Αυτονομία ή ετεροκαθορισμός;
Η «συζήτηση» για την ανάγκη ή μη συνεργασίας με τον ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ –αγαπημένο «θέμα» των ΜΜΕ και των κυριακάτικων εφημερίδων– δεν αποτελεί πρωτογενές πρόβλημα, αλλά «προϊόν» και αποτέλεσμα της βαθιάς κρίσης ταυτότητας που χαρακτηρίζει το ΠΑΣΟΚ εδώ και δέκα τουλάχιστον χρόνια. Κι αυτή η κρίση έχει οδηγήσει το ΠΑΣΟΚ σε εσωστρέφεια και σε πολιτική «παραλυσία». Αυτή η κρίση έχει απαμβλύνει τα πολιτικο-ιδεολογικά «αντανακλαστικά» του Κινήματος, έχει οδηγήσει σε μείωση των προσδοκιών και ωθεί τους αποκαλούμενους «ρεαλιστές» στην αναζήτηση «υποστηριγμάτων» προκειμένου να διανοιγεί η «οδός» προς την κυβερνητική εξουσία…
Όμως για να σε «αναγνωρίσουν» οι άλλοι, για να σεβασθούν τις αρχές σου, για να πιστέψουν στις προθέσεις και στις θέσεις σου, για να συστοιχηθούν μαζί σου, πρέπει, πριν απʼ όλα να αναγνωρίσεις εσύ ο ίδιος «τον εαυτό σου», να συγκροτήσεις την ταυτότητά σου, να αναδείξεις την αυτονομία σου…
Κι όμως σήμερα το ΠΑΣΟΚ ετεροκαθορίζεται τόσο από τις κυβερνητικές κινήσεις και επιλογές όσο και από τη στάση του ΣΥΝ. Προσπαθεί να διαμορφώσει τις δικές του επιλογές από τις κινήσεις των άλλων… Στρατηγικό λάθος. Γιατί οι «συνομιλητές» του ΠΑΣΟΚ δεν είναι τα άλλα κόμματα, το πεδίο ενός σχηματοποιημένου κομματικού ανταγωνισμού που έχει απαξιωθεί τελικά στα μάτια των πολιτών.
Γνήσιος και πρωτογενής «συνομιλητής» του ΠΑΣΟΚ είναι η κοινωνία και ιδιαίτερα οι κοινωνικές ομάδες που πλήττονται από τους μηχανισμούς της αγοράς και αναζητούν διέξοδο σε μια εναλλακτική πρόταση κοινωνικοοικονομικής ανάπτυξης.
Σε λάθος «ακροατήριο» απευθύνεται το ΠΑΣΟΚ. Γιʼ αυτό και η απογοήτευση, η αποσυσπείρωση, η αποδυνάμωση του πολιτικού κύρους και της αξιοπιστίας του. Η ρευστότητα, η σύγχυση, η αντιφατικότητα είναι ό,τι χειρότερο σε μια περίοδο όπου δοκιμάζεται ολόκληρο το πολιτικό σύστημα.
Όσοι «ευαγγελίζονται» τη συνεργασία με τον ΣΥΝ έχουν εξετάσει αν υπάρχουν πριν απʼ όλα στρατηγικού τύπου αποκλίσεις ή συγκλίσεις;
Υπάρχουν κρίσιμες παράμετροι που καθορίζουν την πολιτικοϊδεολογική ταυτότητα ενός κόμματος στον σύγχρονο κόσμο. Μια τέτοια παράμετρος είναι η αποδυνάμωση ή και διάλυση των εθνικών και κοινωνικών ταυτοτήτων, εν ονόματι της «πολυπολιτισμικότητας», της ατομικότητας, των αφηρημένων ατομικών δικαιωμάτων. Πιστεύει το ΠΑΣΟΚ σε παρόμοιου τύπου «επιχειρήματα», που συνιστούν άλλωστε τον «πολιορκητικό κριό» και τον μηχανισμό νομιμοποίησης της «νέας τάξης»; Αν, όπως ελπίζουμε, δεν πιστεύει, τότε πώς θα συγκροτήσει συμμαχία με τον ΣΥΝ, ένα κόμμα που έχει ανακηρύξει σε πρώτη προτεραιότητα τέτοιου είδους θέματα; Πιστεύουν οι θιασώτες της συνεργασίας ότι υπάρχουν κοινές θέσεις, π.χ., σε θέματα εξωτερικής πολιτικής όπως αυτό της ονομασίας της FYROM;
Μήπως ξέχασαν οι πλέον ώριμοι ηλικιακώς από τους «θιασώτες» αυτούς ότι ήδη από τη δεκαετία του 1970 ο πολιτικός προπάτωρ του ΣΥΝ, το τότε ΚΚΕ (Εσ.), είχε αναγάγει σε πρώτιστο ιδεολογικό θέμα την «ευρωπαϊκή ταυτότητα» σε μια ολόκληρη σειρά στρατηγικών του επιλογών και αυτή η «διαδρομή» εξικνείται χωρίς την παραμικρή διακοπή μέχρι τις ημέρες μας;
Ασφαλώς και θα πρέπει να είναι σεβαστά τα ατομικά, κοινωνικά και πολιτικά δικαιώματα, το δικαίωμα των μειοψηφιών να εκφράζονται και να διεκδικούν. Όμως οι αυτόκλητοι «προασπιστές» των δικαιωμάτων αυτών, τα οποία σέβεται και διαφυλάττει ο ίδιος ο ελληνικός λαός, δεν μπορούν να στρέφονται κατά της εθνικής ταυτότητας, να αποδυναμώνουν τις συλλογικές κοινωνικές οντότητες και τη θεσμική τους υπόσταση και να τις «αντικαθιστούν» με αφηρημένες ατομικότητες που συνδέονται εξωτερικά-τυπικά… Το κατάντημα της «δράσης» των μειοψηφιών στα πανεπιστήμια (καθηγητών και φοιτητών) που καθοδηγούνται από την ηγεσία του ΣΥΝ δίνει στην πράξη το μέτρο των αντιλήψεων αυτών.
Σε τέτοια κρίσιμα θέματα θα πρέπει να τοποθετηθεί η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ, όπως στο πρόβλημα της σχέσης Δημόσιου – Ιδιωτικού, στη σχέση Κράτους – Οικονομίας – Κοινωνίας, στη διατύπωση ενός νέου θεσμικού πλαισίου που θα οριοθετήσει τη δράση των μηχανισμών της αγοράς και θα διαμορφώσει θεσμούς δίκαιης αναδιανομής.
Το ΠΑΣΟΚ από την ίδρυσή του ταυτίστηκε με μια αυτόνομη, εθνική-στρατηγική πρόταση για την πορεία της χώρας. Ο Ανδρέας Παπανδρέου, σε ιδιαίτερα δύσκολους καιρούς, απέρριψε τη στρατηγική της «συμπληρωματικότητας» για το ΠΑΣΟΚ. Και με αυτήν τη στρατηγική πορεύθηκε το ΠΑΣΟΚ όλα αυτά τα χρόνια.
Η ακύρωση της αυτοδυναμίας του συνεπάγεται αυτόματα ακύρωση της αυτονομίας και της στρατηγικής του θέσης στο δημοκρατικό πολιτικό μας σύστημα.
Όσοι «μεταφράζουν» την πολιτική κρίση των σύγχρονων συστημάτων σε ιστορική ανάγκη για την ανάδειξη συμμαχικών κυβερνήσεων, απλώς αναπαράγουν τον κλειστό κύκλο της αναξιοπιστίας, της μετριότητας, των χωρίς πέρας συμβιβασμών…
Το ΠΑΣΟΚ έχει ανάγκη από μια διαδικασία αναστοχασμού της ιστορικής του πορείας και του «παρόντος» του. Ώστε να μπορεί να δώσει απάντηση «τι θέλει και τι μπορεί» να πράξει στο σήμερα και στο αύριο.
Γιατί η λογική των «μέσων όρων», των συμβιβασμών και της συγκυρίας είναι μια τυφλή επιλογή που δεν οδηγεί πουθενά.