Κατοχυρώθηκε το δικαίωμά μας να δημιουργούμε θαλάσσια πάρκα στο Αιγαίο
Και εκεί που όλα σχεδόν έμοιαζαν προδιαγεγραμμένα εξαιτίας της ύπουλης παρασκηνιακής προσπάθειας της Τουρκίας, το σκηνικό ανετράπη χάρη στη σθεναρή αντίσταση της ελληνικής αντιπροσωπείας στην 9η παγκόσμια σύνοδο για τη βιοποικιλότητα που έληξε πριν από λίγες ημέρες στη Βόννη.
Η Τουρκία λοιπόν απαιτούσε να εγκρίνει και εκείνη τα προγράμματα (ή τις όποιες παρεμβάσεις) που προετοίμαζε η Ελλάδα γύρω από τις προαναφερόμενες δράσεις στις περιοχές του Αιγαίου Πελάγους και μάλιστα εντός της ελληνικής επικράτειας. Σ’ αυτήν της την προσπάθεια είχε στην ουσία αρωγό την «ουδέτερη – συμμαχική στάση» της προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Σλοβενία), η οποία, αντί να συνδράμει ένα κράτος μέλος της, αντιμετώπιζε το όλο θέμα ως μια παρεμπίπτουσα υπόθεση χαμηλής πολιτικής.
Στο μαύρο ωστόσο σκηνικό που είχε στηθεί, εμπνευσμένη και φωτεινή ήταν η αντεπίθεση της ελληνικής αντιπροσωπείας, η οποία με την καθοδήγηση του πρέσβη Μανώλη Γούναρη κατόρθωσε να ανατρέψει τα δεδομένα κατά τρόπο που στο τέλος η σύνοδος να βάλει στο ράφι τους τουρκικές αιτιάσεις. Πυρήνας των αιτιάσεων αυτών, όπως τις εξέφρασε με επίμονες παρεμβάσεις του ο επικεφαλής της τουρκικής αντιπροσωπείας ήταν ότι η χώρα του αντιτίθεται στις συγκεκριμένες αναφορές της σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας και δεν μπορεί να αναγνωρίσει τις οριοθετικές γραμμές που παρουσιάζονται στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο. Κι αυτό γιατί, όπως με εξοργιστικό τρόπο είπε, η σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας δεν αποτελεί νομική βάση για τη διαφύλαξη των θαλάσσιων πόρων.
Να σημειωθεί εδώ ότι ο επικεφαλής της τουρκικής αντιπροσωπείας ήταν σε άμεση και συχνή επαφή με την Άγκυρα, η οποία τον καθοδηγούσε να επιμείνει μέχρι τέλους στη θέση ότι το μόνο που μπορεί να δεχτεί η Τουρκία είναι ένα (ιδιότυπο στην ουσία) καθεστώς στο Αιγαίο, όπου οι αρχές προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος θα υπόκεινται σε διασταλτικές ερμηνείες της σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας και όχι σ’ αυτήν καθαυτήν την εφαρμογή των διατάξεών της. Ήταν αυτό που προκάλεσε την οργή του έλληνα πρέσβη Μανώλη Γούναρη, ο οποίος, λαμβάνοντας τον λόγο για πάνω από τρεις φορές, τόνισε ότι τα θαλάσσια σύνορα του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου είναι αποτέλεσμα διεθνών συνθηκών, όπως η συνθήκη ειρήνης της Λωζάννης του 1923, η βάση της οποίας βρίσκεται στη συνθήκη των Σεβρών του 1920, το ελληνοτουρκικό πρωτόκολλο του 1926 και η ιταλοτουρκική συμφωνία του 1932 με τις συνοδευόμενες σχετικές επιστολές, τα οποία ισχύουν αφ’ ότου η Ελλάδα ήταν διάδοχο κράτος της Ιταλίας ως προς τα Δωδεκάνησα.
Ο κ. Γούναρης απέρριψε με πολλά νομικά επιχειρήματα την τουρκική θέση ότι το Αιγαίο ανήκει στις λεγόμενες ημίκλειστες θάλασσες και αντεπετέθη τονίζοντας ότι η θάλασσα του Μαρμαρά είναι μια ημίκλειστη θάλασσα. Ο έλληνας πρέσβης ξεκαθάρισε ότι η Ελλάδα έχει το διεθνές δίκαιο με το μέρος της και θα προχωρήσει στην υλοποίηση των προγραμμάτων για θαλάσσια πάρκα στο Αιγαίο, είτε το θέλει είτε όχι η Τουρκία.
Η αποφασιστική αυτή στάση του κ. Γούναρη θορύβησε την προεδρεύουσα (Σλοβενία) της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αντιπρόσωπος της οποίας προσπάθησε να πιέσει τον έλληνα πρέσβη να υποχωρήσει προ της διαφαινόμενης σύγκρουσης και του βέβαιου αδιεξόδου. Τίποτα απ’ όλα αυτά δεν έλαβαν υπόψη τόσο ο κ. Γούναρης όσο και η εμπειρογνώμων του ΥΠΕΞ σε διεθνή περιβαλλοντικά θέματα, Αγγελική Μπούρα. Όπως ήταν φυσικό, προκλήθηκε μεγάλη ένταση, αλλά η ελληνική αντιπροσωπεία, ενθαρρυμένη απ’ τις θετικές αντιδράσεις της πλειοψηφίας των αντιπροσωπειών των 150 περίπου παριστάμενων κρατών, επέμεινε μέχρι τέλους στις θέσεις που διατύπωσε. Θέσεις που καταγράφηκαν στα συμπεράσματα της συνόδου και αυτό αποτελεί ένα ιστορικό προηγούμενο που δικαιώνει πλήρως τις ελληνικές εθνικές θέσεις.
Είναι δε, όπως εκτιμούν κορυφαίοι νομικοί παράγοντες, μια πολύ καλή βάση, πάνω στην οποία το ΥΠΕΞ μπορεί να χτίσει το νομικό οικοδόμημα για την εδραίωση των ελληνικών θέσεων για το Αιγαίο σε όλα τα παρεμφερή -και όχι μόνο- διεθνή φόρουμ.