Και πάλι υπό καθεστώς κοινοτικής επιτήρησης;
Τώρα η εκτέλεση του προϋπολογισμού είναι έντονα προβληματική. Η μέχρι τώρα πορεία εκτέλεσής του δείχνει ότι δεν υπάρχουν δυνατότητες να επιτευχθούν οι στόχοι του, καθόσον αφορά το ύψος του ελλείμματος και του δημόσιου χρέους. Και επομένως θα χρειαστούν «δεκανίκια» για να μπορέσει να περπατήσει, δηλαδή μέτρα εξασφάλισης πρόσθετων εσόδων. Και εδώ είναι που δημιουργείται το δημοσιονομικό αδιέξοδο. Και το αδιέξοδο αυτό δημιουργήθηκε με αποκλειστική ευθύνη του υπουργού Οικονομίας, που ανέλαβε υπερβολικές δεσμεύσεις απέναντι στην ΕΕ και στην ΟΝΕ, με το περίφημο Επικαιροποιημένο Πρόγραμμα Σταθερότητας 2007-2010, που υπεβλήθη προς έγκριση από την ΕΕ τον Δεκέμβριο του 2007. Το Eurogroup της ΟΝΕ και το ECOFIN της ΕΕ-27 ενέκριναν το Επικαιροποιημένο Πρόγραμμα Σταθερότητας, το οποίο προβλέπει πέραν των άλλων και ισοσκελισμένο προϋπολογισμό για τη χρήση του 2010. Η έγκριση του προγράμματος αυτού δημιουργεί για τη χώρα μας δημοσιονομική ασφυξία. Κι αυτό είναι που τρομάζει την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών. Πώς θα πετύχει στην πραγματικότητα (και όχι στα χαρτιά) μηδενισμό του ελλείμματος, ώστε ο προϋπολογισμός του 2010 να είναι ισοσκελισμένος; Όταν ο Πρόεδρος της Γαλλίας, ο Νικολά Σαρκοζί, δήλωνε στην ΟΝΕ ότι η Γαλλία θα προσπαθήσει για ισοσκελισμένο προϋπολογισμό μέχρι το 2010, ο δικός μας υπουργός Οικονομίας ψήφισε με ευρωενθουσιασμό την πρόταση για συντόμευση του χρόνου από το 2012 στη χρήση 2010. Υπερβολική αισιοδοξία; Ή κακή εκτίμηση των δυνατοτήτων της ελληνικής οικονομίας και της πορείας της δημοσιονομικής εξυγίανσης;
Ό,τι και να συμβαίνει, η πανηγυρική έγκριση του Επικαιροποιημένου Προγράμματος από τα κοινοτικά όργανα αποτελεί δέσμευση για την κυβέρνηση και τον λογαριασμό θα τον πληρώσουν κυρίως οι εργαζόμενοι, κατά την πάγια συνήθεια όλων των μεταπολεμικών κυβερνήσεων. Για να εκτιμήσουν οι φίλοι μας αναγνώστες τη ρεαλιστικότητα των προβλέψεων του Επικαιροποιημένου Προγράμματος, παραθέτουμε πίνακα με τις εξελίξεις των μακροοικονομικών μεγεθών όπως έχουν διαμορφωθεί από την ηγεσία του υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών και εγκρίθηκαν από τα κοινοτικά όργανα. Τις χαρακτηρίζει υπέρμετρη και αδικαιολόγητη αισιοδοξία.
Κατά την προσωπική μας εκτίμηση το πρόγραμμα αυτό θέτει την ελληνική οικονομία και πάλι υπό καθεστώς κοινοτικής επιτήρησης. Γι’ αυτό και τα αρμόδια κοινοτικά όργανα το είδαν θετικά και έδωσαν την έγκρισή τους! Δηλαδή πετύχαμε αυτογκόλ! Και τώρα ο κ. Αλογοσκούφης, αφού κατάφερε να θέσει υπό καθεστώς επιτήρησης και τη δημοσιονομική πολιτική, πρέπει να αισθάνεται αυτοπαγιδευμένος. Και να γιατί:
α) Από τώρα και μέχρι το 2010 το υπουργείο Οικονομίας θα είναι υποχρεωμένο να ενημερώνει συνεχώς τον αρμόδιο επίτροπο Χοακίν Αλμούνια και τα λοιπά κοινοτικά όργανα (Eurogroup, ECOFIN, Eurostat, Ευρωπαϊκή Επιτροπή κ.λπ.) για την πορεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού, χωρίς ωραιοποιήσεις ή προσπάθειες για απόκρυψη στοιχείων που δείχνουν δυσμενή πορεία για το μέλλον.
β) Οι αρμόδιες υπηρεσίες του Γενικού Λογιστηρίου του κράτους, αλλά και ο υπουργός Οικονομίας θα είναι υποχρεωμένοι να απολογούνται για τις παρεκκλίσεις στους στόχους του προϋπολογισμού. Και όπως φαίνεται οι παρεκκλίσεις φέτος θα είναι σοβαρές, λόγω και της αρνητικής διεθνούς οικονομικής κατάστασης, που θα επηρεάσει και τη δική μας οικονομία.
γ) Η Κοινότητα θα πιέζει αφόρητα την κυβέρνηση για τη λήψη εκτάκτων μέτρων στην περίπτωση που θα υπάρχουν αποκλίσεις από τους βασικούς στόχους του προϋπολογισμού και του Επικαιροποιημένου Προγράμματος. Και τα έκτακτα αυτά μέτρα θα πρέπει να οδηγούν στην αύξηση των εσόδων του κράτους, δηλαδή αύξηση του φορολογικού βάρους, εκποίηση όσο όσο της δημόσιας περιουσίας, περικοπές κοινωνικών δαπανών και άλλα «μεταρρυθμιστικά» μέτρα, χωρίς μελέτη και προπαρασκευή.
δ) Μέτρα αύξησης του φορολογικού βάρους και μάλιστα στον τομέα της έμμεσης φορολογίας δεν υπάρχουν περιθώρια να ληφθούν. Τα φρενάρει η ακρίβεια και ο πληθωρισμός, τα δύο αυτά μεγέθη που βρίσκονται ήδη εκτός ελέγχου. Φαντάζεστε πού θα φτάσουν πληθωρισμός και ακρίβεια στην περίπτωση αύξησης των συντελεστών του ΦΠΑ ή των Ειδικών Φόρων Κατανάλωσης; Αυτά τρομάζουν τώρα τον κ. Αλογοσκούφη, καθώς θα επωμιστεί όλες τις σχετικές ευθύνες. Και δικαιολογημένα φυσικά.
Ο Επίτροπος Χοακίν Αλμούνια θα πιέζει για μεταρρυθμίσεις, όπως π.χ. στο Ασφαλιστικό, που προς το παρόν ελάχιστη σχέση έχει με τον άμεσο περιορισμό των κρατικών δαπανών, όμως μελλοντικά μπορεί να προκαλέσει σημαντική δαπάνη στον προϋπολογισμό. Και ασφαλώς ο μηδενισμός του ελλείμματος το 2010 δεν θα αφορά μόνο τη χρονιά αυτή. Θα είναι μακροχρόνιος στόχος. Έτσι οι πιέσεις της ΕΕ για περιορισμό των κρατικών δαπανών, για λιγότερο κράτος, για μεταρρυθμίσεις στο σύστημα κοινωνικής προστασίας και για λιτότητα στις αποδοχές των εργαζομένων θα είναι συνεχείς και ασφυκτικές. Το ίδιο θα συμβεί και με το δημόσιο χρέος. Πιέσεις για εκποίηση κάθε κρατικού περιουσιακού στοιχείου, ακόμη και εκείνων που είναι απαραίτητα για την εθνική μας ασφάλεια (όπως λιμάνια, αεροδρόμια κ.λπ.) για τη μείωση του δημοσίου χρέους. Αυτό θα είναι το «μεταρρυθμιστικό» έργο (ή απορρυθμιστικό, αν προτιμάτε) των ελληνικών κυβερνήσεων. Θεάρεστο έργο για τους νεοθρησκευτικούς και νεοσυντηρητικούς του νεοφιλελευθερισμού. Έχω την υποψία ότι ο στόχος μηδενισμού του ελλείμματος, μέσα στο βραχύ διάστημα της τετραετίας (2007-2010), είναι ένα ελκυστικό «περιτύλιγμα» για να δικαιολογηθεί μια σκληρή λιτότητα των αμοιβών των εργαζομένων και η κατεδάφιση του κράτους πρόνοιας. Ο νεοφιλελευθερισμός προχωράει με βιαστικά βήματα στην οικοδόμηση του «μικροσκοπικού κράτους», που ο ρόλος του θα είναι η «αποκαθήλωση» των εργαζομένων, η εξαφάνιση της δημόσιας περιουσίας και η προστασία της οικονομικής εγκληματικότητας (από απάτες μέχρι αισχροκέρδεια). Αυτό είναι το «ιδεώδες κράτος» που οικοδομείται. Και βέβαια δεν το φωνάζουν δυνατά, αλλά βρίσκουν ένα σωρό δικαιολογίες για να βαδίσουμε χωρίς αντίσταση προς την κατεύθυνση αυτή. Οι θεωρητικοί του νεοφιλελευθερισμού, με την αμέριστη συνδρομή και των αφοσιωμένων κυβερνήσεων που οι λαοί εκλέγουν για να λέμε ότι έχουμε δημοκρατία, οικοδομούν το δικό τους κράτος, αφού το έβαλαν στην «προκρούστεια κλίνη» και σχεδίασαν να το πετσοκόψουν κατά τρόπο που να εξυπηρετεί τις επιδιώξεις και τα συμφέροντα μιας κλίκας «εγκληματιών με κολάρο». Και οι λαοί παραπλανώνται με διάφορες εφευρέσεις για τάχα αναγκαίες μεταρρυθμίσεις, για δημοσιονομική εξυγίανση, για έλεγχο της αγοράς, για προστασία του καταναλωτή και άλλα ηχηρά συνθήματα.
Ας δούμε όμως και τι προβλέπει το Επικαιροποιημένο Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης 2007-2010, που υπεβλήθη στην ΕΕ στις 27 Δεκεμβρίου 2007, όταν ήσαν πλέον ορατές οι απειλές για επιβράδυνση της διεθνούς οικονομίας:
α) Το πρόγραμμα προβλέπει σταθερούς ρυθμούς αύξησης του ΑΕΠ για ολόκληρη την τετραετία. Το med culpa θα το ακούσουμε πολλές φορές, καθώς ο στόχος αυτός είναι μεν επιθυμητός, όχι όμως και ρεαλιστικός. Όταν το πρόγραμμα προβλέπει σημαντική μείωση των επενδύσεων (παγίου κεφαλαίου και επιχειρηματικών) και μείωση της τελικής ζήτησης, πώς είναι δυνατόν να μην επηρεαστεί αρνητικά ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ, τουλάχιστον τη διετία 2009-2010; Εντελώς (μετέωρη) πρόβλεψη σκοπιμότητας!
β) Ο πληθωρισμός προβλέπεται να συγκρατηθεί κάτω από το 3%! Αν είναι ποτέ δυνατόν τουλάχιστον για τη διετία 2008 και 2009. Η πρόβλεψη αυτή είναι εντελώς αβάσιμη. Για το 2010 (αύξηση 2,7%) κάθε πρόβλεψη ενέχει τον κίνδυνο σοβαρής παρέκκλισης.
γ) Το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος στο σύνολο της οικονομίας προβλέπεται να μειωθεί για την τριετία 2008-2010. Προφανώς οι συντάξαντες το Επικαιροποιημένο Πρόγραμμα στήριξαν την πρόβλεψή τους αυτή στην καθήλωση των αμοιβών εργασίας. Γι’ αυτό και οι αμοιβές εξαρτημένης εργασίας προβλέπονται μειωμένες για τα έτη 2009 και 2010. Δυσμενής πρόβλεψη για τους εργαζομένους. Και με βάση αυτά είναι τουλάχιστον αναίδεια να προβλέπει το πρόγραμμα αυξήσεις του διαθέσιμου εισοδήματος. Ίσως να εννοεί του εισοδήματος των κερδοσκόπων και των ευνοημένων του κατεστημένου!
δ) Το πρόγραμμα προβλέπει και αύξηση της μέσης ροπής προς αποταμίευση των νοικοκυριών. Σε περιόδους όπου οργιάζει η ακρίβεια και προβλέπεται συρρίκνωση της πιστωτικής επέκτασης προς τα νοικοκυριά λόγω υπερχρέωσής τους, η αύξηση της ροπής προς αποταμίευση δεν είναι ρεαλιστική πρόβλεψη. Και με το επιπλέον επιχείρημα ότι οι αμοιβές εξαρτημένης εργασίας (όχι οι πραγματικές που δεν υπάρχουν) παραμένουν στο ίδιο επίπεδο, όπως δέχεται και η σχετική πρόβλεψη στο Επικαιροποιημένο Πρόγραμμα. Συμπερασματικά διατηρούμε σοβαρές επιφυλάξεις για τη ρεαλιστικότητα του προγράμματος και για τη συμβολή του στην αναπτυξιακή προσπάθεια της χώρας μας. Πολύ ηχηρός ο τίτλος, χωρίς όμως κανένα σπρώξιμο προς την ανάπτυξη και τη σταθερότητα της οικονομίας μας. Στερείται πνοής και πνεύματος αλλαγής για μιαν άλλη οικονομική πολιτική απαγκίστρωσης από το νεοφιλελεύθερο μοντέλο.