ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΑΨΙΜΑΧΙΕΣ ΣΤΗ ΖΥΡΙΧΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚO

Τη συνάντηση αυτήν οργάνωσε ο καθηγητής Andreas Auer, διευθυντής του Ινστιτούτου Άμεσης Δημοκρατίας του Πανεπιστημίου της Γενεύης και του Ινστιτούτου Δημοκρατίας του Πανεπιστημίου της Ζυρίχης, με την ενεργό συνδρομή και σύμπραξη της ελβετικής κυβέρνησης, η οποία και εκπροσωπήθηκε από την υπουργό Εξωτερικών της κατά την εναρκτήρια τελετή.
Ο στόχος της διεθνούς αυτής συνάντησης ήταν η δημιουργία των προϋποθέσεων, ώστε, διά της ίδρυσης της Συντακτικής Συνέλευσης, ο κυπριακός λαός στο σύνολό του να ασκήσει διά των εκπροσώπων του, για πρώτη φορά στην ιστορία του, το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης.
Αυτή η ιδέα, που προέρχεται βασικά από τον Andreas Auer, ο οποίος συνέπραξε στην πρωτοβουλία των «Οκτώ Σοφών» για την εκπόνηση Συντάγματος ευρωπαϊκής λύσης του Κυπριακού και απάντησης στο Σχέδιο Ανάν, εμφανίστηκε προς στιγμήν ως μια πραγματική διέξοδος στα αδιέξοδα που εμφανίζονται όλα τα τελευταία χρόνια στην προσπάθεια επίλυσης του Κυπριακού προβλήματος.
Τα πρώτα συμπεράσματα από τη συνάντηση δείχνουν πως, παρά τις προσδοκίες που είχαν οι ελβετοί οργανωτές, η αρνητική θέση των Τούρκων και, εν προκειμένω, των επιστημόνων που εμφανίστηκαν και συμμετείχαν στη διεθνή συνάντηση, είναι σταθερή και σχεδόν αδιαπραγμάτευτη. Δεν τους ενδιαφέρει τόσο η διαδικασία για μια δημοκρατική, έστω ομόσπονδη, λύση του Κυπριακού, που να στηρίζεται στα ευρωπαϊκά δεδομένα και το διεθνές δίκαιο, αλλά οι περισσότεροι εξ αυτών τονίζουν την ανάγκη επιστροφής του Σχεδίου Ανάν, έστω και με διακοσμητικές αλλαγές. Παρ’ όλα αυτά και με δεδομένη την αδιάλλακτη θέση των τούρκων πολιτικών και επιστημόνων, οι οποίοι προδήλως συνδέονται μεταξύ τους, η πρωτοβουλία αυτή έχει τη σημασία της και, όπως τόνισε ο καθηγητής Auer στο τέλος της διημερίδας, η ιδέα της Συντακτικής Συνέλευσης όλων των Κυπρίων είναι ζωντανή και οφείλουμε να δώσουμε όλες μας τις δυνάμεις για να την πραγματώσουμε.
Ειδικότερα, ως προς τα διημειφθέντα και τα διαδραματισθέντα, υπογραμμίζουμε τα εξής :
1Συμμετείχαν διακεκριμένοι καθηγητές Διεθνούς και Συνταγματικού Δικαίου αλλά και Πολιτικής Επιστήμης από τον ελλαδικό, κυπριακό, γερμανόφωνο και αγγλοσαξωνικό χώρο, καθώς επίσης και τούρκοι επιστήμονες, ερευνητές και καθηγητές από ευρωπαϊκά πανεπιστήμια και την ίδια την Τουρκία, όπως και Τουρκοκύπριοι από κυπριακά πανεπιστήμια. Επρόκειτο για την πρώτη κοινή συνάντηση όλων, εμπλεκομένων και μη μερών, που ενδιαφέρονται για το Κυπριακό, όπου όχι μόνον συμμετείχαν όλες οι πλευρές από τη σκοπιά της χώρας προέλευσης, αλλά και από την άποψη της διαφορετικής προσέγγισης του Κυπριακού. Υπήρχαν δηλαδή παράγοντες που εκπροσωπούσαν το «ναι» και το «όχι» στην πρόταση Ανάν.
2Όλες οι πλευρές, ιδιαίτερα μάλιστα οι τούρκοι καθηγητές, είναι γεγονός ότι ετόνισαν, ίσως περισσότερο του δέοντος, τη θέση που εκπροσωπούσαν μέχρι τούδε, χωρίς να δώσουν την ουσιαστική σημασία που προσδοκούσε ο καθηγητής Auer κι εμείς στο ζήτημα της Συντακτικής Συνέλευσης, παρότι επί της αρχής σχεδόν όλοι υιοθετούσαν την άποψη πως πρόκειται για μια όχι μόνο ενδιαφέρουσα αλλά ίσως και προσφέρουσα διέξοδο διαδικασία. Είναι όμως εξόχως ενδιαφέρον το γεγονός ότι, παρά την προβολή των θέσεων της κάθε πλευράς στις συζητήσεις, ήταν έκδηλο το ενδιαφέρον της αναζήτησης κοινού τόπου για υπέρβαση της μονολιθικής στερεότυπης προσέγγισης του ζητήματος.
3Όντως ορισμένοι εκ των εισηγητών, κυρίως της τουρκικής πλευράς, θεωρούν την ιδέα της Συντακτικής Συνέλευσης ως θεωρητικό κατασκεύασμα του οποίου η πραγμάτωση είναι μάλλον ανεδαφική, με τις σημερινές συνθήκες στο νησί. Αυτό όπως διαπιστώθηκε κυρίως από τους ελβετούς και άλλους ξένους επιστήμονες ήταν πως η θέση των Τούρκων αποτελούσε το προϊόν της καθοδήγησης των εν λόγω επιστημόνων από την Άγκυρα, όπερ τους εκθέτει στα μάτια των ευρωπαίων συναδέλφων τους. Παράλληλα, υπογραμμιζόταν παντοιοτρόπως πως ουδείς εμποδίζει ευρωπαϊκούς θεσμούς και χώρες της Ευρώπης να συνεχίσουν την αναζήτηση τρόπων υλοποίησης της ιδέας αυτής.
4 Η Συντακτική Συνέλευση αποτελεί και σήμερα ακόμα μια ζωντανή ιδέα που στοχεύει στη μετατροπή της σε διαδικασία επίλυσης του Κυπριακού. Υπενθυμίζετε, εν προκειμένω, πως η φιλοσοφική προσέγγιση του όλου εγχειρήματος επικεντρώνεται στη δημιουργία του θεσμού της Αντιπροσωπευτικής Συνέλευσης εκπροσώπων του λαού, οι οποίοι εντέλλονται να συζητήσουν διαδικασίες διαρκούς ζύμωσης και εσωτερικής ανάδρασης το πλαίσιο ενός Συντάγματος μεταρρυθμιστικής αναδόμησης της Κυπριακής Δημοκρατίας που να οδηγήσει στη λύση του Κυπριακού προβλήματος.

Ευαγόρας