έλληνας Πρόεδρος της Δημοκρατίας έθετε διακριτικά επί τάπητος και το ζήτημα των θέσεων της Κίνας σε μείζονα θέματα ελληνικού ενδιαφέροντος. Θέσεων που δεν είναι ικανοποιητικές για την Αθήνα.
Στα ελληνοτουρκικά οι Κινέζοι… «κάνουν τον Κινέζο» και ακολουθούν πολιτική ίσων αποστάσεων από τις δύο πλευρές, έχοντας κύριο μέλημα πώς θα διαφυλάξουν τα οικονομικά συμφέροντά τους στην αγορά της Τουρκίας.
Στο θέμα της ονομασίας της ΠΓΔΜ, το Πεκίνο όχι μόνο έχει αναγνωρίσει το κράτος ως «Δημοκρατία της Μακεδονίας» από το 1993, αλλά υιοθετεί πλήρως και τις θέσεις των Σκοπίων για το όνομα, όπως συνάγεται από κοινές δηλώσεις των δύο πλευρών που έχουν εκδοθεί κατά τη διάρκεια αμοιβαίων επισκέψεων υψηλών αξιωματούχων των δύο χωρών, Κίνας και ΠΓΔΜ.
Η ελληνική πλευρά ελπίζει ότι το Πεκίνο θα προσχωρήσει τουλάχιστον στη θέση της αποδοχής οποιασδήποτε κοινής ονομασίας συμφωνήσουν Αθήνα και Σκόπια, κάτι πάντως που δεν έχει γίνει μέχρι τώρα.
Όσο για μεταβολή της κινεζικής στάσης στα ελληνοτουρκικά, οι πιθανότητες είναι μηδαμινές. Η οικονομική, αλλά και η γεωπολιτική σημασία της Τουρκίας είναι πολύ μεγαλύτερη από εκείνη της Ελλάδας, ενώ βασική αρχή της εξωτερικής πολιτικής της Κίνας είναι ότι ποτέ δεν παίρνει θέση σε διεθνή ζητήματα, αν δεν θίγονται άμεσα ή έμμεσα κινεζικά συμφέροντα.
Στρεβλές οικονομικές σχέσεις
Έχοντας όλα αυτά υπόψη του, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είχε αυτήν τη φορά σε πρώτη προτεραιότητα, παρά τις συνήθειές του, τα οικονομικά θέματα. Η Κίνα είναι η δεύτερη ή τρίτη οικονομία του πλανήτη σε μέγεθος (εξαρτάται από το πώς μετράει κανείς), έστω και αν ένα δισεκατομμύριο και πλέον Κινέζοι είναι πιο φτωχοί και ζουν χειρότερα από έναν ζητιάνο στην Ελλάδα. Ούτε κατά διάνοια όμως η Κίνα δεν είναι μεγάλη δύναμη στις διεθνείς υποθέσεις σε πολιτικό επίπεδο. Η συνεννόηση με το Πεκίνο είναι έτσι πολύ ευκολότερη στα οικονομικά θέματα. Ειδικά στην περίπτωση των οικονομικών σχέσεων Ελλάδας – Κίνας, όπου το στοιχείο της ανισομέρειας είναι κραυγαλέο και οι διορθώσεις του επιβεβλημένες και ασήμαντου κόστους για το Πεκίνο.
Το 2007 ο συνολικός όγκος των εμπορικών ανταλλαγών μεταξύ των δύο χωρών ήταν 4 δισεκατομμύρια δολάρια. Από αυτά τα 4 δισ. όμως το… 96% (!) ήταν κινέζικες εξαγωγές προς την Ελλάδα και μόνο το 4% ήταν ελληνικές εξαγωγές προς την Κίνα. Μέχρι πού θα πάει όμως αυτή η κατάσταση, η οποία διαρκώς επιδεινώνεται εις βάρος της χώρας μας; Το 1990 δεν ήταν ούτε καν τριπλάσιες οι κινεζικές από τις ελληνικές εξαγωγές αντίστοιχα και το 2007 έφτασαν… 24πλάσιες! Νισάφι! Κάτι πρέπει να γίνει.
Ο κινέζος Πρόεδρος Χου το κατάλαβε αυτό και μέσα στο κλίμα ικανοποίησης από την επίσκεψη και τις θέσεις του Κάρολου Παπούλια έδωσε με δημόσιες δηλώσεις του (που μάλιστα φρόντισαν να αναπαραχθούν στα κινεζικά μέσα ενημέρωσης) το «πράσινο φως» για «βελτιστοποίηση της δομής του διμερούς εμπορίου».
Αυτό σημαίνει ότι το πολιτικό πλαίσιο αυτήν τη στιγμή είναι άριστο για τη δραστηριοποίηση ελληνικών επιχειρήσεων στην Κίνα.
Θα υπάρξει συνέχεια;
Μια χαρά έκανε λοιπόν τη δουλειά του ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κ. Παπούλιας κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στην Κίνα, συνεισφέροντας τα μέγιστα στη βελτίωση του πολιτικού κλίματος μεταξύ Αθήνας – Πεκίνου και διευκολύνοντας ακόμη και τις επιχειρηματικές προοπτικές του παρόντος και του άμεσου μέλλοντος.
Τώρα το κρίσιμο ερώτημα είναι: Ωραία, ο Κ. Παπούλιας άνοιξε τον δρόμο. Η κυβέρνηση και οι επιχειρηματίες όμως είναι ικανοί να αξιοποιήσουν τα όσα πέτυχε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ή θα περάσουν ανεκμετάλλευτες οι ευκαιρίες που γεννήθηκαν;
Αν κρίνουμε από την ανύπαρκτη αξιοποίηση της επιχείρησης αναβίωσης της αραβικής πολιτικής που επιχείρησε ο Κ. Παπούλιας με σειρά επισκέψεών του στις χώρες του Κόλπου και στη Λιβύη, οι ελπίδες δεν είναι μεγάλες. Ο Καραμανλής, η Ντόρα και ο Μεϊμαράκης έδωσαν μάλιστα την τελειωτική βολή στην αραβική πολιτική της Ελλάδας, με την επαίσχυντη απόφαση συμμετοχής της πολεμικής αεροπορίας της χώρας μας στην άσκηση του Ισραήλ για επίθεση εναντίον του Ιράν! Αίσχος. Οι άνθρωποι αυτοί είναι επικίνδυνοι. Για ποια αραβική πολιτική να μιλήσει κανείς μετά από αυτό; Ας ελπίσουμε ότι δεν θα κάνουν τα ίδια και με την Κίνα – αν και όταν η εξωτερική πολιτική της χώρας ασκείται με υπέρτατο κριτήριο το τι νομίζει η Ντόρα πως εξυπηρετεί καλύτερα τον προσωπικό στόχο τής αναρρίχησής της στον πρωθυπουργικό θώκο, κανένας δεν πρόκειται να καθίσει να καταστρώσει σχέδια πολιτικής τακτικής υποβοήθησης της ελληνικής επιχειρηματικής διείσδυσης στην Κίνα.
Όσο για τους περισσότερους επιχειρηματίες, φυσικά με ελάχιστες εξαιρέσεις, συχνά έχουν στο μυαλό τους πώς θα πάρουν… ελληνικές ή κοινοτικές επιδοτήσεις κάθε τύπου από το κράτος με πρόσχημα τη στήριξη της αρχικής εγκατάστασής τους, τις οποίες και θα τσεπώσουν, παρά πώς θα ρισκάρουν δραστηριοποιούμενοι στην Κίνα, τη δύσκολη αγορά με τις τεράστιες δυνατότητες.
Παρ’ όλα αυτά, δεν βλάπτει να ελπίσουμε -έστω και αν διαψευστούμε ακόμη μια φορά- ότι μια ανεπαρκής κυβέρνηση και επιχειρηματίες που συνήθως ενεργούν ως τρωκτικά κρατικών κονδυλίων θα υπερβούν εαυτούς και δεν θα αφήσουν και πάλι μετέωρη μια επιτυχημένη προσπάθεια του Προέδρου της Δημοκρατίας Κάρολου Παπούλια. Μακάρι, γιατί θα είναι πάλι κρίμα…