Διεθνές Οικονομικό Βαρόμετρο
1 Η αμερικανική οικονομία στον προθάλαμο της ύφεσης. Ο τέως πρόεδρος της FED Άλαν Γκρίνσπαν δηλώνει στους «Financial Times» ότι «οι πιθανότητες ύφεσης ξεπερνούν το 50%». Και ο νυν πρόεδρος Μπεν Μπερνάνκι παραδέχτηκε ενώπιον του Κογκρέσου ότι «είναι πιθανή η ύφεση της αμερικανικής οικονομίας». Γιατί όμως οι προβλέψεις των κορυφαίων αμερικανών τραπεζιτών είναι τόσο δυσμενείς για το μέλλον; Οι εξελίξεις στα οικονομικά μεγέθη δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικές. Ο κατήφορος του δολαρίου συνεχίζεται, η ανεργία εκτινάχτηκε στο 5,5%, η FED έχει μειώσει τα βασικά της επιτόκια και τροφοδοτεί έτσι την υπερκατανάλωση και τον πληθωρισμό στις ΗΠΑ. Ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ από 2,3% το 2007 πιθανολογείται ότι θα κατέβει στο 1,2% για φέτος και στο 1,1% για το 2009, σύμφωνα με τις πρόσφατες προβλέψεις του ΟΟΣΑ. Οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι που δημιουργεί η αμερικανική εξωτερική πολιτική στη Μέση Ανατολή προκαλούν συνεχή αύξηση των τιμών του πετρελαίου και η «βουτιά» της ισοτιμίας του δολαρίου προκαλεί κραδασμούς στη διεθνή οικονομία. Ειδικά η πτώση του πράσινου νομίσματος έχει δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στις χώρες που έχουν τα νομίσματά τους «δεμένα» με το δολάριο και ακόμα σοβαρότερα στις χώρες που διατηρούν υψηλά συναλλαγματικά αποθέματα σε δολάρια. Το παγκόσμιο σύστημα ισορροπιών έχει καταστεί τώρα τόσο εύθραυστο που μας τρομάζει. Και μια κρίση δεν θα είναι η καταστροφή του καπιταλισμού μόνο, αλλά θα αγκαλιάσει ολόκληρο τον πλανήτη.
2 Οι τελευταίες εξελίξεις, όπως αυτές αποτυπώνονται στις προ ημερών δηλώσεις του υπουργού Οικονομικών των ΗΠΑ Χένρι Πόλσον και του προέδρου της FED Μπεν Μπερνάνκι, οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η αμερικανική οικονομική πολιτική σύντομα αλλάζει πορεία. Μέχρι τώρα στόχος ήταν το φτηνό δολάριο για την προώθηση των αμερικανικών εξαγωγών, την ενίσχυση της ρευστότητας (χαμηλά επιτόκια) και τη στήριξη της ανάπτυξης. Τώρα το οικονομικό επιτελείο συνειδητοποιεί ότι τα κέρδη από την πολιτική αυτή είναι πενιχρά. Το φτηνό δολάριο μεταφράζεται σε υπερκατανάλωση, υπερχρέωση, σε εισαγόμενο πληθωρισμό, σε υψηλές τιμές εμπορευμάτων και ενέργειας, σε αύξηση του κόστους παραγωγής και σε επιβράδυνση της εισροής ξένων κεφαλαίων στις ΗΠΑ. Φαίνεται ότι τώρα υιοθετείται από την αμερικανική κυβέρνηση μια πολιτική ενίσχυσης της ισοτιμίας του δολαρίου, ώστε να περιοριστούν ή να σταματήσουν οι ζημίες αυτές. Έτσι πιστεύουν πολλοί αναλυτές ότι η FED θα σταματήσει τις μειώσεις των επιτοκίων, σαν πρώτο μέτρο αλλαγής της νομισματικής πολιτικής των ΗΠΑ. Και φυσικά θα ακολουθήσουν και άλλα μέτρα για την ενίσχυση της ισοτιμίας του νομίσματος της άλλοτε κραταιάς οικονομίας. Όμως κατά τη γνώμη μας η ενίσχυση του δολαρίου προϋποθέτει και επιβράδυνση της οικονομίας της Ευρωζώνης σε σημαντικό επίπεδο. Πώς όμως οι ΗΠΑ θα μπορέσουν να πετύχουν σοβαρή επιβράδυνση στην οικονομία της Ευρώπης; Ιδού η δυσκολία του καινούργιου στόχου για ισχυρό δολάριο.
3 Σοβαρές οι ανατιμήσεις στο πετρέλαιο που πυροδότησαν οι δηλώσεις του ισραηλινού υπουργού Μεταφορών (και πιθανού διαδόχου του Εχούντ Ολμέρτ στην πρωθυπουργία) Σαούλ Μοφάζ. Ο ισραηλινός υπουργός δήλωσε ότι «μια επίθεση κατά των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν είναι σχεδόν αναπόφευκτη». Η δήλωση αυτή ενισχύθηκε και από τη σχεδόν ταυτόχρονη αψυχολόγητη εντελώς δήλωση του υποψηφίου του Δημοκρατικού Κόμματος Μπάρακ Ομπάμα που χαρακτήρισε το Ιράν «σοβαρή απειλή» για την ασφάλεια του Ισραήλ και την ειρήνη στην περιοχή της Μέσης Ανατολής. Και πρόσθεσε ότι σε περίπτωση εκλογής του στο προεδρικό αξίωμα στόχος του θα είναι να εξαλειφθεί αυτή η «απειλή» και για την επίτευξη του στόχου αυτού θα κάνει οτιδήποτε χρειάζεται για να μην αποκτήσει η Τεχεράνη πυρηνικά όπλα. Οι δηλώσεις του ισραηλινού υπουργού και του Ομπάμα απετέλεσαν αντικείμενο εκμετάλλευσης από τους κερδοσκόπους της ενεργειακής αγοράς και οι τιμές του πετρελαίου «τσίμπησαν» πάραυτα. Ο Ομπάμα φαίνεται πήγε να καλοπιάσει τους εβραίους με τις δηλώσεις του αυτές. Ελπίζουμε μετά την γκάφα του αυτή να συνειδητοποίησε ότι σοβαρή απειλή για την ειρήνη αποτελούν οι ΗΠΑ και το Ισραήλ. Και όχι μόνο για την ειρήνη, αλλά και για την παγκόσμια οικονομία. Η ηγεσία των ΗΠΑ, όποιας ιδεολογικοπολιτικής απόχρωσης και να είναι, πάντα θα έχει σαν πρότυπο τις επιλογές του Μπους; Αλίμονο στη διεθνή κοινότητα!