ΕΝΑΣ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΣ ΣΤΟ ΠΑΡΙΣΙ… χωρίς θεατές

Σε ελεύθερη πτώση βρίσκονται τα ποσοστά δημοτικότητας του γάλλου Πρόεδρου, Νικολά Σαρκοζί, έναν ακριβώς χρόνο μετά τη σαρωτική εκλογική του επιτυχία. Τότε, άγγιζε ακόμη και το 65%. Σήμερα, ξεπερνώντας μόλις και μετά βίας το 30%, βρίσκεται στο πιο χαμηλό σημείο στο οποίο έχει βρεθεί η δημοτικότητα γάλλου Προέδρου τα τελευταία πενήντα χρόνια και είμαστε ακόμη στην αρχή της προεδρίας…

Η γρήγορη δύση του άστρου του Νικολά Σαρκοζί, που δεν προδικάζει κιόλας την ακύρωση του αντιλαϊκού του προγράμματος, είναι αποτέλεσμα της αποκάλυψης του πραγματικού περιεχομένου των μεγαλεπήβολων υποσχέσεών του και της κοινωνικής δυσφορίας απέναντι σε αυτές τις ριζικές μεταρρυθμίσεις που κυρίως αφορούσαν δύο μέτωπα: τον προσανατολισμό της εξωτερικής πολιτικής της Γαλλίας και τη διαχείριση του κοινωνικού ζητήματος.
Στον έναν χρόνο που μεσολάβησε από την εγκατάστασή του στα Ηλύσια Πεδία η κατεύθυνση της εξωτερικής πολιτικής της Γαλλίας υπέστη τις πιο βαθιές μεταμορφώσεις των τελευταίων χρόνων, τουλάχιστον σε επίπεδο διακηρύξεων, μια και ακόμη πολλές από αυτές δεν έχουν εφαρμοστεί.
Χαρακτηριστικότερη περίπτωση αποτελεί η δήλωσή του, που έγινε στην πρόσφατη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι, ότι μέχρι το τέλος του έτους θα αποφασίσει οριστικά αν η Γαλλία θα ενταχθεί στο στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ, κάτι που επιθυμεί.
Αν συμβεί κάτι τέτοιο θα σημαίνει την πλήρη ανατροπή μιας στρατηγικής που εγκαινιάστηκε το 1966 επί προεδρίας Ντε Γκολ, επειδή οι Αμερικάνοι υπονόμευαν την ευρωπαϊκή ενοποίηση και έγινε σεβαστή από τους πιο διαφορετικούς Προέδρους για περισσότερα από σαράντα χρόνια.
Το βάθος της κυοφορούμενης αλλαγής υπογραμμίζεται επίσης, αν δούμε ότι μέχρι σήμερα η Γαλλία εκπληρώνει κανονικά τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τη συμμετοχή της στο ΝΑΤΟ, όπως φαίνεται από το γεγονός ότι στο Αφγανιστάν για παράδειγμα ήδη βρίσκονται 1.600 γάλλοι στρατιώτες. Κατά συνέπεια η ακύρωση της απόφασης του Ντε Γκολ που δεν βρίσκει αντίθετους μόνο τους Σοσιαλιστές και την Αριστερά, αλλά και σημαντικούς παράγοντες από το δεξιό κόμμα UMP, θα αποτελέσει την απαρχή μιας βαθιάς φιλοαμερικανικής στροφής της εξωτερικής πολιτικής της Γαλλίας, που θα βρίσκεται στον αντίποδα της πολιτικής που είχε ακολουθήσει ο προηγούμενος Πρόεδρος Ζακ Σιράκ, με αποκορύφωμα την αντίθεσή του στην αμερικανοβρετανική εισβολή στο Ιράκ.
Τώρα ο Σαρκοζί, δίνοντας στους Αμερικανούς την υπόσχεση να στείλει 800 στρατιώτες επιπλέον στο Αφγανιστάν (παρότι με αυτήν την απόφαση το 68% των Γάλλων διαφωνεί ριζικά και μόνο ένα 15% συμφωνεί) έρχεται να εξαλείψει ένα από τα προνομιακά πεδία έκφρασης της γαλλικής παραφωνίας. Ταυτόχρονα διαψεύδονται, δυστυχώς, οι ελπίδες αναθεώρησης της πολιτικής του, που δημιουργούνται με τη σκέψη ότι κάθε γάλλος Πρόεδρος ξεκινάει την καριέρα του με δεσμεύσεις για άμβλυνση των αντιθέσεων μεταξύ Παρισιού και Ουάσινγκτον, όπως είχε κάνει και ο ίδιος ο Σιράκ!
Ο καλύτερος
φίλος του Ισραήλ
Δραματική είναι η μεταβολή της γαλλικής εξωτερικής πολιτικής και στα ζητήματα που αφορούν τη Μέση Ανατολή. Την ώθηση εδώ για μια απροκάλυπτα φιλοϊσραηλινή πολιτική τη δίνουν παράγοντες που είχαν αρχίσει να εμφανίζονται κατά τη διάρκεια της θητείας του Σιράκ, όπως είναι το υψηλό τίμημα που πλήρωσε η Γαλλία από τη διαφωνία της για τον πόλεμο στο Ιράκ, καθώς τη στιγμή της μοιρασιάς της λείας δεν είχε… πρόσκληση, ή η σημασία που απέκτησε το θέμα του Λιβάνου την τελευταία τριετία, όπου από την εποχή της αποικιοκρατίας το Παρίσι είχε τις δικές του προτεραιότητες, ή και άλλοι παράγοντες που προέκυψαν με αφορμή την αλλαγή φρουράς στα Ηλύσια, όπως η εβραϊκή καταγωγή του Σαρκοζί και ορισμένων από τους επιφανείς χρηματοδότες του, και το πλαίσιο που θέτει η ευρύτερη αμερικανική πολιτική.
Έκφραση αυτού του διχασμού μεταξύ της παραδοσιακής φιλοαραβικής πολιτικής του Παρισιού (ποιος ξεχνάει τις τιμές που αποδόθηκαν στον Αραφάτ κατά το στερνό του ταξίδι στο γαλλικό στρατιωτικό νοσοκομείο;) και της νέας που εγκαινίασε ο Σαρκοζί αποτελεί και η αποκάλυψη κατά την προηγούμενη εβδομάδα της γαλλικής εφημερίδας «Φιγκαρό» ότι στελέχη του υπουργείου Εξωτερικών διατηρούν επαφές όλο αυτό το διάστημα με τη Χαμάς! «Δεν πρόκειται για σχέσεις, αλλά για επαφές», έσπευσε να δηλώσει ο γάλλος υπουργός Εξωτερικών, Μπερνάρ Κουσνέρ, απολογητής των «ανθρωπιστικών» επεμβάσεων από την εποχή ακόμη του βομβαρδισμού της Γιουγκοσλαβίας, ώστε να μην επισκιαστεί το ταξίδι του Σαρκοζί στο εβραϊκό κράτος, που έχει προγραμματιστεί για τον Ιούνιο. Παρ’ όλα αυτά η πολιτική του Σαρκοζί, ο οποίος επιμένει να θεωρεί τρομοκρατική οργάνωση της Χαμάς, αποκλείοντας οποιαδήποτε συζήτηση μαζί της για την εξεύρεση λύσης στο Παλαιστινιακό, αποτρέπει την υπέρβαση του σημερινού αδιεξόδου. Ήττα της γραμμής Σαρκοζί αποτέλεσε επίσης η πίεση που επιχείρησε να ασκήσει το Παρίσι στο Πεκίνο για την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των Θιβετιανών, αξιοποιώντας τη διαδρομή της ολυμπιακής φλόγας. Ο Σαρκοζί πολύ απλά υποτίμησε τον κινεζικό εθνικισμό, παρότι τα περιστατικά με τις οργισμένες διαδηλώσεις των Κινέζων εναντίον της Ιαπωνίας για τα βιβλία της ιστορίας, αλλά και εναντίον των ΗΠΑ παλιότερα με αφορμή τον βομβαρδισμό της πρεσβείας τους στο Βελιγράδι, δεν ανήκουν δα και στο μακρινό παρελθόν. Έτσι οι μαζικές συγκεντρώσεις εναντίον των πολυκαταστημάτων Καρφούρ στην Κίνα και οι απειλές κατά των γαλλικών πολυεθνικών οδήγησαν το Παρίσι να επανεξετάσει τη θέση του για μποϊκοτάζ των Ολυμπιακών Αγώνων, έστω της τελετής έναρξης.

Οργή δημοσίων υπαλλήλων
Τα συντριπτικότερα πλήγματα ωστόσο ο Σαρκοζί, ο «αμερικάνος νεοσυντηρητικός με το γαλλικό διαβατήριο», όπως χαρακτηρίζεται όλο και συχνότερα, τα δέχθηκε από το εσωτερικό της χώρας, επιχειρώντας να επιβάλει τα αντιλαϊκά του μέτρα. Ορισμένα από αυτά έμειναν ευτυχώς στα χαρτιά, όπως για παράδειγμα η προσπάθειά του να καταργήσει το φθηνό οικογενειακό εισιτήριο στα γαλλικά τρένα ή να «ανοίξει» τα κλειστά επαγγέλματα, κατά την τρέχουσα ορολογία, αλλιώς να φιλελευθεροποιήσει τις εν λόγω αγορές, οδηγώντας στην πείνα τους μικροεπαγγελματίες προς όφελος των μεγάλων επιχειρήσεων. Τα σημαντικότερα όμως μέτρα του Σαρκοζί πέρασαν, όπως η μερική ιδιωτικοποίηση των γαλλικών πανεπιστημίων, που πλέον θα αναζητούν χορηγούς στον ιδιωτικό τομέα, και οι δυσμενείς αλλαγές στο ασφαλιστικό καθεστώς των δημοσίων υπαλλήλων. Άλλα, αντίθετα, συναντούν σθεναρή αντίσταση όπως συμβαίνει για παράδειγμα με την προσπάθειά του να καταργήσει χιλιάδες θέσεις εργασίας δασκάλων και καθηγητών, επικαλούμενος την ανάγκη μείωσης των δημόσιων δαπανών.
Το σχέδιο του Σαρκοζί προβλέπει για φέτος την κατάργηση 22.900 θέσεων εργασίας στο Δημόσιο, από τις οποίες οι 11.000 είναι στην εκπαίδευση, και άλλων 35.000 τον επόμενο χρόνο. Ενάντια σε αυτά τα μέτρα την Πέμπτη απήργησαν εκατοντάδες χιλιάδες δημόσιοι υπάλληλοι, ζητώντας την αφειδώλευτη κρατική χρηματοδότηση και τη στήριξη της δημόσιας παιδείας. Αντίσταση επίσης συναντά ο Σαρκοζί και στην προσπάθειά του να καταργήσει τον νόμο για το 35ωρο που είχε ψηφίσει η κυβέρνηση του Λαϊονέλ Ζοσπέν υπό τις λαϊκές επευφημίες ακριβώς πριν από δέκα χρόνια, προσπαθώντας να μειώσει την ανεργία.
Παρότι κατά την προεκλογική περίοδο ο Σαρκοζί ξεσπάθωνε κατά του νόμου, που τον χαρακτήριζε καταστροφή, υποσχόμενος να τον καταργήσει όταν εκλεγεί (και αντιτείνοντας το σύνθημα «δουλέψτε περισσότερο για να κερδίζετε περισσότερα»), μόλις την προηγούμενη εβδομάδα αναγκάστηκε να τον υπερασπίσει από τις βολές πρωτοκλασάτων στελεχών του, κατανοώντας την απήχηση που συναντά. Και επίσης, το σημαντικότερο, ότι είναι περιττή η νομοθετική παρέμβαση και το επακόλουθο πολιτικό κόστος, τη στιγμή που στην πράξη ο νόμος για το 35ωρο έχει καταστεί ανενεργός.

Εν δήμω τα εν οίκω
Τη δική του συμβολή στην ταχεία αποκαθήλωση του Σαρκοζί είχε και η απίστευτη ελαφρότητα που αποκαλύφθηκε πίσω από το προσωπικό προφίλ που καλλιέργησε όλο αυτό διάστημα κάνοντας τζόγκινγκ και φορώντας τα γυαλιά ηλίου που ταυτίστηκαν με τον Ράμπο και την αμερικανική αστυνομία. Η υπερπροβολή των προσωπικών του θεμάτων, όπως ήταν η επανασύνδεση και το διαζύγιο με τη Σεσιλιά αρχικά και ο… κεραυνοβόλος έρωτάς του με τη μοντέλα Κάρλα Μπρούνι, που στη θέα του ξέχασε μονομιάς όλα τα προηγούμενα πάθη της με τις διασημότητες του Χόλιγουντ και η παρείσφρηση όλων αυτών των καραβοτσακισμάτων στην πολιτική ατζέντα των Ηλυσίων (όπως έδειξε και το ταξίδι της Σεσιλιά στη Λιβύη -που εξόργισε το Βερολίνο- με επίσημο στόχο να απελευθερώσει τις νοσοκόμες και πραγματικό να τη θαμπώσει με τις κυβερνητικές εξουσίες) παρέδωσε τον ίδιο στη λαϊκή χλεύη. Η γελοιότητα μάλιστα έφθασε στο αποκορύφωμά της, όταν κάλεσε το περιοδικό «Παρίς Ματς» να φωτογραφίσει τη συζυγική κρεβατοκάμαρα στο Μέγαρο των Ηλυσίων. Και όλα αυτά έγιναν σε μια χώρα όπου τα όρια προσωπικής και πολιτικής ζωής ήταν ανέκαθεν σεβαστά και κανένας Πρόεδρος δεν είχε επιτρέψει στις αδηφάγες κάμερες να απαθανατίσουν ούτε τις αβρότητές του ούτε τα σεντόνια του. Ο Σαρκοζί όμως, ζηλεύοντας πιθανά τη δόξα των αμερικανών πολιτικών, επιχείρησε να ανατρέψει αυτή την -υγιή!- παράδοση, φθάνοντας ακόμη και να διανείμει στον Τύπο φωτογραφίες του στην ακροθαλασσιά χέρι χέρι με την Κάρλα, που έμοιαζαν να έχουν βγει από λαϊκό φωτορομάντζο της δεκαετίας του ’70. Παρ’ όλα αυτά, που επιβεβαιώνονται και από τη συχνότητα με την οποία η λέξη «απογοήτευση» συνόδευσε τα περισσότερα εξώφυλλα του γαλλικού Τύπου κατά την επέτειο του πρώτου χρόνου του στην προεδρία, θα ήταν επιπόλαιο να προδικάσουμε πως η υπόλοιπη θητεία του Σαρκοζί θα κυλήσει αδιάφορα, χωρίς δηλαδή να υιοθετήσει τα ριζικά μέτρα που υποσχόταν την προεκλογική περίοδο. Σε αυτό το συμπέρασμα συνηγορεί το παράδειγμα άλλων κυβερνήσεων, όπως της Θάτσερ και του Σρέντερ, που τα χειρότερα μέτρα τα άφησαν για τη δεύτερη θητεία τους. Στην περίπτωση του Σαρκοζί υπάρχουν επιπλέον λόγοι που επιτρέπουν μια τέτοια άνεση χρόνου. Είναι τα χάλια των Σοσιαλιστών, εκείνων που απέμειναν για την ακρίβεια από τη μαζική στρατολόγησή τους πέρυσι όταν ο νεοεκλεγείς πρόεδρος αποψίλωσε το Σοσιαλιστικό Κόμμα, τοποθετώντας σημαντικά του στελέχη στο υπουργικό συμβούλιο, άλλον στο τιμόνι του ΔΝΤ, κ.λπ. Τώρα, η Σεγκολέν Ρουαγιάλ, βασική υπεύθυνος για την περσινή συντριβή τους, σπεύδει να κόψει το νήμα της κούρσας για την αρχηγία, σφυρίζοντας έτσι το εναρκτήριο λάκτισμα για μια νέα μάχη προσωπικής επιβίωσης και ανθρωποφαγίας χωρίς αρχές ή πρόγραμμα, με έπαθλο την προεδρία.
Έτσι, από αυτούς τουλάχιστον ο Σαρκοζί δεν κινδυνεύει…