Τα «εικονίσματα» που έγιναν σκιάχτρα…

Θα μου επιτρέψετε κάποιες παρατηρήσεις:

* Πρώτον, ο συντηρητισμός δεν είναι αναγκαστικά «επικίνδυνος», όπως η «προοδευτικότητα» δεν είναι αναγκαστικά «αρετή».

Η προοδευτικότητα και ο συντηρητισμός συνυπάρχουν υποχρεωτικά, όπως οι δύο αντίθετες όψεις του ίδιου νομίσματος. Η προοδευτικότητα χρειάζεται τον συντηρητισμό για να οριστεί απέναντί του και να αντιπαρατεθεί μαζί του. Αν σβήσει ο συντηρητισμός, τότε και η προοδευτικότητα γίνεται καρικατούρα του εαυτού της.

Αυτό παλιότερα το λέγαμε «διαλεκτική» κι ήταν η ψυχή της μαρξιστικής φιλοσοφίας, ήταν η δύναμη της μαρξιστικής θεωρίας. Τη διαλεκτική οι δεξιοί δεν την κατανοούν, γιατί δεν την έμαθαν ποτέ. Και πολλοί αριστεροί, που κάποτε την ήξεραν, την ξέχασαν, γιατί στο μεταξύ «μεταλλάχθηκαν» σε κυκλώματα νομής της εξουσίας.

* Δεύτερον, η προοδευτικότητα συμπυκνώνει και εκπροσωπεί όλα τα προτάγματα αλλαγής σε κάθε ιστορική εποχή. Και ο συντηρητισμός, από την πλευρά του, συμπυκνώνει όλα τα προτάγματα διατήρησης της συνέχειας και της κοινωνικής συνοχής, αποφεύγοντας τις ανατροπές.

Όμως ό,τι διαλύει την κοινωνική συνοχή δεν είναι κατ’ ανάγκην «προοδευτικό».

Κλασικό παράδειγμα ο λαϊκισμός. Όπου κυριαρχεί, ξεθεμελιώνει τα πάντα. Σπάει κάθε συνέχεια. Ασφαλώς δεν είναι συντηρητικό ρεύμα. Ο λαϊκισμός είναι ο εχθρός κάθε συνετού συντηρητικού. Αλλά και δεν οδηγεί πουθενά. Ή μάλλον οδηγεί σε μεγάλη οπισθοδρόμηση. Σίγουρα δεν είναι ούτε προοδευτικό. Ο λαϊκισμός είναι εχθρός και κάθε αληθινά προοδευτικού.

Ανάμεσα στη «συντήρηση» και την «πρόοδο» υπάρχουν πολλά πράγματα που απορρίπτονται και από τη μία πλευρά και από την άλλη.

* Τρίτον, οι συντηρητικοί δεν έχουν πάντα άδικο. Όπως και οι προοδευτικοί δεν έχουν πάντα δίκιο. Προοδευτικοί ήταν αυτοί που στήριξαν τις στρατοπεδικές κοινωνίες του «υπαρκτού σοσιαλισμού». Προοδευτικοί ήταν αυτοί που στήριξαν τις σοβιετικές εισβολές παντού στον κόσμο. Δεν το έκαναν όλοι οι προοδευτικοί εκείνης της εποχής. Αλλά όσοι το έκαναν τότε δήλωναν «προοδευτικοί»…

Όσα στήριζαν οι προοδευτικοί επί πενήντα χρόνια διαψεύστηκαν, κατέρρευσαν και ηττήθηκαν! Και κάποιοι προοδευτικοί ομολόγησαν, πολλές δεκαετίες μετά την ήττα τους – και μετά από χρόνια εξορίας και φυλακής για τους ίδιους: «Σύντροφοι, ευτυχώς χάσαμε…»

* Τέταρτον, η «συντήρηση» ορίζεται ως προς το παρελθόν και το παρόν, το οποίο γνωρίζουμε όλοι. Η προοδευτικότητα ορίζεται ως προς το μέλλον, το οποίο δεν το γνωρίζουμε και για το οποίο μόνο υποθέσεις μπορούμε να κάνουμε και θεωρίες να διατυπώνουμε. Κι αυτή είναι η μεγάλη «ασυμμετρία» ανάμεσά τους:

Ο συντηρητικός ξέρει τι ακριβώς θέλει να διατηρήσει. Αλλά ο προοδευτικός δεν είναι απόλυτα σίγουρος για το πού πάει. Ούτε γνωρίζει τι ακριβώς θα προκύψει αν επιτύχει τις «ανατροπές» του. Πολλές φορές «μεγάλες ανατροπές» οδήγησαν σε αληθινούς εφιάλτες. Και καταβρόχθισαν πρώτους τους ίδιους τους πρωταγωνιστές τους.

Γι’ αυτό και ο αληθινά προοδευτικός πρέπει να διαθέτει παιδεία, να έχει τόλμη και να έχει τη δύναμη να αμφισβητεί τα πάντα. Ακόμα -και πρωτίστως- τον εαυτό του.

* Πέμπτον, σήμερα δεν ξέρουμε ακριβώς τι είναι «προοδευτικό».

Ξέρουμε, όμως, ποιοι είναι οι ακραία -και αποκρουστικά- «συντηρητικοί»:

— Αυτοί που δεν θέλουν να αλλάξει τίποτε.

— Αυτοί που υπερασπίζονται «ιερά εικονίσματα», που έχουν γίνει «σκιάχτρα», όπως το «πανεπιστημιακό άσυλο» και η «συμμετοχή των φοιτητών στη διοίκηση».

— Αυτοί που διαλύουν τα Πανεπιστήμια.

— Αυτοί που εκμαυλίζουν τους φοιτητές, με μια ψευδεπίγραφη δοτή «εξουσία» που δεν μπορούν να τη διαχειριστούν, ενώ ταυτόχρονα καταρρακώνουν τους καθηγητές, που εκλιπαρούν την ψήφο τον φοιτητικών «παρατάξεων» και υποκύπτουν στους εκβιασμούς τους.

Σε κανένα Πανεπιστήμιο του κόσμου δεν υπάρχουν τέτοια εκτρώματα και δεν γίνονται τέτοια αίσχη.

Και σ’ όποιον τολμά να το πει αυτό δημόσια, οι αντιδραστικοί κολλάνε τη «ρετσινιά» του «συντηρητικού». Όμως η αλήθεια είναι ακριβώς αντίστροφη:

Οι μεταλλαγμένοι «προοδευτικοί» της σημερινής παρακμής είναι ακραία συντηρητικοί (αφού αντιστέκονται σε κάθε αλλαγή), είναι απόλυτα αντιδραστικοί (αφού επιβάλλουν ιδεολογική τρομοκρατία όπου μπορούν), είναι εξαιρετικά ιδιοτελείς (αφού προστατεύουν κυκλώματα, μικροσυμφέροντα και διαύλους σκοτεινής συναλλαγής), είναι απαίδευτοι, είναι θρασίμια.

Όμως κυριαρχούν επί δεκαετίες, γιατί -πλην ελαχίστων εξαιρέσεων- δεν έχουμε, πια, πνευματικά αναστήματα σ’ αυτόν τον τόπο.

Αν είχαμε, θα είχαν καταγγείλει, εδώ και χρόνια, ότι τα Πανεπιστήμια δεν μπορούν να λειτουργήσουν υπό το σημερινό καθεστώς. Δεν θα περίμεναν να τους δέρνουν οι συμμορίες μέσα στον χώρο του… «ασύλου», για να αρχίσουν να διαμαρτύρονται.

Τώρα τους ακούμε να ζητούν από τα κόμματα να «εγγυηθούν τη λειτουργία του Πανεπιστημίου»! Όμως τα κόμματα δεν πρέπει να επεμβαίνουν καθόλου στα Πανεπιστήμια, όχι να γίνονται… «εγγυητές» της λειτουργίας τους.

Ζητούν από τις φατρίες να… πάψουν να λειτουργούν ως φατρίες.

Ζητούν από τις συμμορίες να φερθούν με… αυτοσυγκράτηση και υπευθυνότητα.

Ζητούν από τους τραμπούκους να… σεβαστούν τις ακαδημαϊκές ελευθερίες!

Τι να πρωτοθαυμάσει κανείς; Την ανοησία τους; Την υποκρισία τους; Ή τη δειλία τους;

Ν. Ζ.