Η Ιρλανδία ψήφισε… Ιρλανδία!
To γεγονός πως η ΕΕ δεν κατόρθωσε ακόμα να μετασχηματιστεί σε πολιτική ένωση με δυνατότητες άσκησης κοινής εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής δημιουργεί ένα πρόβλημα παρουσίας της Ένωσης στον κόσμο, στη διεθνή πολιτική, και επομένως η Ένωση παραμένει πολιτικά ανάπηρη και αδύναμη να υπερασπιστεί τα συμφέροντα των χωρών που την απαρτίζουν, ενώ ταυτόχρονα η πολιτική της απουσία από το ρευστό και ανασφαλές σύγχρονο διεθνές σύστημα δεν εξυπηρετεί καθόλου τη διεθνή σταθερότητα, την ειρήνη και την ασφάλεια στον κόσμο. Οι ευρωπαίοι ηγέτες αποφάσισαν να δοκιμάσουν για δεύτερη φορά, με ένα εν προκειμένω πιο χαλαρό σχήμα πολιτικής ένωσης της Ευρώπης, όπως αποτυπώθηκε στη Συνθήκη της Λισσαβώνας, να οδηγήσουν την Ευρώπη ήπια, δηλαδή με μεγάλο σεβασμό στις εθνικές ιδιαιτερότητες και την πολιτιστική φυσιογνωμία κάθε κράτους – μέλους, σε μια χαλαρή ομοσπονδιοποίηση που θα είχε, όπως συνήθως συμβαίνει, μια εξελικτική λειτουργία.
Οι Ιρλανδοί αποφάσισαν να καταψηφίσουν το ήπιο και χαλαρό αυτό πλαίσιο της Συνθήκης της Λισσαβώνας, απορρίπτοντας στην ουσία το πολιτικό μέλλον της Ένωσης. Το πρόβλημα για την Ευρώπη και τους λαούς της στηρίζεται σ’ αυτό το ζήτημα του πολιτικού μέλλοντος, που σημαίνει πως η Ευρώπη δεν μπορεί να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της, οικονομικά και άλλα, εάν δεν έχει μια πολιτική κοινής προώθησης των συμφερόντων της προς τα έξω και μια ενιαία πολιτική άμυνα υπεράσπισης κυριαρχικών δικαιωμάτων επικράτειας ελευθεριών του συνόλου του πληθυσμού των κρατών – μελών αλλά και των ευρύτερων συμφερόντων της Ένωσης. Η πολιτική ένωση σημαίνει ταυτόχρονα και ανάπτυξη εκείνων των εσωτερικών διεργασιών υπέρβασης του δημοκρατικού ελλείμματος εκπροσώπησης και καλλιέργεια των όρων και προϋποθέσεων της δημιουργίας μιας ενιαίας ευρωπαϊκής ταυτότητας. Η Ιρλανδία καταψήφισε προς στιγμήν την πολιτική ένωσης της Ευρώπης κυρίως από φόβο και έντονη ανησυχία που άπτεται της εθνικής ταυτότητας των Ιρλανδών και των πολιτισμικών ιδιαιτεροτήτων της χώρας. Αυτό είναι ένα πρόβλημα που απασχολεί το μεγαλύτερο ποσοστό λαών και θεατών της ΕΕ, αφού φοβούνται την απόρροια της ιδιαιτερότητας. Αυτό που ο Χρήστος Γιανναράς αποκαλεί πολιτισμό, τον «κοινό τρόπο του βίου» και ο οποίος στο συλλογικό επίπεδο διαμορφώνεται ως ταυτότητα και διαφοροποιείται από χώρα σε χώρα ως «ξεχωριστός ιδιαίτερος τρόπος βίου», εκδηλώνεται ως άμυνα των ευρωπαϊκών λαών και κοινωνιών απέναντι στο αδιαφανές ωμά απροσπέλαστο σχήμα της πολιτικής ένωσης της Ευρώπης. Ο φόβος ουσιαστικά παραπέμπει στον κίνδυνο μιας ισοπεδωτικής ομογενοποίησης όλων σε ένα απροσδιόριστο από την άποψη του πολιτισμού και της κοινής ταυτότητας ενιαίο σχήμα ευρωπαίων καταναλωτών.
Η Ευρώπη οφείλει να πείσει τους λαούς της πως ομοσπονδιοποίηση και πολιτική ένωση δεν σημαίνει και ισοπέδωση των εθνικών και πολιτιστικών ταυτοτήτων των εθνών και των εθνοτήτων που την απαρτίζουν, δεν ισοδυναμεί με ομογενοποίησή τους σε ένα θολό σχήμα υλικού πολιτισμού, αλλά αντιθέτως στοχεύει απαρεγκλίτως στον σεβασμό των εθνικών ταυτοτήτων και των πολιτισμών της Ένωσης, αφού αυτό το πολυπολιτισμικό πλαίσιο αποτελεί τον πλούτο και τη δύναμη της Ένωσης.