Οι εκλογές στα Σκόπια διέλυσαν τους μύθους
Καμιά εφημερίδα της Ευρώπης και της Αμερικής δεν ασχολείται με το εκλογικό αποτέλεσμα. Όλες ασχολούνται με την πρωτοφανούς έκτασης βία και νοθεία που έγινε και οδήγησε στη ματαίωση της διενέργειας εκλογών σε μερικές δεκάδες εκλογικά τμήματα, ενώ η τρομοκράτηση των ψηφοφόρων σε εκατοντάδες άλλα ήταν κάτι παραπάνω από εμφανής. Πρώτη φορά από τότε που η ΠΓΔΜ αποσχίστηκε από τη Γιουγκοσλαβία και ανακήρυξε την ανεξαρτησία της αντιμετωπίζεται από τη διεθνή κοινότητα ως προβληματική χώρα και όχι ως παράδειγμα επιτυχημένης και αναίμακτης αποχώρησής της από το τέως κράτος του Τίτο.
Μέχρι και οι «προστάτες» της χώρας, οι Αμερικανοί, καταδίκασαν με ανοικτό και δημόσιο τρόπο τα όσα έγιναν την περασμένη Κυριακή. Ο τρόπος που διενεργήθηκαν οι εκλογές «αποτελεί δυσφήμηση για τη χώρα και επηρεάζει αρνητικά τις διαδικασίες για ένταξή της στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ» τονίζει με ανακοίνωσή της η πρεσβεία των ΗΠΑ στα Σκόπια.
Τους θέτουν υπό επιτήρηση
Απροσδόκητα αυστηρές ήταν οι επισημάνσεις και του εκπροσώπου του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για τη Νότια Ευρώπη Σον Μακ Κόρμακ, ο οποίος δήλωσε μεταξύ άλλων:
«Οι ΗΠΑ έχουν σοβαρές ανησυχίες για τη διεξαγωγή των εκλογών στη Δημοκρατία της Μακεδονίας. Η βία, ο εκφοβισμός και η νοθεία στέρησαν ένα βασικό δημοκρατικό δικαίωμα από σημαντικό τμήμα των πολιτών της Μακεδονίας» τόνισε ο Αμερικανός αξιωματούχος και αφού έκανε λόγο για «υποχώρηση της δημοκρατικής πορείας», πρόσθεσε: «Ως πολυεθνικό κράτος η Μακεδονία έχει ιδιαίτερο λόγο να διασφαλίσει τις συνθήκες για σωστές εκλογές σε όλη την επικράτεια. Αυτό αποτελεί βασική κυβερνητική ευθύνη, στην οποία η Μακεδονία ανταποκρίθηκε στις εκλογές του 2006… Οι νόμοι της Μακεδονίας εγγυώνται ότι όλοι οι πολίτες έχουν τα ίδια δικαιώματα και έτσι θα πρέπει να τυγχάνουν και της ίδιας προστασίας κατά την άσκηση των δικαιωμάτων αυτών».
Στη συνέχεια, ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ ζήτησε από την κυβέρνηση των Σκοπίων να κλείσει στη φυλακή τους υπεύθυνους εγκληματικών ενεργειών κατά την προεκλογική περίοδο και την ημέρα των εκλογών, να ξανακάνει εκλογές εκεί που δεν έγιναν και να διασφαλίσει με την αστυνομία ένα… «ασφαλές» και «μη κομματικό» κλίμα διεξαγωγής των επαναληπτικών εκλογών.
Τώρα φυσικά πώς είναι δυνατόν να εξασφαλίσει «μη κομματικό κλίμα» μια αστυνομία που δολοφόνησε εν ψυχρώ την ημέρα των εκλογών, μετά από προσχεδιασμένη προβοκάτσια, οπαδό του αντιπολιτευόμενου αλβανικού κόμματος του Αλί Αχμέτι, αυτό μόνο οι Αμερικανοί μπορούν να μας το πουν.
Πάντως ακόμη και ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ δήλωσε χωρίς περιστροφές ότι η Ουάσινγκτον θέτει τα Σκόπια και τις πράξεις της κυβέρνησής τους υπό επιτήρηση:
«Όπως πράττουν οι ΗΠΑ, θα αναμέναμε πως όλα τα μέλη του ΝΑΤΟ και της ΕΕ θα παρακολουθούν με προσοχή για να διασφαλίσουν ότι η Μακεδονία θα κάνει τα αναγκαία διορθωτικά βήματα για να απαντήσει σε αυτά τα σοβαρά προβλήματα των εκλογών», υπογράμμισε.
Θύελλα αντιδράσεων
Μέχρι και ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γιάαπ ντε Χόοπ Σέφερ εξέφρασε τη δυσαρέσκειά του.
«Ελπίζω να συμμερίζεστε τη βαθιά μου ανησυχία για όσα συνέβησαν στη χώρα σας την περασμένη Κυριακή και ελπίζω ότι θα ρυθμιστούν τα προβλήματα που έχουν προκύψει», είπε ο Σέφερ σε αξιωματούχο της ΠΓΔΜ κατά τη διάρκεια ημερίδας που έγινε την Τρίτη στις Βρυξέλλες.
Η γερμανική κυβέρνηση ζήτησε να μην υπάρξουν προβλήματα εκεί που θα επαναληφθούν οι εκλογές γιατί «υπονομεύουν την εμπιστοσύνη του λαού στη δημοκρατική διαδικασία», ενώ η Γερμανίδα ευρωβουλευτής Ντόρις Πακ δήλωσε ότι «οι πυροβολισμοί μεταξύ Αλβανών στις εκλογές δίνουν την εντύπωση στο εξωτερικό ότι η κατάσταση στη Μακεδονία δεν έχει ωριμάσει όπως θα έπρεπε για το επόμενο βήμα».
Πολύ πιο αυστηρός ήταν ο βρετανός υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Τζιμ Μέρφι, ο οποίος υπογράμμισε ότι δεν μπορεί σε μια χώρα που φιλοδοξεί να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ να υπάρχει εκλογική βία και τρομοκράτηση των πολιτών.
«Εκλογές πάλι από την αρχή!»
Αποκαλυπτική του κλίματος σφοδρότατης δυσαρέσκειας ήταν η δήλωση του Ντένις Μακ Σέιν, πρώην υπουργού Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Βρετανίας στη κυβέρνηση του Τόνι Μπλερ, ο οποίος βρέθηκε στα Σκόπια ως παρατηρητής εκ μέρους του Συμβουλίου της Ευρώπης.
«Αυτές οι εκλογές αποτελούν τραγωδία για τους υποστηρικτές του μέλλοντος της Μακεδονίας στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ. Κανένας δεν μπορεί να σχηματίσει κυβέρνηση στη βάση εκλογών στις οποίες η αστυνομία έχει γεμίσει κάλπες με ψηφοδέλτια και φονιάδες επιτίθενται εναντίον εκλογικών τμημάτων», δήλωσε με εμφανή απέχθεια για όσα έγιναν. «Πρέπει να προκηρυχθούν νέες εκλογές για να έχει η ψήφος οποιαδήποτε νομιμοποίηση», πρόσθεσε και η δήλωσή του μεταδόθηκε σε όλο τον κόσμο από τα διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία.
«Οργανωμένες προσπάθειες να αναστατωθεί βίαια η διαδικασία από νωρίς την ημέρα των εκλογών κατέστησαν αδύνατο για τους ψηφοφόρους σε πολλά μέρη να εκφράσουν ελεύθερα τη βούλησή τους», ανέφερε ανακοίνωση του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ). «Είναι σαφές ότι οι δεσμεύσεις στα πρότυπα του Συμβουλίου της Ευρώπης και του ΟΑΣΕ σε αυτές τις εκλογές δεν τηρήθηκαν», υπογράμμισε με δηλώσεις του και ο επικεφαλής της αποστολής των παρατηρητών Ρόμπερτ Μπάρι.
Το σκέπτονται να τους βάλουν
σε ΝΑΤΟ-ΕΕ
Η κατάσταση που δημιουργήθηκε προκαλεί δεύτερες σκέψεις στους Ευρωπαίους και τους Αμερικανούς ως το αν πρέπει να ενταχθεί σύντομα η ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ. Για πρώτη φορά, όπως είδαμε και από τις προαναφερθείσες δηλώσεις, πολιτικοί εκπρόσωποι θέτουν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο ζήτημα ως προς την ενταξιακή πορεία των Σκοπίων.
Αυτό αντανακλάται πολύ πιο έντονα στον ευρωπαϊκό και τον αμερικανικό Τύπο.
«Οι φιλοδοξίες της Μακεδονίας να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στο ΝΑΤΟ υπέστησαν βαρύ πλήγμα την Κυριακή, καθώς οι βουλευτικές εκλογές στη φτωχή βαλκανική χώρα έγιναν αιματηρές», γράφουν χαρακτηριστικά στην αρχή κιόλας του ρεπορτάζ τους οι «Τάιμς της Νέας Υόρκης», τονίζοντας στη συνέχεια ότι «η Μακεδονία ανεδείχθη ως ένα νέο προβληματικό τέκνο των Βαλκανίων».
Στο ίδιο κλίμα κινήθηκε και η γερμανική εφημερίδα «Φρανκφούρτερ Αλγκεμάινε», η οποία έγραφε την Τρίτη στους τίτλους της: «Οι βίαιες συγκρούσεις κατά τη διάρκεια των βουλευτικών εκλογών μεταθέτουν στο απώτερο μέλλον τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την ΕΕ».
Ανάλογες σκέψεις του βρετανικού κατεστημένου αντανακλά και ο τίτλος των «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» του Λονδίνου: «Η βία στις εκλογές της Μακεδονίας πλήττει τις ελπίδες ένταξης στην ΕΕ».
Φυσικά, αυτές είναι οι πρώτες αντιδράσεις μετά την ωμή βία και νοθεία που ασκήθηκε σε αυτές τις εκλογές. Σταδιακά θα αρχίσει η επιχείρηση συγκάλυψης, υποβάθμισης και «παραγραφής» των όσων έγιναν στην ΠΓΔΜ, καθώς οι Αμερικανοί και οι Ευρωπαίοι θα προωθήσουν τα γεωπολιτικά τους συμφέροντα αδιαφορώντας για τις παραβιάσεις θεμελιωδών δημοκρατικών αρχών. Παρόλα αυτά όμως έχει δημιουργηθεί αναμφισβήτητα μια νέα κατάσταση και όσα λέγονται και γράφονται σήμερα δεν είναι καθόλου χωρίς σημασία.
Ισχυρότερη η θέση της Ελλάδας
Δεν χρειάζεται φιλοσοφία για να καταλάβει κανείς ότι τα Σκόπια βγαίνουν σαφώς πιο αδύναμα από αυτή την εκλογική διαδικασία, πράγμα που επηρεάζει έμμεσα με πολλούς τρόπους και τη σχέση τους με την Ελλάδα.
Το πρώτο και σημαντικότερο είναι πως για πρώτη φορά πλέον η ΠΓΔΜ αποτελεί πρόβλημα για τις ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ και την ΕΕ ανεξάρτητα από τη διαμάχη της με την Ελλάδα για το όνομα. Οι επί τόσα χρόνια εθελοτυφλούντες Ευρωπαίοι και οι Αμερικανοί υποχρεώθηκαν να αναγνωρίσουν την πραγματικότητα – ότι δηλαδή το κράτος αυτό αποτελεί εστία αστάθειας στα Βαλκάνια για δικούς του, εσωτερικούς λόγους.
Η νέα κατάσταση στην ΠΓΔΜ όμως δεν διευκολύνει την επίλυση του θέματος της ονομασίας. Ο Γκρούεφσκι ώθησε τον αλυτρωτισμό στα ύψη προεκλογικά και κατόρθωσε να κεφαλαιοποιήσει πολιτικά την εθνικιστική υστερία, η οποία επιβραβεύτηκε από τον λαό και εκλογικά. Θα του ήταν εξαιρετικά δύσκολο λοιπόν να φανεί ότι αθετεί τις υποσχέσεις του και ότι εξαπάτησε τους ψηφοφόρους στο θέμα αυτό, προχωρώντας σε υποχωρήσεις για το όνομα.
Πολύ περισσότερο αποκλείεται να το κάνει καθώς η πολιτική σύγκρουση με τους Αλβανούς έχει οξυνθεί στο εσωτερικό της χώρας του μετά τη βία και τη νοθεία που οργάνωσε η κυβέρνηση. Έχει να αντιμετωπίσει δύσκολες καταστάσεις με τους Αλβανούς και αν δώσει την εντύπωση «αδυναμίας» και υποχωρήσεων στις σχέσεις με την Ελλάδα, οι Αλβανοί της ΠΓΔΜ θα γίνουν πιο απαιτητικοί απέναντί του στη διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους, προβάλλοντας όλο και μεγαλύτερες απαιτήσεις.
Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι αποκλείεται να βρεθεί λύση στο θέμα του ονόματος σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Σε καμιά περίπτωση επίσης δεν πρέπει να επαναπαυτεί η κυβέρνηση Καραμανλή ότι οι Ευρωπαίοι από μόνοι τους δεν θα προτείνουν έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων ΕΕ-Σκοπίων το φθινόπωρο. Αυτό καθόλου δεν αποκλείεται, αλλά για να γίνει πραγματικότητα απαιτείται να διαμηνυθεί από τώρα προς πάσα κατεύθυνση στην ΕΕ ότι η Αθήνα αποκλείεται να επιτρέψει την έναρξη διαπραγματεύσεων, αν δεν έχει βρεθεί προηγουμένως λύση στο θέμα του ονόματος. Μόνο έτσι θα διασφαλιστεί ότι η ΕΕ δεν θα φέρει καν το θέμα προς συζήτηση.