Κυβέρνηση… βουνού!
Η πρόσμιξη παλαιών και νέων, Παπανδρεϊκών και Βενιζελικών, η αξιοποίηση των δυνατοτήτων που έχει ο καθένας, οι ισορροπίες που έπρεπε να κρατήσει, οι συσχετισμοί και οι παρέες, αλλά και οι «δεσμοί» ορισμένων από τους 19 με διάφορα εξωθεσμικά κέντρα, όλα αυτά μέτρησαν για τον αρχηγό του ΠΑΣΟΚ, μέχρι να καταλήξει στην οριστική του απόφαση και να ανακοινώσει «τη σκιώδη κυβέρνηση του βουνού».
Έτσι ονομάζουν τα στελέχη το σχήμα που ανακοινώθηκε ως κορυφαίο όργανο της αντιπολιτευτικής πολιορκίας του ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση.
Στην ουσία, ο Παπανδρέου δεν έκανε τίποτα άλλο από αυτό που κάνουν οι πατεράδες με τα παιδιά τους: τους αγοράζουν μια μπάλα να παίζουν ώστε να μην τους απασχολούν.
Αυτό… διαισθάνονται τα στελέχη που συμμετέχουν στο σχήμα και ορισμένοι από τους 19 ομολογούν ότι δεν πρόκειται τελικά για κάτι το σοβαρό: «Ο Γιώργος δεν αλλάζει, είναι Γιώργος», έλεγαν, όταν πληροφορήθηκαν πως οι 19 δεν αποτελούν σώμα, ούτε επιτροπή ούτε τίποτα απολύτως. Δουλεύουν «κατά μόνας» και όποτε χρειαστεί συνεργάζονται με τους επικεφαλής των Κοινοβουλευτικών Τομέων Ελέγχου ή τον γραμματέα της Κυβερνητικής Ομάδας ή τα μέλη του Πολιτικού Συμβουλίου. Ποτέ όλοι μαζί.
Οι επιφυλάξεις και οι ενστάσεις που κρύβουν
Τα περισσότερα από τα στελέχη που προβάλλουν ενστάσεις ή επιφυλάξεις για τις τελευταίες αποφάσεις του Παπανδρέου θα ήθελαν να τις εκφράσουν δημοσίως. Γνωρίζουν όμως ότι συνεχώς βρίσκονται στο στόχαστρο και επειδή δεν ξέρουν τι τους ξημερώνει, προτιμούν τα… χαμόγελα με νόημα και τα υπονοούμενα: Λένε αυτά που θέλουν ή πρέπει να πουν σε συναδέλφους τους βουλευτές, φίλους και δημοσιογράφους, αλλά μέχρις εκεί. Μάλιστα ένας εκ των κορυφαίων έλεγε στο «Π», μόλις διάβασε τη σύνθεση της σκιώδους κυβέρνησης, ότι «τελικά ο πρόεδρος θέλει δίπλα του στελέχη που να μην μπορούν να του πουν “όχι” σε τίποτα. Και με γνώμονα αυτό έφτιαξε το σχήμα των 19», αλλά δεν προχώρησε το σχόλιό του. Η αρχική ιδέα ήταν να πάει σε σχήμα των 8 στελεχών, για στενό μαρκάρισμα των υπουργών της ΝΔ, πώς όμως θα γινόταν αυτό, όταν τα υπουργεία είναι περισσότερα; Δώσ’ τους μπάλα να παίξουν αν θέλουν, ήταν τελικά η λογική που επικράτησε, γι’ αυτό και οδηγήθηκε στο μεγάλο σχήμα.
Η τελική συνταγή – Πρόσχημα η αποτελεσματικότητα
Κριτήριο για τον αρχηγό του ΠΑΣΟΚ, λένε οι συνεργάτες του, ήταν μόνο η αποτελεσματικότητα που πρέπει να έχουν τα στελέχη αυτά και στην κοινωνία αλλά και στην αντιπολιτευτική τους τακτική απέναντι στην κυβέρνηση. Ο Γιώργος, λένε, ήθελε ένα σχήμα που τα στελέχη του δεν θα διακρίνονται από γραφειοκρατικές εμμονές, θα εργάζονται γρήγορα και θα ανταποκρίνονται άμεσα στις ανάγκες της κοινωνίας. Γι’ αυτό επέλεξε οι 19 να μη λειτουργούν σε σώμα ή σαν κάποια επιτροπή, όπως συνέβαινε με το προηγούμενο Κοινοβουλευτικό Συμβούλιο ή τους Συντονιστές, αλλά να λειτουργούν αυτόνομα.
Η ιδέα αυτή δεν προέκυψε φυσικά από μόνη της. Ήδη στα ηγετικά κλιμάκια της Χαριλάου Τρικούπη ήθελαν πάση θυσία να μην επιστρέψουν στο εσωκομματικό παρελθόν. Δεν ήθελαν με τίποτα να βρεθούν αντιμέτωποι με πολύωρες συνεδριάσεις, από τις οποίες αυτό που θα έμενε στο τέλος θα ήταν οι διαφωνίες, οι τσακωμοί, και οι αλληλοκατηγορίες που εκτοξεύουν σε αυτές τις περιπτώσεις τα στελέχη προκειμένου να περάσει το δικό τους. Έτσι, με πρόσχημα την αποτελεσματικότητα, επελέγη η συγκεκριμένη πρακτική, ώστε αυτήν τη φορά ο κ. Παπανδρέου να μπορέσει ανενόχλητος να κάνει τη δουλειά του, και όχι μόνο να την κάνει, αλλά αυτό να φανεί κιόλας στον κόσμο. Αυτό άλλωστε συνέβη, όπως δείχνουν οι δημοσκοπήσεις.
Παπανδρεϊκοί και Βενιζελικοί στο ίδιο καζάνι
Η απόφασή του κ. Παπανδρέου να τοποθετήσει τον Ευάγγελο Βενιζέλο πρώτο κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο και να αξιοποιήσει στελέχη του όπως ο Λοβέρδος, ο Φλωρίδης, ο Έξαρχος και η Ε. Τσουρή, δηλαδή πέντε στους 19, και μάλιστα σε καίριες θέσεις, απέναντι στους πιο δημοφιλείς υπουργούς της κυβέρνησης (Ντόρα, Αβραμόπουλο), δεν είναι καθόλου τυχαία. Κατέστησε σαφές ότι έχουν πλέον ευθύνη για τη συνολική αντιπολιτευτική τακτική του ΠΑΣΟΚ. Και περισσότερο φυσικά απ’ όλους ο πρώτος κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος, ο Βενιζέλος.
Βαρύ το φορτίο, ιδίως για ορισμένους που μάλλον δεν ήθελαν μια τέτοια εξέλιξη. Τώρα είναι αναγκασμένοι να υποστηρίζουν τον Παπανδρέου και να αγωνίζονται για το όλον ΠΑΣΟΚ. Διατηρούν επιφυλάξεις, μιλάνε με υπονοούμενα, «μικραίνουν» ή και απαξιώνουν την προσπάθεια, αλλά όλοι τους, και οι 19 χωρίς καμία διάκριση ή εξαίρεση, πρέπει τουλάχιστον να δείχνουν ότι σκοπεύουν τον ίδιο στόχο: τη νίκη του κόμματός τους στις εκλογές. Και στο ΠΑΣΟΚ, ακόμη και το αυτονόητο, να δείχνουν -όχι να το εννοούν κιόλας- μέχρι πρότινος ήταν εξαιρετικά δύσκολο.
Με άλλα λόγια, ή θα πάνε όλοι μαζί στην κορυφή, και ο Γιώργος Παπανδρέου έχει καταλάβει πως χωρίς τον Β. Βενιζέλο δεν θα το καταφέρει, ή θα πάνε όλοι φούντο. Ο καπετάνιος μπορεί να είναι ένας στο καράβι, αλλά όλοι έχουν πάρει τις θέσεις τους.
Τα παράπονα των εκτός – Επιφυλάξεις για τους ρόλους
Μέχρι ο κ. Παπανδρέου να λάβει τις οριστικές του αποφάσεις, είχε δώσει εντολή σε συνεργάτες του να βολιδοσκοπήσουν ορισμένα στελέχη και για τη διάθεσή τους να εργαστούν και γενικότερα για το πώς θα έβλεπαν μια τέτοια εξέλιξη. Σε ορισμένους μάλιστα είχαν δώσει διαβεβαιώσεις, μιλώντας εξ ονόματος Παπανδρέου (έτσι τουλάχιστον υποστήριζαν, διαφορετικά εκθέτουν τον ίδιο), ότι θα έχουν συμμετοχή σε ό,τι αποφασίσει ο πρόεδρος. Τα μηνύματα αυτά που έλαβαν κάποια στελέχη από τους συνεργάτες του αρχηγού του ΠΑΣΟΚ ήταν σαν μάννα εξ ουρανού. Βλέπετε, στις τοπικές κοινωνίες μετράνε πολύ οι εσωκομματικοί ρόλοι. Μπορούν έτσι να πουλάνε παραγοντιλίκι για άντληση ψήφων. Όταν όμως ήρθε το πλήρωμα του χρόνου και βγήκε η λίστα με τους 19, διαπιστώθηκε πως οι υποσχέσεις των συνεργατών έμειναν στο ράφι και ξέσπασε μεγάλη γκρίνια, ανακατωσούρα και η απογοήτευση ήταν έντονη. Δεν πίστευαν ότι δεν… χώρεσαν στους 19, ενώ τους είχαν δώσει υποσχέσεις ότι θα έμπαιναν ακόμη και στους 8, αν τελικά η σκιώδης κυβέρνηση κατέληγε σε αυτήν τη σύνθεση…
Οι κομμένοι
Πολλά είναι τα ερωτηματικά και για τον λόγο για τον οποίο δεν χώρεσε στους 19 ο Πέτρος Ευθυμίου, μέχρι πρότινος εκπρόσωπος Τύπου, κατά γενικήν ομολογία καλός, συνεργάτης, λόγω της τότε θέσης του, του Γιώργου Παπανδρέου. Ο ίδιος δεν θέλει να εκφέρει κρίσεις για τους λόγους που έμεινε εκτός. Δεν πληρώνει πάντως, όπως λέει, την απόφασή του να κρατήσει ουδέτερη στάση απέναντι στους δύο πρωταγωνιστές της εσωκομματικής διαμάχης. Είναι δικαίωμά του, λέει απλά. Εκτός έμεινε και ο Χρίστος Βερελής, ο οποίος την επομένη άφησε αιχμές ακόμη και για τον ρόλο που παίζουν συγγενικά πρόσωπα του Γιώργου στις αποφάσεις του. Ίσως δεν αξιοποιήθηκε γιατί ήταν ο πιο σκληρός υποστηρικτής του Βενιζέλου, όπως λένε, στη μάχη της διαδοχής. Εκτός έμειναν και η Μιλένα Αποστολάκη και ο Αλέκος Παπαδόπουλος. Ούτε αυτοί χώρεσαν, για λόγους που μόνο ο κ. Παπανδρέου γνωρίζει και εύκολα όλοι εικάζουν.
Από τους κορυφαίους που μπήκαν στους 19 ήταν η Άννα Διαμαντοπούλου που ανέλαβε το χαρτοφυλάκιο της Παιδείας. Η ίδια φαίνεται ότι έχει μια ανησυχία, καθώς θεωρεί, όπως λένε συνομιλητές της, ότι μπορεί να υπάρξει αλληλοεπικάλυψη αρμοδιοτήτων ανάμεσα σε εκείνους στη Βουλή και στα στελέχη του Πολιτικού Συμβουλίου. Ή ακόμη και υποβάθμιση των 19 έναντι των κομματικών στελεχών. Περίμενε να τα πει όλα αυτά στον κ. Παπανδρέου, πιστεύοντας ότι θα την έπαιρνε ο ίδιος τηλέφωνο για να της ανακοινώσει τον ρόλο της και όχι ο διευθυντής του, Νίκος Αθανασάκης, αλλά περίμενε μάταια. Όλοι πάντως συμφωνούν ότι το 2007 και το 2008 τα πήρε όλα η Λούκα Κατσέλη. Ήταν οι χρονιές της, καθώς μετέχει και στο Πολιτικό Συμβούλιο και πρώτη στους 19, αναλαμβάνοντας τον τομέα της οικονομίας.