Διεθνές Οικονομικό Βαρόμετρο
1 Η εκβιομηχάνιση των δύο μεγάλων πληθυσμιακών κέντρων της Ασίας (Κίνας, Ινδίας) τροφοδοτεί την αύξηση της παγκόσμιας ζήτησης αγαθών. Σήμερα οι φυσικοί πόροι που μας παρέχει ο πλανήτης Γη καλύπτουν το 80% περίπου των αναγκών σε πρώτες ύλες, σε πετρέλαιο και τρόφιμα. Και οι ειδικοί μελετητές υπολογίζουν ότι μέχρι το 2050 οι «παροχές» του πλανήτη μας θα καλύπτουν μόνο το 50% των αναγκών μας. Η ζήτηση τροφίμων στην Ασία αυξάνεται με ρυθμούς ανώτερους της αύξησης του ΑΕΠ. Για παράδειγμα, σύμφωνα με υπολογισμούς του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας η παγκόσμια ζήτηση πετρελαίου θα φτάσει φέτος στα 87 εκατ. βαρέλια ημερησίως, ενώ η παραγωγή του (άντληση) δεν θα μπορέσει να πλησιάσει τα 85 εκατ. βαρέλια. Παρά τις προσπάθειες μείωσης της κατανάλωσης και τη χρησιμοποίηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, υπολογίζεται ότι οι ανάγκες σε πετρέλαιο το 2030 θα ξεπεράσουν τα 115 εκατ. βαρέλια ημερησίως. Έτσι το πρόβλημα της αύξησης των τιμών πρέπει να γίνει το καμπανάκι για να ξυπνήσουμε. Οι φυσικοί πόροι, οι αντοχές και οι παροχές του ταλαιπωρημένου πλανήτη μας και η καταναλωτική ροπή (υπερκατανάλωση στις δυτικές χώρες κυρίως) πρέπει να μελετηθούν, να συνδυαστούν και να υπάρξει ένας προγραμματισμός στη σχέση παραγωγής / κατανάλωσης. Διαφορετικά, οι συνθήκες διαβίωσης στον πλανήτη Γη θα καταστούν αρκετά δύσκολες.
2 Όλα τα σημάδια δείχνουν ότι οι ανεπτυγμένες οικονομίες της Δύσης εισέρχονται στον «αστερισμό» του στασιμοπληθωρισμού, δηλαδή του υψηλού πληθωρισμού και του χαμηλού ρυθμού ανάπτυξης. Στις ΗΠΑ φαίνεται ότι άρχισε το φαινόμενο. Ο πληθωρισμός ανεβαίνει και ο ρυθμός μεγέθυνσης της οικονομίας (ρυθμός ανάπτυξης) μειώνεται. Τώρα η «επιδημία» αυτή χτυπάει την πόρτα της Ευρώπης. Στην Ευρωζώνη ο πληθωρισμός έφτασε στο 3,7% έναντι στόχου 2%. Στην Ελλάδα, πάντα πρωταθλητές, η αύξηση του πληθωρισμού σκαρφαλώνει στο 5%! Έτσι, η οικονομική πολιτική των δυτικών κρατών βρίσκεται αντιμέτωπη με σοβαρά προβλήματα και οι κεντρικές τράπεζες φαίνεται ότι δύσκολα θα καταφέρουν να χτυπήσουν τον στασιμοπληθωρισμό με όπλο το ύψος των επιτοκίων. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, που έχει θέσει κύριο στόχο της την καταπολέμηση του πληθωρισμού, θα αυξήσει τα βασικά επιτόκιά της κατά 0,25% κατά τον επόμενο μήνα (από 4% σήμερα στο 4,25% τον Ιούλιο) για να περιορίσει τον δανεισμό και τη ζήτηση αγαθών και υπηρεσιών. Και προσδοκά ότι με τον τρόπο αυτόν θα μπορέσει να θέσει υπό έλεγχο τον πληθωρισμό. Έτσι όμως αγνοεί εντελώς τις σοβαρές επιπτώσεις από την αναπτυξιακή υστέρηση που προκαλεί η άνοδος των επιτοκίων. Ο γάλλος Πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί μίλησε για την αδιέξοδη επιτοκιακή πολιτική που ακολουθεί σήμερα η ΕΚΤ. Χτυπάει τον πληθωρισμό και προκαλεί αναπτυξιακή υστέρηση. Ο στασιμοπληθωρισμός δεν πολεμιέται μόνο με τα επιτόκια. Χρειάζονται και άλλα ισχυρά όπλα.
3Η Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ, η γνωστή μας FED, ακολουθεί εντελώς διαφορετική πολιτική επιτοκίων. Ίσως και για λόγους πολιτικής σκοπιμότητας, εν όψει των προεδρικών εκλογών του προσεχούς Νοεμβρίου, δίδει βαρύτητα στη διατήρηση κάποιων έστω χαμηλών ρυθμών ανάπτυξης, για να αποφύγει την ύφεση της οικονομίας. Και διατηρεί σε σχετικά πολύ χαμηλό επίπεδο τα βασικά επιτόκιά της (2%). Φοβάται ότι τυχόν άνοδος των επιτοκίων θα προκαλέσει μείωση της κατανάλωσης και θα πλήξει την κερδοφορία των επιχειρήσεων και το χρηματιστήριο, ενδεχομένως να προκαλέσει και ισχυροποίηση της ισοτιμίας του δολαρίου, με αρνητική επίπτωση στις εξαγωγές, που αποτελούν βασικό μοχλό ανάπτυξης. Και εδώ έντονος προβληματισμός, καθώς οι ΗΠΑ δεν έχουν προσβληθεί ακόμη από υψηλό πληθωρισμό. Όμως οι επιπτώσεις από μια παρατεταμένη ύφεση θα είναι πολύ χειρότερες από αυτές του πληθωρισμού. Η FED μεταξύ δύο κακών προτιμάει το μη χείρον. Στην ίδια κατάσταση βρίσκεται και η ΕΚΤ. Μεταξύ αναπτυξιακής στασιμότητας και πληθωρισμού, προτιμάει να χτυπήσει την ανάπτυξη. Κοντόφθαλμες θεωρήσεις και εκτιμήσεις της σημερινής δύσκολης οικονομικής κατάστασης από τους τραπεζίτες, που ξεχνάνε ότι το ιδεώδες είναι «και τούτο ποίει κ’ εκείνο μη αφιέναι». Αναμφίβολα τις ηλιθιότητες των νεαρών ημιμαθών υψηλόμισθων θα κληθούν να τις επωμισθούν οι λαοί. Όπως πάντα! Κι αυτοί που έφεραν τα αδιέξοδα στις οικονομίες θα απολαμβάνουν για τα κατορθώματά τους!