Τα νοικοκυριά διαχειρίζονται ορθολογικά τα οικονομικά τους!
Ωστόσο, από μια προσεκτικότερη μελέτη των εξελίξεων στη χρηματοδότηση και την αποταμιευτική συμπεριφορά των ελληνικών νοικοκυριών, προκύπτει μια αισιόδοξη τάση, η οποία άρχισε κυρίως από το 2005 και συνεχίστηκε το 2006, το 2007 και το πρώτο τρίμηνο του 2008. Ότι δηλαδή σημειώνεται συνεχώς επιβράδυνση στον ρυθμό αύξησης των δανείων προς τα νοικοκυριά και σταθερή και ολοένα δυναμικότερη στροφή των αποταμιευτών προς λογαριασμούς με υψηλές πραγματικές αποδόσεις. Όλα αυτά σημαίνουν ότι τα ελληνικά νοικοκυριά, στην πλειονότητά τους και παρά τα αντιθέτως λεγόμενα, ξέρουν τι κάνουν, ξέρουν πώς να διαχειρίζονται τα δάνεια και, φυσικά, τις αποταμιεύσεις τους.
Συνεχίστηκε, λοιπόν, η επιβράδυνση στον ρυθμό χρηματοδότησης των ελληνικών νοικοκυριών με καταναλωτικά και στεγαστικά δάνεια τον Μάρτιο του 2008. Τι σημαίνουν οι εξελίξεις αυτές. Κατʼ αρχάς, οι εξελίξεις αυτές συνδέονται με την ωρίμανση πια της αγοράς καταναλωτικής πίστης στη χώρα μας, η οποία ερμηνεύεται από τη διαπίστωση ότι η δανειακή επιβάρυνση των ελληνικών νοικοκυριών πλησιάζει σταδιακά το αντίστοιχο επίπεδο της ζώνης του ευρώ. Όσον αφορά ιδιαίτερα τα καταναλωτικά δάνεια, τα οποία εξακολουθούν να αυξάνονται με υψηλό ρυθμό, η επιβράδυνση στον ρυθμό μεταβολής τους οφείλεται στη διαπίστωση ότι τα προσωπικά δάνεια και τα δάνεια έναντι δικαιολογητικών, που έχουν κατά κανόνα χαμηλότερο επιτόκιο, υποκαθιστούν σταθερά ένα μεγάλο μέρος των δανείων μέσω των πιστωτικών καρτών. Όλα αυτά υποδηλώνουν ότι τα ελληνικά νοικοκυριά διαχειρίζονται ορθολογικότερα τις υποχρεώσεις τους.
Από την άλλη μεριά, από τα ίδια στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος προκύπτει μια μόνιμη τα τελευταία χρόνια στροφή των ελληνικών νοικοκυριών κυρίως προς τις καταθέσεις προθεσμίας ενός έως δύο ετών, οι οποίες έχουν υψηλές πραγματικές αποδόσεις, σε αντίθεση με τους άλλους λογαριασμούς καταθέσεων, οι οποίοι παρουσιάζουν μικρή ή αρνητική μεταβολή λόγω κυρίως των πραγματικών αρνητικών (διαφορά μεταξύ πληθωρισμού και ονομαστικού επιτοκίου) αποδόσεων. Σημειώνεται ότι τα επιτόκια ακολούθησαν ανοδική πορεία κατά τη διάρκεια του 2006 και του 2007 σε όλες τις κατηγορίες καταθέσεων, αλλά και στις περισσότερες κατηγορίες δανείων, καθώς επηρεάστηκαν από τη σταδιακή αύξηση των βασικών επιτοκίων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, η οποία άρχισε από τον Δεκέμβριο του 2005.
Οι δύο αυτές εξελίξεις στα οικονομικά των ελληνικών νοικοκυριών, μαζί με τον υψηλό σχετικά ρυθμό αύξησης της ιδιωτικής κατανάλωσης, υποδηλώνουν ότι η αγοραστική δύναμη ενισχύεται και μαζί με αυτήν και η ροπή προς αποταμίευση, η οποία έχει αποδυναμωθεί σημαντικά κυρίως τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια. Οι τάσεις αυτές, όπως επισημαίνει στις εκθέσεις της η Τράπεζα της Ελλάδος, οφείλονται στην ταχύτερη αύξηση της μισθωτής απασχόλησης, στον υψηλό ρυθμό ανόδου των εισοδηματικών μεταβιβάσεων κοινωνικού χαρακτήρα προς οικονομικά ασθενέστερες ομάδες του πληθυσμού, στην αύξηση του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος και στην αύξηση του πλούτου των νοικοκυριών από την αξία των ακινήτων, αλλά και των επενδύσεων σε τίτλους και καταθέσεις.
Εννοείται ότι όλα αυτά δεν ισχύουν ακριβώς και για το 21% (το ποσοστό αυτό ίσως να είναι χαμηλότερο λόγω της υψηλής παραοικονομίας και φοροδιαφυγής στη χώρα μας) του πληθυσμού που είναι στα όρια της φτώχειας. Πάντως, όπως επισημαίνει στην έκθεσή της η Τράπεζα της Ελλάδος, και οι ασθενέστερες οικονομικά ομάδες του πληθυσμού χαρακτηρίζονται από υψηλή ροπή προς κατανάλωση.