Κρυφά Λιχτενστάιν στο κέντρο της Αθήνας
Οι μεγάλες ελληνικές τράπεζες είναι γνωστό ότι προσφέρουν από καιρό σε εύπορους Έλληνες πελάτες τους υπηρεσίες private banking μέσω φορολογικών παραδείσων, ώστε να εξασφαλίζουν την προστασία της ανωνυμίας τους και φορολογικά πλεονεκτήματα (κόσμια διατύπωση της φοροδιαφυγής…). Άλλωστε, το ίδιο κάνουν οι ξένες τράπεζες που λειτουργούν με θυγατρικές στην Ελλάδα, αλλά και μεγάλες επενδυτικές τράπεζες, που έχουν ανοίξει μικρά γραφεία για να διευκολύνουν τη… μετανάστευση κεφαλαίων σε υπεράκτιους παραδείσους.
Ενώ, όμως, οι υπηρεσίες αυτές απευθύνονταν μέχρι πρόσφατα σε ένα κλειστό κοινό λίγων κεφαλαιούχων, εδώ και αρκετό καιρό οι δύο μεγαλύτερες ελληνικές τράπεζες, Εθνική και Alpha Bank, έκαναν ένα βήμα παραπάνω, επιδιώκοντας ανοικτά να «προσηλυτίσουν» ευρύτερα στρώματα εύπορων καταθετών. Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες του «Π», ήδη οι δύο τράπεζες διαχειρίζονται κεφάλαια που ξεπερνούν τα 3 δισ. ευρώ, μέσα από τις θυγατρικές τους σε «φορολογικούς παραδείσους».
Αθήνα-Μάγχη χωρίς… ταξίδι
Με λίγα «κλικ» στις ελληνικές ιστοσελίδες των δύο τραπεζών ο Έλληνας καταθέτης μπορεί να ανοίξει την πόρτα που οδηγεί απευθείας στους φορολογικούς παραδείσους των βρετανικών Νησιών της Μάχης, Γκέρνσεϊ και Τζέρσεϊ:
1. Στη σχετική σελίδα του site της Alpha Bank (στη διεύθυνση: http://www.alphaprivate.gr/page/default.asp?la=1&id=219) η τράπεζα διαφημίζει «πλήρη σειρά offshore τραπεζικών υπηρεσιών» και αναφέρει μεταξύ άλλων: «Ανταποκρινόμενοι στις αυξανόμενες επενδυτικές απαιτήσεις των πελατών μας για offshore υπηρεσίες, συστάθηκε το 1997 η Alpha Bank Jersey Limited, θυγατρική τράπεζα της Alpha Bank London Limited, με έδρα το νησί του Jersey, επιτρέποντας στην Alpha Bank London να παρέχει πλήρεις offshore τραπεζικές υπηρεσίες. Σε συνεργασία με την Alpha Bank London, παρέχουμε ένα μεγάλο εύρος προϊόντων και υπηρεσιών (…). Η Alpha Bank Jersey Limited διέπεται από τους κανόνες του Jersey Financial Services Commission (ο εποπτικός φορέας χρηματοοικονομικών υπηρεσιών του Jersey), σύμφωνα με τον νόμο «Banking Business (Jersey) Law» του 1991 και τον νόμο «Financial Services (Jersey) Law» του 1998».
2. Η Alpha προσφέρει, όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα, «βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες Προθεσμιακές Καταθέσεις, Συναλλαγές επί Μετοχών και Ομολόγων, Ενεχυρίαση Επενδυτικού Χαρτοφυλακίου, Χρηματοδότηση για Επένδυση, Ανάπτυξη ή Κατασκευή Ακινήτων, Σύνθετη Χρηματοδότηση (Structured Finance) για Πολυμερείς Συναλλαγές και ορισμένες Συναλλαγές σε Συνάλλαγμα».
3. Σε αντίστοιχη σελίδα του site της Εθνικής (στη διεύθυνση: http://www.ethniki.gr/private.asp?P_ID=571) η τράπεζα εξηγεί ποια είναι η «διαφορά της» από τις άλλες που παρέχουν υπηρεσίες private banking και αναφέρει μεταξύ άλλων: «Η Εθνική Τράπεζα έχει δυναμική παρουσία στα σημαντικότερα χρηματοοικονομικά κέντρα του κόσμου και σας δίνει πρόσβαση στις διεθνείς αγορές χρήματος και κεφαλαίου. Το International Private Banking με έδρα το Λονδίνο και βραχίονα για τις υπεράκτιες εργασίες το Guernsey στα Channel Islands, σας προσφέρει υπηρεσίες Private Banking διεθνούς εμβέλειας».
Λογαριασμός εκεί,
εξυπηρέτηση εδώ
Είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον ότι οι ιστοσελίδες των δύο τραπεζών δεν παραπέμπουν τους λάτρεις των «παραδείσων» σε κάποια τηλέφωνα ή διευθύνσεις στα νησιά Τζέρσεϊ ή Γκέρνσεϊ, αλλά σε… ελληνικότατες διευθύνσεις και τηλέφωνα που ανήκουν στο δίκτυό τους στην Αθήνα.
Ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ κ. Γιάννης Δραγασάκης, που έχει ασχοληθεί με το θέμα και, μιλώντας στο «Π» το χαρακτηρίζει «πολύ σοβαρό», γράφει σε σχετική ερώτηση που κατέθεσε στη Βουλή απευθυνόμενος στον υπουργό Οικονομίας ότι «οι ελληνικές Τράπεζες, με ηλεκτρονικές πλατφόρμες, κάνουν ”booking” στο εξωτερικό και εξυπηρέτηση είτε από την Ελλάδα είτε απ’ ευθείας από την αλλοδαπή». Με απλά λόγια, ο πελάτης εξυπηρετείται από κατάστημα στην Αθήνα, ο λογαριασμός του, όμως, ανοίγει σε φορολογικό παράδεισο, μέσω της εκεί θυγατρικής της κάθε τράπεζας.
Κατά τον τρόπο αυτό, ο πελάτης, μόνιμος κάτοικος της Ελλάδας, εξασφαλίζει όλα τα πλεονεκτήματα που παρέχει ένας φορολογικός παράδεισος, χωρίς να φύγει ούτε λεπτό από το κέντρο της Αθήνας. Ποιοι πελάτες εξασφαλίζουν αυτά τα πλεονεκτήματα; Οι υπηρεσίες δεν απευθύνονται σε… Κροίσους ιδιοκτήτες νησιών, αφού τα ελάχιστα όρια κεφαλαίων είναι αρκετά χαμηλά: 300.000 ευρώ στην Alpha Bank και 400.000 στην Εθνική.
Εύλογα ο κ. Δραγασάκης ερωτά τον υπουργό Οικονομίας αν είναι σε γνώση της κυβέρνησης αυτές οι πρακτικές και ποιες ακριβώς ελληνικές τράπεζες προσφέρουν αντίστοιχες υπηρεσίες σε μόνιμους κατοίκους της Ελλάδας. Ερωτά, επίσης, ποιο είναι το εκτιμώμενο ύψος των συναλλαγών και αντίστοιχα της φοροδιαφυγής που πραγματοποιείται μέσω υπεράκτιων εταιρειών και ποια μέτρα σκοπεύει να πάρει η κυβέρνηση.
Η φοροαποφυγή
Τα φορολογικά πλεονεκτήματα που προσφέρουν τα Νησιά της Μάγχης (Channel
Islands) είναι μεγάλα, ακόμη και σε μια εποχή όπου «σφίγγει» ο κλοιός γύρω από τους φορολογικούς παραδείσους, λόγω των πρωτοβουλιών που ανέλαβαν οι Αμερικανοί μετά τις επιθέσεις στους Δίδυμους Πύργους, αλλά και της προσπάθειας των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων να θέσουν υπό έλεγχο την… υπεράκτια φοροδιαφυγή.
Είναι χαρακτηριστικό ότι οι λογαριασμοί που τηρούνται στο Τζέρσεϊ παραμένουν «σκοτεινοί» για τις φορολογικές αρχές των ευρωπαϊκών κρατών. Οι αρχές του κρατιδίου υπέγραψαν την ευρωπαϊκή συμφωνία για ανταλλαγή πληροφοριών, ώστε να επιβάλλονται φόροι στις καταθέσεις που τηρούνται από κατοίκους μιας χώρας σε μια άλλη, αλλά οι καταθέτες στο Τζέρσεϊ μπορούν να πληρώνουν φόρο 15% στις τοπικές αρχές, εξασφαλίζοντας ότι αυτές δεν θα στείλουν στοιχεία στις χώρες της μόνιμης κατοικίας τους.
Έτσι, στην πράξη τα κεφάλαια που μεταφέρονται από την Ελλάδα στα Νησιά της Μάγχης χαίρουν πλήρους προστασίας από φορολογικούς ελέγχους των ελληνικών αρχών, ενώ εξασφαλίζουν και την αποφυγή αρκετών φόρων που επιβάλλονται στην Ελλάδα σε χρηματοοικονομικές συναλλαγές.
Το σημαντικότερο, ίσως, είναι ότι όσοι έχουν την πρόνοια να μεταφέρουν τα κεφάλαιά τους σε φορολογικούς παραδείσους, θα αποφύγουν και τον φόρο υπεραξίας που σχεδιάζει να επιβάλει το υπουργείο Οικονομικών στα εισοδήματα από συναλλαγές στο Χρηματιστήριο. Έτσι, όπως λένε στην τραπεζική αγορά, μόνο οι φτωχοί και οι… βλάκες θα κληθούν τελικά να πληρώσουν τον φόρο.
Άλλοι ενεργούν, εμείς
πληρώνουμε… διαφημιστές
Την ώρα που οι περισσότερες κυβερνήσεις στην Ευρώπη ψάχνουν τρόπους να ελέγξουν την «αιμορραγία» από τη φυγή κεφαλαίων σε φορολογικούς παραδείσους, το ελληνικό υπουργείο Οικονομικών απλώς παρακολουθεί άπρακτο τις δραστηριότητες των τραπεζών, που ουσιαστικά διευκολύνουν την φοροαποφυγή, δηλαδή τη νομιμοφανή αποφυγή της καταβολής φόρων.
Το μόνιμο πρόσχημα του υπουργείου είναι η δυσκολία εντοπισμού της φορολογητέας ύλης, όμως είναι πολλά τα πρόσφατα παραδείγματα αποτελεσματικών κυβερνητικών παρεμβάσεων σε άλλες χώρες:
– Στην Γερμανία, όπως έγινε ευρύτατα γνωστό, οι μυστικές υπηρεσίες αγόρασαν από υπάλληλο τράπεζας του Λιχτενστάιν λίστες με στοιχεία καταθετών και εντόπισαν πολλούς επιφανείς φοροφυγάδες.
– Στην Βρετανία κλήθηκαν από την εφορία 5.000 «ύποπτοι» για τις συναλλαγές τους με υπεράκτια κέντρα να δηλώσουν όλα τα κεφάλαια που κρατούν εκεί, αντιμετωπίζοντας σε περίπτωση μη συμμόρφωσης αυστηρούς ελέγχους και πρόστιμα που φθάνουν το 30% των κεφαλαίων τους.
– Στις ΗΠΑ, όπου εκτιμάται ότι το Δημόσιο χάνει φόρους 40 δισ. δολ. ετησίως από τους υπεράκτιους «παραδείσους», όλοι οι φορολογούμενοι είναι πλέον υποχρεωμένοι να δηλώνουν ακόμη και τους ανώνυμους (αριθμημένους) λογαριασμούς τους στις φορολογικές τους δηλώσεις και αντιμετωπίζουν σοβαρές κυρώσεις αν δεν το πράξουν.
Στην Αθήνα, οι φορολογικές αρχές δεν φαίνεται να εξετάζουν τέτοια ή άλλα μέτρα για να σταματήσει η «αιμορραγία» κεφαλαίων στους φορολογικούς παραδείσους. Άλλωστε, αυτό τον καιρό στο υπουργείο Οικονομικών είναι απασχολημένοι με την επιλογή διαφημιστικής εταιρείας η οποία θα πληρωθεί με 5,8 εκατ. ευρώ για να μας πείσει ότι είναι καλό να πληρώνουμε φόρους…