Δεν θα ισχύσει για τα ομοφυλόφιλα ζευγάρια το Σύμφωνο Ελεύθερης Συμβίωσης

Στο υπόμνημα αυτό περιγράφει τις διαστάσεις του όλου κοινωνικού προβλήματος που έχει δημιουργηθεί τα τελευταία χρόνια από τις απολύτως «ελεύθερες συμβιώσεις» και την ανάγκη αυτές να περιοριστούν με βάση συγκεκριμένες δεσμεύσεις και υποχρεώσεις, οι οποίες έχουν κοινωνικό αντίκρισμα και αφορούν στην προστασία ευπαθών ομάδων, όπως τα παιδιά εκτός γάμου, οι οικονομικά εξαρτώμενες γυναίκες, το κοινό δικαίωμα στην απόκτηση περιουσίας και οι μονογονεϊκές οικογένειες.

Αν και ο Αρχιεπίσκοπος στη συζήτηση που είχε με τον υπουργό Δικαιοσύνης δεν έδειξε να έχει αντίρρηση, υπάρχουν αρκετοί Μητροπολίτες, με πρώτο τον Θεσσαλονίκης Άνθιμο, που διαφωνούν.
Θετική γνώμη είχε εκφράσει και ο Μακαριστός Χριστόδουλος όταν είχε ενημερωθεί από στενό συνεργάτη του για το ενδεχόμενο μιας τέτοιας λύσης.
Το εμπιστευτικό υπόμνημα του υπουργού Δικαιοσύνης, το οποίο θα συζητηθεί τις επόμενες ημέρες στη Διαρκή Ιερά Σύνοδο, παρουσιάζει σήμερα κατʼ αποκλειστικότητα «ΤΟ ΠΑΡΟΝ» και είναι το ακόλουθο:
1) Η κοινωνική πραγματικότητα των ελεύθερων συμβιώσεων
• Η ελεύθερη συμβίωση, χωρίς καμία ανθρώπινη, κοινωνική και νομική υποχρέωση, αποτελεί και στην Ελλάδα μια πραγματικότητα. Περίπου 5% των παιδιών σήμερα στην Ελλάδα υπολογίζεται (Eurostat 2004) ότι προέρχονται από αυτές τις ελεύθερες συμβιώσεις, χωρίς κανενός είδους γάμου – θρησκευτικό ή πολιτικό. Στις άλλες χώρες του ευρωπαϊκού νότου, το ποσοστό αυτό ανέρχεται στο 10% και στις σκανδιναβικές χώρες φθάνει στο 50%, ενώ στην Ελλάδα παρατηρούνται αυξητικές τάσεις. Ακόμα και με βάση το 5%, η απολύτως ελεύθερη συμβίωση αντικειμενικά συνιστά «οικογένεια». Σημειώνουμε πως, στη χώρα μας, το ποσοστό των γυναικών που επιλέγουν να συμβιώσουν, έστω και μία φορά, στην ηλικιακή ομάδα 18-24, έχει τριπλασιαστεί τα τελευταία 30 χρόνια (έρευνα ΕΚΚΕ). Όλο και περισσότερο ο γάμος στην Ελλάδα, ακόμα και ο θρησκευτικός, αποτελεί την κατάληξη ενός προγενέστερου και μακροχρόνιου δεσμού, με συχνά τα φαινόμενα της ελεύθερης συμβίωσης.
Το Σύμφωνο Ελεύθερης Συμβίωσης έχει σκοπό να ρυθμίσει μια πραγματικότητα, ένα υπαρκτό κοινωνικό φαινόμενο. Να περιορίσει τις αρνητικές του συνέπειες και επιπτώσεις στην κοινωνία και να τις μετατρέψει σε υποχρεώσεις. Να κάνει τους πολίτες περισσότερο υπεύθυνους ως προς τα θέματα και τα κοινωνικά προβλήματα που προκύπτουν από την κοινή τους συμβίωση.
• Η πολιτεία παρεμβαίνει και δημιουργεί τις προϋποθέσεις να δοθούν λύσεις σε πρακτικά προβλήματα και ανάγκες και να υπάρξουν στο εξής δεσμεύσεις.
• Δεν ακολουθούμε τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά νομοθετήματα σε ό,τι αφορά στην ελεύθερη συμβίωση, αλλά, αντίθετα, οι δικές μας ρυθμίσεις περιλαμβάνουν περισσότερες δικλίδες ασφαλείας και προστασίας. Τόσο σε νομικό όσο και σε δικαστικό έλεγχο πλέον.
2) Υποχρεώσεις και δεσμεύσεις
Η ελεύθερη συμβίωση θα έχει πλέον συγκεκριμένες συνέπειες, οι οποίες δεν πρέπει να μεταβάλλονται -όπως μέχρι σήμερα- σε ατομικά και κοινωνικά δράματα, αλλά να αντιμετωπίζονται με αίσθημα ευθύνης, όπως η προστασία των παιδιών και της εξαρτημένης οικονομικά γυναίκας. Με το Σύμφωνο αφαιρούνται όλα τα προσχήματα απʼ όσους συζούν, μέχρι σήμερα αδέσμευτα και ελεύθερα, προκειμένου νʼ αναλάβουν τις υποχρεώσεις τους. Η πολιτεία, με το Σύμφωνο, ασκεί πίεση προς την κοινωνία και τα ζευγάρια που επιλέγουν να συμβιώνουν απολύτως ελεύθερα.
• Το Σύμφωνο Ελεύθερης Συμβίωσης δεν είναι σε καμία περίπτωση τρίτη μορφή γάμου ή τρίτης κατηγορίας γάμος, αλλά μια συμβολαιογραφική συμφωνία στην οποία ο άνδρας και η γυναίκα που συμβιώνουν αναλαμβάνουν ορισμένες κοινές υποχρεώσεις και αλληλοαναγνωρίζουν ορισμένα δικαιώματα, όπως τα περιουσιακά. Κατʼ αυτόν τον τρόπο γίνονται περισσότερο υπεύθυνοι άνθρωποι και πολίτες.
• Οι υποχρεώσεις που αναλαμβάνουν τα ζευγάρια εκτός γάμου δεν είναι προσχηματικές, ακόμα και όταν το Σύμφωνο μπορεί να τερματιστεί οποιαδήποτε στιγμή. Συγκεκριμένα, οι υποχρεώσεις που αναλαμβάνονται με το Σύμφωνο δεν είναι ανακλητές, ακόμα και όταν καταγγελθεί αργότερα, από το ένα μέρος, το οποίο θα επιθυμεί να τερματίσει τη συμβίωση αυτή. Δεν θα είναι ανακλητές λ.χ. οι αναγνωρίσεις και τα δικαιώματα των παιδιών, οι οικονομικές και περιουσιακές υποχρεώσεις που έχουν συμφωνηθεί, το δικαίωμα της εξαρτημένης γυναίκας στην ασφάλιση και σε μέρος της σύνταξης.
3) Οι διαφορές από τον θρησκευτικό και πολιτικό γάμο
• Η διαφορά μεταξύ του γάμου και της ελεύθερης συμβίωσης είναι σημαντική και θα ενεργήσει υπέρ του γάμου και ιδιαίτερα του θρησκευτικού. Κατʼ αρχάς το Σύμφωνο βάζει πλαίσια στήριξης στις σημερινές απολύτως ελεύθερες συμβιώσεις. Τις κάνει «λιγότερο ελεύθερες». Τις συνδέει με όρους, συμφωνίες και προϋποθέσεις. Από την άποψη αυτή, το Σύμφωνο οδηγεί τελικά πιο κοντά στην ιδέα του πραγματικά έγγαμου βίου, όπως έχει οδηγήσει ήδη η ιδέα του πολιτικού γάμου στον θρησκευτικό γάμο, σύμφωνα με τα στοιχεία. Δεν απομακρύνει από τον γάμο, όπως φοβούνται ορισμένοι, αλλά διευκολύνει την προσέγγιση προς την ιδέα του γάμου. Μειώνει την απόσταση από τον γάμο. Γιʼ αυτό, ενώ το Σύμφωνο περιλαμβάνει τα ίδια κωλύματα του γάμου, συνδέεται όμως με λιγότερα δικαιώματα ως προς τον θρησκευτικό και πολιτικό γάμο. Είτε αυτά αφορούν τον θεσμό της υιοθεσίας, που δεν θα υπάρχει στο Σύμφωνο Ελεύθερης Συμβίωσης, είτε άλλα, όπως τα περιουσιακά και τα κληρονομικά δικαιώματα. Μάλιστα, σύμφωνα με απόψεις έγκριτων νομικών, η καθιέρωση του Συμφώνου και οι νομικές δεσμεύσεις που συνεπάγεται (όπως η αμοιβαία αξίωση διατροφής, η συμμετοχή στα αποκτήματα κ.λπ.) οδηγούν στον χαρακτηρισμό της ελεύθερης συμβίωσης ως ψευδεπίγραφης πλέον. Πραγματικά ελεύθερη συμβίωση, μέχρι σήμερα, ήταν η νομικώς αρρύθμιστη συμβίωση, στα πλαίσια μιας απολύτως αδέσμευτης συμπεριφοράς της προσωπικότητας. Τώρα, προέχει το κοινωνικό κριτήριο και οι δεσμεύσεις του.
• Η όλη φιλοσοφία του Συμφώνου είναι να υπάρξει μια κατάσταση νέας ισορροπίας, εναρμόνισης, ανάμεσα στα δικαιώματα της ελεύθερης συμβίωσης και στις υποχρεώσεις που δημιουργεί. Ανάμεσα στα ατομικά δικαιώματα και στα δικαιώματα του άλλου και της κοινωνίας. Ανάμεσα στις ανάγκες της σύγχρονης κοινωνίας και στον νομικό και κοινωνικό μας πολιτισμό. Υλοποιεί με την εναρμόνιση αυτή τον παιδευτικό ρόλο της Δικαιοσύνης στην κοινωνία, ένα καθήκον της Δικαιοσύνης στο οποίο ο αρμόδιος υπουργός δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα.
4) Η βαρύνουσα γνώμη της Εκκλησίας
• Η πολιτεία και η Εκκλησία πρέπει να συνεργαστούν στον τομέα αυτό. Δεν υπάρχει καμία πρόθεση σύγκρουσης με την Εκκλησία, την οποία άλλωστε ο υπουργός Δικαιοσύνης προσωπικά αγαπάει και υποστηρίζει πάγια και απαρέγκλιτα. Επιπλέον, θεωρεί τιμή του ότι έχει βραβευθεί με το Βραβείο Μελετήματος από την Ελληνική Εταιρεία Χριστιανικών Γραμμάτων για το βιβλίο του «Η ελληνική ταυτότητα στη “Νέα Τάξη”». Η Εκκλησία είναι ο χώρος της κατανόησης, της αγάπης, της κοινωνικής ευαισθησίας και της αλληλεγγύης. Το μέτρο αυτό δεν έρχεται σε αντίθεση ούτε με τα ήθη μας ούτε με τον ιερό θεσμό του γάμου. Αντίθετα, ρυθμίζει και περιορίζει τις συνέπειες στο σημερινό καθεστώς της ελεύθερης συμβίωσης. Ο υπουργός Δικαιοσύνης πιστεύει ότι οι συνθήκες στην ελληνική κοινωνία είναι πλέον ώριμες για να γίνει αποδεκτή από την κοινή γνώμη μια τέτοια προοδευτική μεταρρύθμιση. Η Πολιτεία οφείλει να προλαβαίνει τις κοινωνικές τάσεις και να μην κλείνει τα μάτια σε μια διαμορφούμενη κοινωνική πραγματικότητα. Οι ρυθμίσεις αυτές εντάσσονται σʼ ένα σύνολο πρωτοβουλιών του υπουργείου Δικαιοσύνης, για τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις στην οικογένεια και στην κοινωνία, οι οποίες περιλαμβάνουν νέες διατάξεις για την ενίσχυση του θεσμού της υιοθεσίας και για το διαζύγιο.
Πρέπει να τονιστεί ότι και πριν ακόμη γνωσθούν όλες οι λεπτομέρειες της ρύθμισης, το υπουργείο κατακλύσθηκε από τηλεφωνήματα ευχαριστίας και συγχαρητηρίων, προερχόμενα ακριβώς από ανθρώπους οι οποίοι αισθάνονταν μέχρι τώρα απροστάτευτοι.