Τι ξεχάσαμε να πούμε στο ΝΑΤΟ

Όμως με τη μεταγενέστερη Συνθήκη του Μοντρέ το 1936 επανακαθορίζεται το καθεστώς των νησιών και στρατιωτικοποιούνται πάλι με σαφέστατες αναφορές για τη Λήμνο και την Σαμοθράκη ότι δεν ισχύει καθεστώς αποστρατιωτικοποίησης, που αναφερόταν στη Συνθήκη της Λωζάννης. Για τον Άη-Στράτη ούτε στη Συνθήκη της Λωζάννης ούτε σε οποιαδήποτε άλλη Συνθήκη ή Σύμβαση υπήρξε ποτέ θέμα αποστρατιωτικοποίησης. Επίσης όταν η Ελλάδα μπήκε στο ΝΑΤΟ, στο κείμενο που ρύθμιζε την συμμετοχή της στη Συμμαχία υπήρχε ρητή πρόβλεψη (με τον περιβόητο αστερίσκο με τον οποίο γίνεται νόμιμη επίκληση θεμάτων ασφαλείας και εθνικής άμυνας), ξεκαθαρίστηκε το θέμα των νησιών, ότι δηλαδή αυτά μπορούν να μετέχουν στους σχεδιασμούς του ΝΑΤΟ και στην εκτέλεση σε αυτά νατοϊκών ασκήσεων. Όταν τη δεκαετία του ’80 οι Τούρκοι άρχισαν και πάλι να θέτουν πρόβλημα αποστρατιωτικοποίησης των νησιών και μη συμπερίληψης τους σε σχεδιασμούς και ασκήσεις της Συμμαχίας, με τις πλάτες μάλιστα του τότε γραμματέα του ΝΑΤΟ Τζόζεφ Λουνς, η κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου με μια δυναμική και καλομελετημένη κίνηση πήρε την παρτίδα για την Ελλάδα. Έστειλε τότε στο ΝΑΤΟ ένα αναλυτικό νομικό υπόμνημα και μια ομάδα αξιόλογων νομικών και διπλωματών που υποστήριξε τις ελληνικές θέσεις, οι οποίες τελικώς έγιναν ομοφώνως δεκτές από τη Συμμαχία, παρά τις αρχικές ενστάσεις του Τζόζεφ Λουνς.

Η σκληρή ατζέντα

Μετά τη Λήμνο οι Τούρκοι ζητούν την αποστρατιωτικοποίηση και του Άη-Στράτη, αναβαθμίζοντας τις πιο σκληρές αμφισβητήσεις τους για το Αιγαίο. Είναι δε βέβαιο ότι και ο Άη-Στράτης θα μείνει στην ατζέντα των διεκδικήσεων, ο κατάλογος των οποίων μακραίνει συνεχώς:
• Η μη επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 ν.μ από τα 6 που έχουμε σήμερα.
• Η μη αναγνώριση του εύρους του εναέριου χώρου των 10 ν.μ.
• Η αποστρατιωτικοποίηση των νησιών του ανατολικού Αιγαίου. Πρωτίστως όμως της Λήμνου και τώρα και του Αγίου Ευστρατίου.
• Οι γκρίζες ζώνες, δηλαδή η μη κυριαρχία της Ελλάδας σε χιλιάδες βραχονησίδες και συγχρόνως η αμφισβήτηση χάραξης ορίων με βάση αυτές τις νησίδες.
• Η αναγνώριση τουρκικής μειονότητας στη Θράκη.