Έτσι θα ξεπεράσει την κρίση το Συνδικαλιστικό Κίνημα

«Ώρα μηδέν» για τα συνδικάτα στη χώρα μας. Και τώρα τι; Αυτό το ερώτημα θέσαμε εκτός από διακεκριμένους εργατολόγους, σε κορυφαία συνδικαλιστικά στελέχη, σε προέδρους ομοσπονδιών, εργατικών κέντρων και απλούς εργαζόμενους.
Στην έρευνά μας τοποθετούνται σήμερα ο πρόεδρος της ΑΔΕΔΥ Σπ. Παπασπύρος (ΠΑΣΚΕ) και ο αναπληρωτής πρόεδρος της ΓΣΕΕ (Αλ. Καλύβης Αυτόνομη Παρέμβαση).
Ο κ. Παπασπύρος
Με τις τελευταίες κινητοποιήσεις για το Ασφαλιστικό το συνδικαλιστικό κίνημα πρέπει να αντιμετωπίσει την πρόκληση διαμόρφωσης μίας νέας στρατηγικής, νέας σκέψης, λειτουργίας, δράσης και όχι απλώς ένα σχέδιο ή μέτρα ανασύνταξης των δυνάμεών του. Με όραμα την οικολογική ελευθερία ο αγώνας για τα εργασιακά, οικονομικά, κοινωνικά δικαιώματα διευρύνεται εκ των πραγμάτων και είναι προϋπόθεση για την ουσιαστική ανταπόκριση του συνδικαλιστικού κινήματος σε ένα τοπίο κοινωνικοοικονομικών και περιβαλλοντικών συνθηκών που κυριαρχούν καταστάσεις πτώσης του βιοτικού επιπέδου, φτώχειας, κλιματικής αλλαγής και περιβαλλοντικής καταστροφής, ανισοτήτων και υποβάθμισης της ποιότητας ζωής.
Αυτό σημαίνει και προϋποθέτει:
1) Νέα πολιτικοποίηση, δηλαδή σύνθεση με κινήματα, συμβολή, συνδιαμόρφωση ενός σύγχρονου, ευρύτερου λαϊκού και κοινωνικού κινήματος με άνοιγμα των δράσεων και των διεκδικήσεων πέρα από τα όρια μιας επαγγελματικής – κοινωνικής ομάδας, δεδομένου ότι τα προβλήματα, οι ανάγκες, οι προκλήσεις είναι πιο κοινές, ευρύτερα και οικουμενικά ζητήματα στη σύνθεσή τους, την επίλυσή τους. Η πορεία αυτή έχει ως θεμελιακό όρο όχι απλά βήματα αλλά άλμα αυτονομίας, απαγκίστρωσης από κομματικές λογικές, κινηματικής φυσιογνωμίας στη λειτουργία και δράση του.
2) Νέα πολιτική συγκρότηση και όχι απλώς οργανωτική αναδιάρθρωση με αιχμή την ευρεία εισαγωγή και ανάπτυξη μορφών άμεσης συμμετοχής, άμεσης δημοκρατίας και όχι αντιπροσωπευτικότητας για την ανατροπή γραφειοκρατικών χαρακτηριστικών. Εδώ πρέπει να εξεταστούν αλλαγές μείωσης πιθανά των τριών επιπέδων σε δύο με πρώτο και ενισχυμένο το ένα, ενιαίο εργασιακό σωματείο και δεύτερο επίπεδο σε γεωγραφική βάση, αντιστοίχιση πιθανά με τον δεύτερο βαθμό αυτοδιοίκησης. Η σημερινή διάσταση της σύζευξής του τομεακού, κλαδικού χαρακτήρα, των ομοσπονδιών και των συνομοσπονδιών μπορεί να γίνει με μία νέα μορφή εθνικής συνδικαλιστικής αντιπροσωπείας που να προκύπτει από καθολική ψηφοφορία, να ενοποιεί ΓΣΕΕ και ΑΔΕΔΥ και να διασφαλίζει σε τρεις μεγάλες περιοχές – τομείς την εκπροσώπηση των εργαζομένων σε ιδιωτικό, ευρύτερο δημόσιο και κοινωνικό τομέα, στενό δημόσιο τομέα καθώς και τομεακό: παιδεία, υγεία, βιομηχανία, ενέργεια κ.λπ. Είναι ίσως η ώρα να εξεταστεί η δημιουργία ενός εργατικού, συνδικαλιστικού «κοινοβουλίου» σε εθνικό επίπεδο που να ενοποιεί, να οριοθετεί πεδία σύνθεσης και πεδία απόφασης με μεταφορά των αποφασιστικών λειτουργιών στα ενιαία, εργασιακά σωματεία.
Οι σημερινές γενιές συνδικαλιστών και ηγεσιών πρέπει και μπορούν να προωθήσουν, να ανοίξουν, να σχεδιάσουν τις αλλαγές γιατί διαθέτουν ένα σημαντικό κεφάλαιο βιωμάτων, γνώσης, προβληματισμού και αναζητήσεων που πρέπει να διαχυθεί, να διατεθεί και να αξιοποιηθεί προς όφελος των συλλογικών μορφών οργάνωσης και δράσης ευρύτερα στη σύγχρονη κοινωνία και επόμενα πρέπει να αποφασίσουν, να τολμήσουν τις αλλαγές από το συνδικαλιστικό κίνημα, που η πρωτοποριακή του πορεία είναι συνθήκη για την προοπτική, την αντοχή, τη νέα καταξίωση, την αποτελεσματικότητα όλων των συλλογικών κοινωνικών κινημάτων.
Ο κ. Καλύβης
Το ελληνικό συνδικαλιστικό κίνημα διέρχεται μια σοβαρή κρίση, η οποία εντάθηκε λόγω της νεοφιλελεύθερης επέλασης, ότι αυτή η κρίση έχει αντικειμενικές και υποκειμενικές αιτίες, ότι η μετάλλαξη του πολιτικού συστήματος και ιδιαίτερα του ενός πόλου του που μετακινήθηκε από τη σοσιαλδημοκρατία στη νεοφιλελεύθερη διαχείριση συμπαρέσυρε και μια αντίστοιχη μεταβολή στα συνδικάτα λόγω της επιρροής που ασκούσε στις ηγεσίες τους.
Προκύπτει λοιπόν η ανάγκη συγκρότησης μιας νέας στρατηγικής και της συγκέντρωσης των δυνάμεων που θα την υλοποιήσουν. Διότι χωρίς ανατροπή των σημερινών συσχετισμών και την ηγεμονία των ριζοσπαστικών ταξικών δυνάμεων θα τραβάμε διαρκώς το μαρτύριο του Σίσσυφου.
Σπεύδουμε προκαταβολικά να πούμε ότι η φιλοδοξία του αυτόνομου ταξικού ρεύματος αλλά και εν γένει των συνδικαλιστών της ριζοσπαστικής αριστεράς με όλη την πολυμορφία τους είναι να παίξουν τον ρόλο του φορέα αυτής της νέας στρατηγικής αλλά δεν μπορούν μόνοι τους. Απαιτούνται συμμαχίες και μέσα στα συνδικάτα. Υπάρχουν ευρύτατες δυνάμεις μέσα στους εργαζόμενους ανεξάρτητα πολιτικών και ιδεολογικών αντιλήψεων που δυσφορούν έντονα από την αρνητική κατάσταση στην οποία βρίσκεται το συνδικαλιστικό κίνημα και αναζητούν διεξόδους. Συνεργασίες μόνιμου χαρακτήρα στις ηγεσίες των συνδικάτων δεν είναι σήμερα επιθυμητές ούτε εφικτές. Γι’ αυτόν τον λόγο η συγκρότηση των αντιπροσωπευτικών προεδρείων παραμένει η ενδεδειγμένη λύση. Η παρέμβαση και από τα πάνω και από τα κάτω σε όλη την κλίμακα του συνδικαλιστικού κινήματος είναι ο κατάλληλος δρόμος. Η έμφαση πρέπει να δίνεται στην παρέμβαση από τα κάτω, ώστε να δημιουργείται ισχυρή πίεση στις ηγεσίες με στόχο να αναπτύσσονται σωστά οργανωμένοι αγώνες και σταδιακά να τροποποιούνται οι συσχετισμοί.
Ένα κρίσιμο συμπέρασμα επίσης που πρέπει να σημειώσουμε είναι ότι η προώθηση των μεγάλων αλλαγών στο συνδικαλιστικό κίνημα και η αλλαγή των συσχετισμών δεν θα προέλθουν τόσο από μέσα αλλά από έξω, δηλαδή με τη μαζική είσοδο των ασυνδικάλιστων μέσα στα συνδικάτα.
«Φράσεις κλειδιά»
για μια νέα στρατηγική
Όχι με στόχο να δώσουμε μια πλήρη απάντηση, αλλά με επιδίωξη να ανοίξουμε τη συζήτηση, θεωρούμε ότι οι παρακάτω άξονες είναι οι κρίσιμοι «κόμποι» που πρέπει να λυθούν, ώστε να προχωρήσουν οι μεγάλες αλλαγές που απαιτούνται στο συνδικαλιστικό κίνημα: Μαζικοποίηση, απογραφειοκρατικοποίηση, αυτονομία, ταξική αντίληψη, δημοκρατία στους χώρους δουλειάς, οικονομική αυτοδυναμία, οργανωτική ενοποίηση, ανανέωση.