ΚΑΡΦΩΝΕΙ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗ!

Στον βαθμό λοιπόν που δύο εκ των πρωταγωνιστών εκείνης της ταραγμένης περιόδου, απʼ τους ελάχιστους που ζουν και σήμερα, αντιπαρατίθενται, αντιπαραβάλλουν επιχειρήματα και ερμηνείες, τούτο παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον. Βοηθά στην κατανόηση της περιόδου, στην ερμηνεία γεγονότων που ακόμα δεν έχουν πλήρως φωτιστεί, στην πληρέστερη –εν τέλει– κατανόηση της ίδιας της Ιστορίας. Ενδεχομένως στην αποφόρτιση, όχι στην ιστορική «αθώωση», την οποία μετά μανίας ζητά ο Κ. Μητσοτάκης, αλλά πάντως στην αποφόρτιση που προσφέρει και η χρονική απόσταση…

Με τη συνέντευξη λοιπόν που μας παραχώρησε ο τέως βασιλιάς Κωνσταντίνος ουσιαστικά «καρφώνει» τον Κ. Μητσοτάκη ως πολιτικό υπεύθυνο της συνταγματικής εκτροπής και μάλιστα δίνει και την ερμηνεία αυτής του της συμπεριφοράς.

Πίστευε, τονίζει, ότι θα ήταν ο διάδοχος στην ηγεσία της Ένωσης Κέντρου. Όμως η εμφάνιση του Ανδρέα Παπανδρέου άλλαξε τα δεδομένα, δημιούργησε νέες ανακατατάξεις. Και –προφανώς– τον οδήγησε στην ανάληψη πρωτοβουλιών τις οποίες η χώρα πλήρωσε ακριβά…

Τον καρφώνει όμως και για τους (και πρόσφατους) ισχυρισμούς του, ότι τότε, τον ταραγμένο Ιούλιο του ʼ65, ο Κωνσταντίνος επέσπευσε τη ρήξη με τον Γεώργιο Παπανδρέου, ορκίζοντας τον Νόβα πρωθυπουργό πριν από την παραίτηση του νόμιμου πρωθυπουργού. Και τον καρφώνει ότι ψεύδεται επικαλούμενος αφενός τον Γεώργιο Παπανδρέου και τα πρακτικά του Συμβουλίου του Στέμματος (2/9/1965) αλλά και άλλη τοποθέτηση του Κ. Μητσοτάκη, με την οποία χρεώνει στον Γ. Παπανδρέου τη ρήξη, οπότε, όπως πιστεύει ο τέως βασιλιάς, φάσκει και αντιφάσκει…

Ο Κωνσταντίνος είναι επίσης αποκαλυπτικός και για τη μυστική συμφωνία του ίδιου με τους Παν. Κανελλόπουλο και Γ. Παπανδρέου μήνες πριν από την πτώση της κυβέρνησης Στεφανόπουλου, για να πάνε σε κυβέρνηση Παρασκευόπουλου. Επιβεβαιώνει αυτήν τη μυστική συμφωνία στην οποία, υπενθυμίζουμε, είχε αντιδράσει με σφοδρότητα ο Α. Παπανδρέου και διαψεύδει μόνο ότι οι υπουργοί της κυβέρνησης Παρασκευόπουλου ήσαν της προσωπικής του επιλογής. Τονίζει ότι ακόμα και οι θέσεις των γενικών γραμματέων καθορίστηκαν με ομοφωνία Παπανδρέου – Κανελλόπουλου και Μπίτσιου, ο οποίος σε εκείνες τις διαπραγματεύσεις εκπροσωπούσε τον τέως βασιλιά.

Επιβεβαιώνει δηλαδή πλήρως τον εκδότη της «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ» Π. Κόκκα, ο οποίος είχε τότε αποκαλύψει το μνημόνιο εκείνης της μυστικής συμφωνίας και μάλιστα σύρθηκε σε δίκη για την αποκάλυψη…

Επιβεβαιώνει όμως και κάτι άλλο, που δείχνει ότι… πειρασμοί εκτροπής υπήρχαν σε πολλούς εκείνη την εποχή και απλώς τους πρόλαβαν ο Παπαδόπουλος και η συνωμοτική του ομάδα.

Συγκεκριμένα, δέχεται ότι ο πρωθυπουργός Π. Κανελλόπουλος, που διαδέχτηκε την κυβέρνηση Παρασκευόπουλου, του είχε ζητήσει, μαζί με τους υπουργούς Άμυνας και Δημόσιας Τάξης, να αναστείλει ορισμένα άρθρα του Συντάγματος και να θέσει σε ισχύ τον νόμο περί «καταστάσεως πολιορκίας», κάτι που ο ίδιος αρνήθηκε!

Η αυτοκριτική του…

Ο Κωνσταντίνος μέσω της συνέντευξής του στο «ΠΑΡΟΝ» κάνει και την αυτοκριτική του για τη στάση του εκείνη την ταραγμένη εποχή. Δηλώνει ότι τα λάθη του ήταν:

• Η αποστολή των γνωστών επιστολών στον Γεώργιο Παπανδρέου.

• Ότι δεν προσπάθησε να τον πείσει να μην παραιτηθεί.

Για πρώτη φορά ίσως μιλάει για τη μητέρα του. Σε μια εμφανή προσπάθεια να τη «βγάλει απʼ το κάδρο» των –αρνητικών– πρωταγωνιστών της περιόδου, ισχυρίζεται ότι δεν συμμετείχε στις αποφάσεις του. Προσθέτει ωστόσο ότι, όταν αργότερα, κατά την εξορία τους, συζητούσαν αυτά τα θέματα, συμφώνησε με τους χειρισμούς του…

Αποφεύγει πάντως να σχολιάσει το έγγραφο του πράκτορα της CIA που αποκάλυψαν πρόσφατα «ΤΑ ΝΕΑ», σύμφωνα με το οποίο υπήρχε παρασκηνιακή διαπραγμάτευσή του με τον Κ. Μητσοτάκη για την ανατροπή του Γ. Παπανδρέου, που θα υλοποιούνταν και μέσω της εφημερίδας «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» του Π. Κόκκα. «Δεν προτίθεμαι να σχολιάσω…», λέει…

Επίσης, σε μια εντυπωσιακή κίνησή του υμνεί για πρώτη φορά τον λαό, υπογραμμίζοντας ότι «ο ελληνικός λαός εν τέλει υπερνίκησε» καταστάσεις που συνέβησαν τότε.

Τέλος, προαναγγέλλει την έκδοση βιβλίου του, διά του οποίου θα καταθέσει ολοκληρωμένα την άποψή του για τα όσα συνέβησαν τότε.

Ολόκληρη η συνέντευξη του τέως βασιλιά στον Μάκη Κουρή έχει ως εξής:

// Ισχυρίζεται ο κ. Μητσοτάκης ότι ο βασιλέας επέσπευσε τη ρήξη ορκίζοντας τον Νόβα πριν παραιτηθεί ο Γ. Παπανδρέου και ότι δεν είχε προηγηθεί καμία συνεννόηση. Ότι θα έπρεπε να είχε δοθεί εντολή σχηματισμού. Κι ότι ήταν το τραγικότερο λάθος του βασιλέα. Είναι έτσι;

– Μελέτησα προσεκτικά το κείμενο της ομιλίας του κ. Μητσοτάκη, όπου υπάρχουν δύο σημεία στα οποία μου χρεώνει την «απομάκρυνση» του Παπανδρέου και άλλα δύο όπου με την ίδια αυστηρότητα τη χρεώνει στον τότε Πρωθυπουργό. Δημιουργείται σίγουρα μια σύγχυση σε όποιον γνωρίζει το σύνολο της ομιλίας του κ. Μητσοτάκη και δεν επιλέγει μόνον αποσπάσματα.

Σε ακόλουθη συνέντευξή του εστίασε την κριτική του στο πρόσωπό μου. Δεν κατανοώ από πού προκύπτει ότι όρκισα τον Νόβα πριν από την παραίτηση του Παπανδρέου. Ο πρώτος που θα εξεγείρετο θα ήταν ο ίδιος ο Παπανδρέου! Δεν υπήρξε εκ μέρους του καμία τέτοια αντίδραση τότε και δεν καταλαβαίνω γιατί προβάλλεται αυτός ο ισχυρισμός 43 χρόνια αργότερα.

Δεν υπήρξε «ρήξη» μεταξύ μας, αντιθέτως, οι σχέσεις μας ήταν πολύ καλές. Σας παραπέμπω στα Πρακτικά του Συμβουλίου του Στέμματος (2.9.1965) όπου υπάρχουν ξεκάθαρες, επανειλημμένες αναφορές του Παπανδρέου ότι παραιτήθη.

// Υποστήριξε ο κ. Μητσοτάκης ότι ο βασιλέας τού έστειλε νύχτα με το αεροπλάνο τον υπασπιστή του Μ. Αρναούτη για να παρέμβει στον Γεώργιο Παπανδρέου για να αποφευχθεί η ρήξη. Και μάλιστα ότι συνοδευόταν από τον Πάνο Κόκκα. Ποια η γνώμη σας;

– Δεν ενθυμούμαι αυτήν την περίπτωση. Εάν όντως έγινε κάτι τέτοιο, ήταν, όπως υποστηρίζει ο κ. Μητσοτάκης, για να του ζητήσω να κάνει μια «κίνηση καλής θελήσεως» προς τον Παπανδρέου. Ουδέν μεμπτό.

// Είπε ότι ο Γ. Παπανδρέου για να πάρει την εντολή διεξαγωγής εκλογών τον Φεβρουάριο του 1964 είχε παραχωρήσει στο στέμμα αποφασιστική γνώμη στις Ένοπλες Δυνάμεις, τις οποίες ήλεγχε πλήρως ο βασιλέας. Υπήρξε τέτοια συμφωνία;

– Δεν επροτάθη τέτοια παραχώρηση στον Βασιλέα από τον Γεώργιο Παπανδρέου, ούτε θα δεχόταν κάτι τέτοιο ο Πατέρας μου.

// Ισχυρίστηκε ο Μητσοτάκης ότι υπήρξε μυστική συμφωνία Γ. Παπανδρέου, Π. Κανελλόπουλου και βασιλέα για ανατροπή της κυβέρνησης Στεφανόπουλου και σχηματισμό της κυβέρνησης Παρασκευόπουλου, στην οποία ο Παπανδρέου παραχώρησε στον τότε βασιλέα ολόκληρη την κυβέρνηση και ότι όλοι οι υπουργοί ήταν της προσωπικής επιλογής του Κωνσταντίνου. Είναι έτσι;

– Επειδή την εποχή εκείνη υπήρχε ένταση και ουδεμία περίπτωση να διεξαχθούν εκλογές από την κυβέρνηση Στεφανόπουλου –γιατί ο ίδιος δεν είχε καμία τέτοια πρόθεση– έκρινα με πρωτοβουλία μου ότι η καλύτερη λύση θα ήταν να έρθουν σε συμφωνία οι Αρχηγοί των δύο μεγάλων κομμάτων για σχηματισμό κυβέρνησης, η οποία θα οδηγούσε τη χώρα σε εκλογές με ομόνοια.

Πρέπει να επισημάνω ότι οι διαπραγματεύσεις για τη διαμόρφωση μιας λύσης κοινής αποδοχής, στην οποία με εκπροσωπούσε ο Μπίτσιος ως Αρχηγός του Γραφείου μου, ήταν πολύμηνες και εξαντλητικές. Κάθε όνομα Υπουργού, Υφυπουργού και Γενικού Γραμματέως καθορίστηκε με τη σύμφωνη γνώμη των Παπανδρέου – Κανελλόπουλου, προτού έρθουν στο Τατόι για να υπογραφεί το τελικό κείμενο της συμφωνίας.

Πιστεύω ότι εάν η υπηρεσιακή κυβέρνηση, με την στήριξη των δύο μεγάλων κομμάτων, είχε τελικά οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές, θα είχε αποφευχθεί η τραγωδία της Ελλάδος, η δικτατορία.

// Ισχυρίστηκε ο Μητσοτάκης ότι ο τότε πρόεδρος της ΕΔΑ Γ. Πασαλίδης εισηγήθηκε στον βασιλέα οικουμενική κυβέρνηση την οποία εδέχθη. Είναι έτσι;

– Κάλεσα διαδοχικά όλους τους Αρχηγούς Κομμάτων, στους οποίους ανακοίνωσα ότι θα λάβω υπόψη κάθε εισήγηση που θα μου υποβάλουν. Όλοι πρότειναν, μεταξύ άλλων, να προβούμε σε σχηματισμό Οικουμενικής κυβέρνησης, ο δε Πασαλίδης μού το πρότεινε ως μόνη λύση. Εδέχθην, εφόσον ήταν όλοι σύμφωνοι, και τους κάλεσα το ίδιο απόγευμα προκειμένου να προχωρήσουμε στον σχηματισμό της Οικουμενικής κυβερνήσεως. Δυστυχώς, ο Παπανδρέου δεν προσήλθε, παρόλο που είχε προτείνει και δεχθεί τη λύση αυτή.

// Υποστηρίζει ο Μητσοτάκης ότι πίσω από τον σχηματισμό της κυβέρνησης Κανελλόπουλου υπήρχε πρόθεση επιβολής στρατιωτικού νόμου και η άρση ορισμένων διατάξεων του Συντάγματος. Είναι αλήθεια; Ποια είναι η άποψή σας;

– Όταν έπεσε η κυβέρνηση Παρασκευοπούλου και δεν κατέστη δυνατός ο σχηματισμός Οικουμενικής κυβέρνησης ή κυβέρνησης Παπανδρέου, λόγω αρνήσεώς του, έδωσα εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον Κανελλόπουλο. Λίγες ημέρες αργότερα ήρθε ο πρωθυπουργός με τους Υπουργούς Εθνικής Αμύνης και Δημόσιας Τάξης, οι οποίοι μου εζήτησαν να ενεργοποιήσω τη διάταξη του άρθρου 91 του Συντάγματος του 1952 για την αναστολή ορισμένων άρθρων του Συνάγματος και να θέσω σε ισχύ τον νόμο περί «καταστάσεως πολιορκίας». Ρώτησα ως όφειλα τον Κανελλόπουλο την άποψή του, ο οποίος μου είπε ότι συνήθως διαφωνεί με τέτοιου είδους λύσεις, αλλά ότι σε αυτήν την περίπτωση συμφωνεί με τους Υπουργούς του. Αρνήθηκα κατηγορηματικά την εισήγησή τους.

// Ότι είναι προφανές ότι η χούντα των στρατηγών θα γινόταν με την ευλογία και της κυβέρνησης και του βασιλέα, ισχυρίζεται ο Μητσοτάκης. Ποια είναι η άποψή σας;

– Πώς είναι «προφανές» ενώ μου είχαν γίνει δύο συγκεκριμένες προτάσεις, τις οποίες εγώ είχα απορρίψει κατηγορηματικά;

// Ισχυρίζεται ο Μητσοτάκης ότι ο Κων. Καραμανλής ανεδείχθη πρωθυπουργός για πρώτη φορά ως επιλογή του βασιλέα Παύλου και ότι ο βασιλεύς Παύλος τον ανέτρεψε το 1963. Συμφωνείτε;

– Πράγματι, το 1955, όταν απεβίωσε ο Στρατάρχης Παπάγος, ο Βασιλεύς Παύλος ανέθεσε τον σχηματισμό κυβερνήσεως στον Καραμανλή, ο οποίος και έλαβε ψήφο εμπιστοσύνης στη Βουλή. Το καλοκαίρι του 1963, ο Καραμανλής παραιτήθη μετά από διαφωνία μεταξύ αυτού και του Βασιλέως Παύλου, σχετικά με την πραγματοποίηση επίσημης επίσκεψης των Βασιλέων στην Αγγλία.

// Υποστηρίζει ότι αν δεν είχε πεθάνει ο Παύλος δεν θα είχε υπάρξει ρήξη του Γεωργίου Παπανδρέου με τον θρόνο, άρα σας κατηγορούν ότι εσείς ευθύνεστε για το ʼ65. Ποια είναι η θέση σας;

– Ο Βασιλεύς Παύλος ήταν ιδιαίτερα αυστηρός έναντι οιασδήποτε ένδειξης συνωμοσίας στο στράτευμα, όπως το απέδειξε στην υπόθεση του ΙΔΕΑ. Είμαι βέβαιος ότι και ο ίδιος δεν θα συναινούσε στο αίτημα του Γεωργίου Παπανδρέου να αναλάβει το Υπουργείο Εθνικής Αμύνης όταν στη Στρατιωτική Δικαιοσύνη εκκρεμούσε ανακριτική έρευνα σχετικά με τη συμμετοχή ή όχι του γιου του σε φερόμενη τότε συνωμοσία εντός του στρατεύματος.

// Πώς κρίνετε το έγγραφο-αναφορά του πράκτορα της CIA που δημοσίευσαν τα «Νέα», ότι μέσω της εφημερίδας του Π. Κόκκα, της «Ελευθερίας», θα υλοποιούνταν το σχέδιο για ανατροπή του Γ. Παπανδρέου όπως και έγινε;

– Δεν προτίθεμαι να σχολιάσω έγγραφα –ανώνυμα ή επώνυμα– μυστικών υπηρεσιών, που, όπως είναι γνωστό, εξυπηρετούν δικές τους σκοπιμότητες.

// Σήμερα, που άνοιξε η συζήτηση για το 1965, πιστεύετε ότι κάνατε κάποιο λάθος;

– Όπως έχω ξαναπεί, δύο ήταν τα λάθη που έκανα: πρώτον, δεν έπρεπε να είχα στείλει επιστολές στον πρωθυπουργό, και δεύτερον, θα έπρεπε να είχα καταβάλει ακόμα μεγαλύτερη προσπάθεια να τον πείσω να μην παραιτηθεί.

// Σας βοήθησε ο Μητσοτάκης ή σας παρέσυρε, σας παραπλάνησε ότι είχε την πλειοψηφία για μια άλλη κυβέρνηση από την Ένωση Κέντρου;

– Ο κ. Μητσοτάκης την εποχή εκείνη πίστευε ότι θα ήτο ο διάδοχος στην ηγεσία της Ενώσεως Κέντρου. Η εμφάνιση όμως του Ανδρέα Παπανδρέου δημιούργησε νέες ανακατατάξεις. Ως ένας εκ των πρωταγωνιστών –όπως ο ίδιος δήλωσε– της πολιτικής κρίσης του 1965, έκανε τις επιλογές του, για τις οποίες θα τον κρίνει η Ιστορία.

// Με ποιο σκεπτικό αναθέσατε εντολή σχηματισμού της κυβέρνησης σʼ έναν της άλλης πλευράς, εχθρό ως τότε του θρόνου, τον Ηλία Τσιριμώκο;

– Τις δύσκολες εκείνες στιγμές, η επιλογή μου δεν έγινε με κριτήριο ποιος ήταν υπέρ ή κατά του θρόνου, αλλά με μόνο γνώμονα το συμφέρον του Έθνους. Πιστεύω ότι η επιλογή του Τσιριμώκου ήταν η ενδεδειγμένη και ότι εάν είχε λάβει ψήφο εμπιστοσύνης στη Βουλή, η εξέλιξη των πραγμάτων θα ήταν πολύ πιο θετική και ομαλή.

// Η μητέρα σας, η βασιλομήτωρ τότε Φρειδερίκη, συμφωνούσε με τις επιλογές σας;

– Η Μητέρα μου δεν συμμετείχε στις αποφάσεις και τις επιλογές μου. Όταν εκ των υστέρων στην εξορία συζητούσαμε τα θέματα αυτά, μου εξέφρασε τη συμφωνία της με τους χειρισμούς μου.

// Είχατε άλλες προτάσεις ή σκέψεις που, αν τις ακολουθούσατε, η χώρα θα είχε αποφύγει εκείνη την περιπέτεια που οδήγησε σε απώλεια της μισής Κύπρου;

– Σας θυμίζω ότι αυτά έγιναν 7 χρόνια αφού έφυγα από την Ελλάδα. Δεν μπορώ να δώσω απάντηση, αφού δεν είχα ουδεμία ανάμειξη σε αυτά τα γεγονότα.

// Ποια τελικά είναι η δική σας μαρτυρία για όλη εκείνη την εποχή – Ιουλιανά, αποστασία, δικτατορία;

– Έχω καταθέσει λεπτομερώς τα όσα έζησα την εποχή εκείνη, όπως και θα συνεχίσω να κάνω όποτε μου ζητηθεί, γιατί αφορούν την Ιστορία της χώρας μας και ενδιαφέρουν ένα πολύ μεγάλο κομμάτι του λαού.

Αμφιβάλλω, βέβαια, εάν οι σημερινοί νέοι θέλουν να αναμοχλεύουμε καταστάσεις που συνέβησαν προ τεσσάρων δεκαετιών, καταστάσεις τις οποίες ο ελληνικός λαός εν τέλει υπερνίκησε.

Υπάρχουν καίρια, τρέχοντα προβλήματα διαφορετικής φύσεως που χρήζουν σκέψης και προβληματισμού. Ευτυχώς, υπάρχουν πλέον δικλίδες που προφυλάσσουν τη Δημοκρατία και που επιτρέπουν στην ηγεσία της χώρας να τα αντιμετωπίσει σε κλίμα ομαλό.

Την ανάλυση όλων αυτών των γεγονότων θα την καταθέσω εν καιρώ, σε βιβλίο πλέον…