ΠΑΠΑΝΔΡΕΪΚΟΙ ΚΑΙ ΒΕΝΙΖΕΛΙΚΟΙ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ

Όλοι κατάλαβαν ότι η έκπληξη που επεφύλαξε την τελευταία στιγμή ο Παπανδρέου για τον Βενιζέλο δεν ήταν καθόλου τυχαία. «Ή συμβιβάζεις τους εγωισμούς σου ή φεύγεις από το ΠΑΣΟΚ», ήταν σαν να του έλεγε. Αυτό το μήνυμα άλλωστε «διάβασαν» και οι περισσότεροι στα δύο εσωκομματικά στρατόπεδα. Από εκεί και μετά επέστρεψε πιο δυνατά η γκρίνια, η εσωστρέφεια, η μιζέρια η εσωκομματική αντιπαράθεση, το ψυχικό χάσμα, η καχυποψία, οι διάδρομοι, οι ψίθυροι, οι αγενείς συμπεριφορές. Όλα αυτά συνθέτουν μια εικόνα ενός κόμματος που «κανονικά» την επομένη του συνεδρίου δεν θα έπρεπε να υπήρχε. Ποιοι ευθύνονται; «Και οι δύο», λένε οι πιο ψύχραιμοι.

Στον μεν αρχηγό του ΠΑΣΟΚ καταλογίζουν ευθύνη για τα αποτελέσματα της εκλογής Εθνικού Συμβουλίου, στον δε επικεφαλής της εσωκομματικής αντιπολίτευσης ανυπαρξία πρόθεσης για συνεννόηση. Με λίγα λόγια, αυτό που είπαν στις ομιλίες τους δεκάδες απλοί σύνεδροι δεν το έλαβε κανείς υπʼ όψιν. Μόνο η πρόταση του Γιώργου να μην μπει κανένας πρώην υπουργός ή υφυπουργός στο Πολιτικό Συμβούλιο αποθεώθηκε από τους 7.000 συνέδρους, «θόλωσε» όμως στη συνέχεια από τις αντιδράσεις των Βενιζελικών, που ήταν αναμενόμενες, αλλά και των στελεχών εκείνων που θεωρούνται προσκείμενα στον Γιώργο και ασπάζονται (υποτίθεται) τις ιδέες του για ανανέωση. Τελικά φάνηκε ξεκάθαρα ότι μόνο οι καρέκλες και τα υψηλά αξιώματα νοιάζουν τα μεγαλοστελέχη της Χαριλάου Τρικούπη, αλλά εξίσου ξεκάθαρα φάνηκε ότι εξαιτίας αυτών των συμπεριφορών ο κόσμος έχει γυρίσει την πλάτη στο Κίνημα. Δεν τους παίρνει πλέον στα σοβαρά. Αυτό είναι και το μεγάλο πρόβλημα στο ΠΑΣΟΚ. Ό,τι και να κάνει ο κ. Παπανδρέου, ό,τι και να πει, όποια πρόθεση κι αν έχει, δεν περνάει στην κοινή γνώμη. Έχουν φροντίσει οι εσωκομματικοί του αντίπαλοι αλλά και οι «δικοί» του να τον απαξιώσουν πολιτικά. Στο ΠΑΣΟΚ πρωτεύουσα θέση έχουν οι καρέκλες, όχι οι προτάσεις, οι ιδέες, οι απόψεις και οι πρωτοβουλίες απέναντι σε μια κακή κυβερνητική παράταξη, που πλέον ό,τι και να κάνει δεν απειλείται από κανέναν.

Ερασιτεχνισμό χρεώνουν

στο Παπανδρέου

Μπροστά στα όσα συνέβησαν στο παρασκήνιο τις ημέρες του συνεδρίου, διά χειρός των στελεχών του Γιώργου, είτε εν αγνοία του είτε εν γνώσει του, ωχριούν όσα γίνονταν στα προηγούμενα συνέδρια επί Σημίτη. Οι υποομάδες διαφόρων επίδοξων στελεχών, ο διαχωρισμός ανάμεσα σε σκληρούς, μετριοπαθείς, καλούς ή κακούς, τα πισώπλατα μαχαιρώματα, οι λίστες, σκληρές και περιφερειακές, η ψηφοθηρία, το άδειασμα της μιας ομάδας από την άλλη, κυριάρχησαν όλες τις ημέρες του συνεδρίου, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας. Η πιο σκληρή αντιπαράθεση ήταν μεταξύ των Γεννηματικών , που κυριάρχησαν, και του Πολυζωγόπουλου. Κόντρα Μ. Παπαϊωάννου και Γ. Μίχα με άλλα στελέχη που πριμοδοτούσε η ομάδα των συνδικαλιστών με τον Γ. Παναγόπουλο που ήθελε την ανανέωση. Αλλά και κόντρες μεταξύ Παναγιωτακοπουλικών και άλλων από το στρατόπεδο του Παπανδρέου. Μεταξύ Α. Τσοχατζόπουλου (άρα και Α. Κοτσακά ) με τη πτέρυγα του Βενιζέλου για το πού ανήκουν διάφορα στελέχη και πού δίνουν τα διαπιστευτήριά τους. Με δύο γραμμές και δύο τάσεις οι Βενιζελικοί, που πριμοδότησαν μόνο τους αρεστούς.

Μάχη στο στρατόπεδο του Γιώργου

για το ποιος θα επικρατήσει

Η μεγάλη τραγωδία ήταν στο στρατόπεδο Παπανδρέου. Ποιος ο λόγος να τοποθετούνται διάφοροι άνθρωποι του προέδρου από το πουθενά μέλη της ΚΟΕΣ για να λάβουν μέρος στο συνέδριο, όπως ο κ. Μητσός ή ο κ. Καραντώνης για παράδειγμα, όταν δεν εκλέγονται; Υποτίθεται ότι ορισμένοι βαφτίστηκαν σύνεδροι για να εκλεγούν με τη σημαία του Παπανδρέου, και όταν αυτό δεν γίνεται, τι να υποθέσει κανείς; Το ελάχιστο που μπορείς να σκεφτείς είναι ότι κάποιοι ενδιαφέρονται μόνο για την πάρτη τους. Υπήρξε στενός συνεργάτης του Γιώργου που δεν ήξερε ποιους από το μπλοκ του προέδρου έπρεπε να ψηφίσει! Δεν γνώριζε καν τις υποψηφιότητες! Και πώς να εκλεγούν ο Δόλης, ο Ελενόπουλος, ο Μπακάλης, όταν η δεξιά των Παπανδρεϊκών δεν γνώριζε τη ποιούσε η αριστερά τους. Θύματα αυτής της λογικής και των παράπλευρων συγκρούσεων και απωλειών έπεσαν και δύο πρώην βουλευτές. Ο Δημήτρης Γεωργακόπουλος και ο Τάκης Αντωνακόπουλος. Αντʼ αυτών εξελέγη η κ. Λοΐζου, αγνώστου πολιτικής ταυτότητας.

Η δικαιολογία ορισμένων εκ των συνεργατών του Παπανδρέου ήταν πως έγιναν όλα αυτά γιατί ο πρόεδρος δεν έχει ομάδα, δεν θέλει να δίνει πόντους στον έναν ή τον άλλον, και όταν λέει ότι το ΠΑΣΟΚ δεν έχει ανάγκη από ομάδες, το εννοεί. Αντίθετα όμως μʼ αυτά που πιστεύει και εφαρμόζει ο πρόεδρος, αυτοί που λειτουργούσαν εξ ονόματός του ενδιαφέρθηκαν μόνο για το προσωπικό τους μέλλον και έτσι ελάχιστοι γλίτωσαν από τη μέγκενη των προσωπικών συγκρούσεων. Δεν υπήρχε ενιαίο κέντρο καθοδήγησης της ψήφου και γιʼ αυτό συνέβησαν όλα αυτά. Το απόλυτο μπάχαλο. Το ερώτημα που τίθεται βέβαια είναι το εξής: Αφού πας για συνέδριο, γιατί δεν έχεις φροντίσει τους συσχετισμούς σου ώστε να έχεις το κεφάλι σου ήσυχο; Στο ερώτημα αυτό κανείς από τους Παπανδρεϊκούς δεν απαντά. «Άσε μας, άσε μας, δεν είδες τι έγινε;» η μόνιμη επωδός τους. Αλλά αυτό που αληθεύει είναι ότι επειδή είχαν φροντίσει για τους συσχετισμούς του Παπανδρέου, γιʼ αυτό συνέβησαν όλες αυτές οι αλχημείες. Από τη λίστα των 115 στελεχών που «παίζανε» με τον Παπανδρέου εξελέγησαν οι 65.

Μαχαιρώματα στην ομάδα Βενιζέλου

Αντίθετα, στο μπλοκ Βενιζέλου διατηρήθηκε η ψυχραιμία, υπήρξε καλός σχεδιασμός, γνώριζαν την εσωκομματική γεωγραφία, ήξεραν τι ήθελαν, δεν έψαχναν στο σκοτάδι, στα κουτουρού. Απόλυτη μεθοδικότητα, μεγάλη μυστικότητα και ξεκάθαροι στόχοι από μια εξαιρετικά οργανωμένη αντιπολίτευση. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι κι εκεί δεν υπήρξαν παρατράγουδα. Επικράτησαν και εδώ οι προσωπικές φιλίες, οι αντιπαραθέσεις, τα πισώπλατα μαχαιρώματα και οι συγκρούσεις για το πολιτικό μέλλον της ομάδας. Άλλους είχαν στη λίστα, άλλους δεν είχαν (Κ. Μαμέλης), άλλοι εκτέθηκαν με διαφορετικά ψηφοδέλτια και τώρα τους διεκδικούν ή τους υπολογίζουν μαζί τους, όπως στην περίπτωση των Τσοχατζοπουλικών που συνασπίστηκαν με τον Βενιζέλο και τώρα έχουν γίνει μήλον της Έριδος. Επίσης, φαγώθηκαν από τους «λίσταρχους» την τελευταία στιγμή στελέχη του Βενιζέλου όπως ο Γ. Πέππας, στενός συνεργάτης του Βενιζέλου, στους συνδικαλιστές, που θεωρείται ότι τον πούλησαν οι δικοί του, ο Γιώργος Τσολιάς, δεξί χέρι του Φασούλα, εκ των ισχυρών υποστηρικτών του Βαγγέλη, ο Πετρίδης, ο Χειβιδόπουλος, η κ. Μανολιά, ενώ από τη Β΄ Πειραιά φαγώθηκαν οι Τερζής και Τσίπης, συνεργάτες του Βενιζέλου. Γενικώς στο στρατόπεδο Βαγγέλη υπήρξαν δύο τάσεις, εκείνοι που υποστήριξαν τους αμιγώς εκσυγχρονιστές και εκείνοι που έπαιξαν με μεγαλύτερη μετριοπάθεια, όπως ο Α. Λοβέρδος, που στο άρμα του έδεσε στελέχη και της παπανδρεϊκής τάσης, κάτι που δεν είναι ανεξήγητο. Πολλοί λένε ότι η τακτική του αυτή δεν είναι τυχαία, ότι θέλει να διαδεχθεί το μπλοκ Βενιζέλου, τον οποίο άλλωστε πολλοί τον θεωρούν πλέον καμένο χαρτί όσον αφορά τις μελλοντικές εξελίξεις. Ως καλοί μαθητές του Θ. Τσουκάτου, του «πρύτανη» των προηγούμενων συνεδρίων, οι χειριστές της λίστας από την πλευρά Βενιζέλου γνώριζαν ακριβώς πού κινιόντουσαν και πάνω απʼ όλα τι ήθελαν και με ποιον το ήθελαν. Όταν πας σʼ έναν πόλεμο, αυτά πρέπει να σχεδιάζουν οι στρατηγοί όπως ο Λ. Κατσικαρέλης. Και γιʼ αυτό πέτυχαν εν πολλοίς τους στόχους που έθεσαν. Από τη σκληρή 45άδα που κατέβασαν το πρωί της προηγούμενης Κυριακής περίπου 11 δεν εκλέχθηκαν, κι αυτό γιατί επικράτησαν κι εδώ τα παζάρια και τα συντροφικά μαχαιρώματα. Δεν είναι τυχαίο ότι κατάφερε και εξελέγη στις πρώτες σειρές ο Μιχάλης Νεονάκης, που ήταν στη σκληρή γραμμή της μιας τάσης του Βενιζέλου.

Τώρα ο Ευάγγελος Βενιζέλος, χωρίς να προδίδει τη σκέψη του, οργανώνει με προσοχή τα επόμενα βήματά του. Γνωρίζει τους συσχετισμούς, τις ισορροπίες, την ανθρωπογεωγραφία και προετοιμάζεται. Κανείς δεν λέει ότι ο Παπανδρέου θα έχει μια ήσυχη κοινοβουλευτική και εσωκομματική περίοδο. Αναταραχή και τρικυμία θα είναι πλέον τα μόνιμα χαρακτηριστικά του ΠΑΣΟΚ και… όποιος αντέξει.

Στην αντεπίθεση ο Παπανδρέου

Εκείνοι που αντιλαμβάνονται τι συμβαίνει και είδαν πώς αντέδρασε ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ μετά την αρνητική (όσον αφορά τους συσχετισμούς) εξέλιξη του συνεδρίου, λένε στο «Π» πως «αν ο Παπανδρέου δεν θέλει να πεθάνει πολιτικά, τότε δεν θα πρέπει να ασχοληθεί ξανά με τα εσωκομματικά. Μέχρις εδώ. Τώρα πρέπει να αποδείξει ότι αφουγκράζεται την αγωνία του κόσμου που έχει πάψει να μας βλέπει με συμπάθεια εδώ και καιρό». Μόνο η φυγή προς τα εμπρός τον σώζει έλεγαν και να μη δώσει με τους χειρισμούς του δικαίωμα στους αντιπάλους του να τον αμφισβητήσουν. Ο Γιώργος πάντως είναι αποφασισμένος, ακόμη κι αν φτάσει στα… τάρταρα των δημοσκοπήσεων, να ξεκαθαρίσει το τοπίο. Όχι να διώξει όσους τον αμφισβητούν, αλλά να ξεκαθαρίσει ότι ή αγωνίζονται να φύγει η κακή κυβέρνηση της ΝΔ ή δεν έχουν μέλλον στο ΠΑΣΟΚ. Αυτό διαβεβαιώνουν συνεργάτες του. Αυτό θα κάνει ο Παπανδρέου για να λήξει η εσωτερική διαμάχη και η ευκαιρία δόθηκε –έστω στρεβλά– στο συνέδριο. «Δεν ασχολούμαστε με τα προβλήματα του κόσμου και αυτό μας έχει κοστίσει», λένε συνεργάτες του Γιώργου και προσθέτουν: «Δεν μπορούμε συνεχώς να αφιερώνουμε τις δυνάμεις μας σε οργανωτίστικα ζητήματα, οι πολίτες θέλουν άλλα από το ΠΑΣΟΚ». Οι ίδιοι ωστόσο περιμένουν ότι τα εσωκομματικά ζητήματα θα τους ταλαιπωρήσουν κι άλλο, αφού «ως αντιπολίτευση, δεν έχεις αρκετά να δώσεις σʼ αυτούς που γκρινιάζουν, γιατί δεν έχεις θέσεις, και οι θέσεις που έχεις δεν φτάνουν αλλά και δεν κάνουν για όλους και όλες».

Προβληματισμός στο επιτελείο της Άννας, τσαμπουκάς από τον Πάγκαλο

Βλέποντάς τα όλα αυτά, η Άννα Διαμαντοπούλου κατέληξε στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για σφαγή και όχι για τίμια εκλογική αναμέτρηση. Η Άννα έπαιζε με διάφορα στελέχη και της μίας και της άλλης πλευράς. Κατάφερε να εκλέξει την Ευαγγελία Σχοιναράκη και τον Χρήστο Πρωτόπαπα, ενώ εκτός έμειναν ο Τ. Κουρκούτας και ο κ. Δρούζιας από τη Νεολαία.

Όσον αφορά τον κ. Θ. Πάγκαλο, ποιος είδε τον θεό και δεν τον φοβήθηκε, όταν αντελήφθη πως στην κεντρική γραμμή δεν ήταν από το Υπόλοιπο Αττικής η συνεργάτις του Σταυρούλα Δήμου, που εξελέγη τελικά λόγω της ποσόστωσης των γυναικών, αλλιώς δεν θα έβγαινε, ενώ ο άλλος συνεργάτης του, ο κ. Καλατζής, έμεινε εκτός γραμμής και άρα εκτός Εθνικού Συμβουλίου. Παγκαλικών πεποιθήσεων είναι και ο κ. Ράπτης, που εξελέγη τελικά σε χαμηλή θέση.

Ανοικτή αμφισβήτηση

του Γιώργου από τον Βενιζέλο

Από την αρχή του συνεδρίου η ομάδα Βενιζέλου είχε βγάλει το συμπέρασμα πως η υπόθεση ήταν στημένη. Περίπου 1.500 στελέχη που μετείχαν στο συνέδριο με τις ευλογίες Παπανδρέου ήρθαν από το πουθενά και ψήφισαν τους υποψηφίους για το Εθνικό Συμβούλιο. Μάλιστα, όπως τονίζουν, αν ο Βενιζέλος ήθελε να θέσει θέμα, θα γινόταν χαμός… Πρέπει να του χρωστάνε χάρη που δεν έθεσε διάφορα θέματα σχετικά με τη συμμετοχή των συνέδρων ή ακόμη και με τις ποσοστώσεις και τις εξ οφίτσιο συμμετοχές: «Από πού κι ως πού ο Τσούρας, για παράδειγμα», έλεγαν, «δεν μπήκε στην ψηφοφορία αλλά μετέχει εξ οφίτσιο στο Εθνικό Συμβούλιο; Πότε υπήρξε γραμματέας του ΠΑΣΟΚ, για να γίνει κάτι τέτοιο, όπως ελήφθη απόφαση για τους παλαιούς γραμματείς της Κεντρικής Επιτροπής, οι οποίοι αυτοδίκαια μετέχουν στο Εθνικό Συμβούλιο». Τέτοια και πολλά άλλα δείχνουν τις διαθέσεις του Βενιζέλου, που ευτυχώς συγκρατήθηκε και δεν εξερράγη. Πιο ικανοποιημένος απʼ όλους εμφανίστηκε την επομένη του συνεδρίου ο Κ. Σκανδαλίδης, ο οποίος δείχνει να το… γλεντάει με όλη αυτήν τη σφαγή που έγινε ανάμεσα στους δύο πρωταγωνιστές. Επιβεβαιώθηκε, λένε, οι συνεργάτες του, πριν το μελάνι της ομιλίας του στο συνέδριο στεγνώσει.

Το παιχνίδι για την αξιωματική αντιπολίτευση μόλις άρχισε.