ΑΝΟΙΞΕ ΤΟ ΚΟΥΤΙ ΤΗΣ ΠΑΝΔΩΡΑΣ

Έτσι, στη Σερβία και στην ΠΓΔΜ, στη χερσόνησο του Αίμου και σε Αρμενία, Νότια Οσετία, Αμπχαζία και Ναγκόρνο Καραμπάχ στα όρη της αρχαίας Σκυθίας, όπου ο Δίας έστειλε τον Προμηθέα Δεσμώτη τιμωρώντας τον για την κλοπή της φωτιάς, οι τάσεις κατακερματισμού των κρατών κάνουν την εμφάνισή τους δριμύτερες, υποκινούμενες από εθνικιστικά μίση και οικονομικά συμφέροντα.

Η χώρα που συνεχίζει να πληρώνει τον βαρύτερο φόρο αίματος από τον εδαφικό ακρωτηριασμό της είναι η Σερβία. Τη Δευτέρα διαλύθηκε και τυπικά η κυβέρνηση συμμαχίας που είχαν συγκροτήσει μόλις πέρυσι τον Μάιο τα κόμματα του Κοστούνιτσα και του Τάντιτς μετά από διαπραγματεύσεις πέντε ολόκληρων μηνών.

Κυβερνητική κρίση στη Σερβία

Στο επίκεντρο της διαμάχης μεταξύ των δύο σερβικών πολιτικών κομμάτων ήταν ο ρόλος της ΕΕ. Την Κυριακή συγκεκριμένα ο πρωθυπουργός Βόισλαβ Κοστούνιτσα δήλωσε ότι το κόμμα του έπαυε να υποστηρίζει τις προσπάθειες του προέδρου Μπόρις Τάντιτς να ενταχθεί η Σερβία στην ΕΕ, από τη στιγμή που 18 κράτη μέλη της έχουν αναγνωρίσει το Κόσοβο και, το κυριότερο, οι Βρυξέλλες δεν προκρίνουν την ένταξη της Σερβίας στην Ένωση με εκείνα τα γεωγραφικά όρια που έχουν αναγνωριστεί από τον ΟΗΕ. Ο Τάντιτς από την άλλη μεριά, πειθήνιο όργανο των Ευρωπαίων και των Αμερικάνων που πριν από δέκα χρόνια βομβάρδιζαν τη Σερβία και τώρα τη διαμελίζουν, εμφανίζει την ένταξη στην ΕΕ ως σωτηρία για τη Σερβία, που έτσι θα αποτρέψει τη διεθνή της απομόνωση και θα μπορέσει να διεκδικήσει τα δικαιώματά της στο πλαίσιο διεθνών οργανισμών που απολαμβάνουν διεθνούς κύρους. «Αν συμμετάσχουμε στην ΕΕ, τότε μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι αυτό το παράνομο κράτος δεν θα γίνει ποτέ μέλος της ΕΕ», δήλωσε σε τηλεοπτική του αντιπαράθεση. Πρόκειται για προφάσεις που σκοπεύουν να ξεπλύνουν στο πλυντήριο των ψευδαισθήσεων διεθνούς αναβάθμισης που γεννάει η υπόσχεση ένταξης στην ΕΕ τις τεράστιες εγκληματικές ευθύνες της για τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας. Όλοι κοινώς, από τον Τάντιτς μέχρι τους Ευρωπαίους, αυτό που επιδιώκουν με την ένταξη είναι να χρυσώσουν το χάπι της αναγνώρισης του Κοσόβου και να παραγράψουν τις πολιτικές τους ευθύνες. Γι’ αυτόν τον λόγο κι οι Σέρβοι δέχτηκαν με ικανοποίηση τη διάλυση της κυβέρνησης συμμαχίας και την προκήρυξη νέων εκλογών για τις 11 Μαΐου.

Για τους Ευρωπαίους από την άλλη, η προκήρυξη πρόωρων εκλογών σε αυτό το πολιτικό κλίμα αποτελεί απευκταίο γεγονός, καθώς θεωρείται σχεδόν σίγουρο ότι το εθνικιστικό Ριζοσπαστικό Κόμμα Σερβίας του Τόμισλαβ Νίκολιτς, που διαθέτει ήδη τους περισσότερους βουλευτές, θα θριαμβεύσει σε βαθμό ώστε η συμμετοχή του στην κυβέρνηση να είναι αναπότρεπτη, ενώ τα φιλοδυτικά κόμματα (Δημοκρατικό Κόμμα του Τάντιτς και G-17) θα καταποντιστούν. Καθόλου τυχαίες λοιπόν δεν ήταν οι κινδυνολογίες των Ευρωπαίων για «αδιέξοδους δρόμους».

Δοκιμάζεται

η κυβέρνηση των Σκοπίων

Νωρίτερα απ’ ό,τι αναμενόταν δέχτηκε τις μετασεισμικές δονήσεις από την αναγνώριση του Κοσόβου και η ΠΓΔΜ επιβεβαιώνοντας τις εκτιμήσεις για τους άμεσους κινδύνους που διατρέχει η εδαφική ακεραιότητά του. Οι διαφορές που υπήρχαν με την Πρίστινα για τη συνοριακή του γραμμή πέρασαν αυτή την εβδομάδα σε δεύτερη μοίρα μπροστά στην προειδοποίηση του Δημοκρατικού Κόμματος Αλβανών (DPA), που συμμετέχει στην κυβέρνηση συνεργαζόμενο με το εθνικιστικό VMRO-DPMNE, ότι θα αποχωρήσει από την κυβέρνηση αν δεν ικανοποιηθούν οι ακόλουθοι τέσσερις όροι: Πρώτον, αναγνώριση με νόμο της αλβανικής γλώσσας και της δυνατότητας χρησιμοποίησης της αλβανικής σημαίας. Δεύτερον, παραγραφή των διώξεων που εκκρεμούν εις βάρος των ενόπλων του UCK και κοινωνική αποκατάσταση όλων των αλβανών ανταρτών που είχαν εμπλακεί στον εμφύλιο πόλεμο. Τρίτον, άμεση αναγνώριση της ανεξαρτησίας του Κοσόβου από τα Σκόπια και τέταρτον, μεγαλύτερη εκπροσώπηση των Αλβανών στη δημόσια διοίκηση. Ο ηγέτης των Αλβανών, Μέντουχ Θάτσι, είχε θέσει μάλιστα στον πρωθυπουργό των Σκοπίων, Νίκολα Γκρούεφσκι, προθεσμία μέχρι τη σύνοδο κορυφής του

ΝΑΤΟ, που ξεκινάει στις 2 Απριλίου, να ικανοποιήσει τα αιτήματα, αλλά πριν περάσουν δύο ημέρες από τη διατύπωσή τους αποχώρησαν από την κυβέρνηση, ανοίγοντας τον δρόμο για πρόωρες εκλογές, καθώς το εθνικιστικό κόμμα VMRO δεν έχει τη λαϊκή πλειοψηφία.

Η εξέλιξη αυτή φέρνει σε δεινή θέση την κυβέρνηση των Σκοπίων, καθώς καλείται να πάρει κρίσιμες αποφάσεις όταν είναι θέμα ημερών η πτώση της…

Οι αλαζονικές απαιτήσεις των Αλβανών, που κινούνται πέραν των όσων συμφωνήθηκαν στην Αχρίδα το καλοκαίρι του 2001, επιβεβαιώνουν την τεράστια ώθηση που έδωσε στις αλυτρωτικές τους διεκδικήσεις η αναγνώριση του Κοσόβου. Η συγκεκριμένη επισήμανση δεν είναι προφανής και χρήζει ιδιαίτερης αναφοράς, καθώς όλο αυτό το διάστημα δεν έλειψαν τοποθετήσεις που υποστήριζαν ότι η αναγνώριση του Κοσόβου θα λειτουργήσει εκτονωτικά στις εντάσεις των Βαλκανίων, μια και αποκαθιστά μια χρόνια αδικία. Αυτό υποστήριξε ο αλβανός πρωθυπουργός, Σαλί Μπερίσα, σε συνέντευξή του στην «Καθημερινή» την προηγούμενη Κυριακή, στοχεύοντας να διασκεδάσει τις ανησυχίες, αλλά και ο γνωστός και στην Ελλάδα από το βιβλίο του «Το τέλος της αμερικανικής εποχής» (εκδ. Λιβάνη) αμερικανός καθηγητής Διεθνών Σχέσεων, Τσαρλς Κούπτσαν, όταν έγραφε πριν από λίγες μέρες στην ιστοσελίδα του περιοδικού «Φόρεϊν Αφέαρς»: «Όσο για τη ”Μακεδονία” και τους εθνοτικά Αλβανούς, ο διαχωρισμός του Κοσόβου από τη Σερβία είναι απίθανο να τους ενθαρρύνει προς την ανεξαρτησία ή την ενσωμάτωση σε μια ”Μεγαλύτερη Αλβανία”. Αντίθετα, επιβάλλοντας ειρήνη στους Αλβανούς του Κοσόβου και εξουδετερώνοντας τους κοσοβάρους εξτρεμιστές που διέσχιζαν στο παρελθόν τα σύνορα με τη ”Μακεδονία” προκαλώντας προβλήματα, η ανεξαρτησία του Κοσόβου θα συμβάλει περισσότερο στην ηρεμία παρά στην αναστάτωση της ”Μακεδονίας”»!

Η πραγματικότητα τον διέψευσε παταγωδώς, επιβεβαιώνοντας γρήγορα τη ρήση του ρώσου υπουργού Εξωτερικών ότι ανοίγει το κουτί της Πανδώρας, καθώς φάνηκε ότι από τη στιγμή που αναγνωρίστηκε το Κόσοβο όλοι οι διεθνείς νόμοι μπορούν να παραβιαστούν και κάθε έθνος ή εθνοτική ομάδα, όσο μικρή κι αν είναι, μπορεί να διεκδικήσει την ανεξαρτησία της. Τα όσα συμβαίνουν τις τελευταίες ημέρες στον Καύκασο και ιδιαίτερα στην Αμπχαζία, τη Νότια Οσετία, το Ναγκόρνο Καραμπάχ και την Αρμενία είναι ιδιαίτερα αποκαλυπτικά.

Στα όπλα πάλι η Αρμενία

Η προσοχή της διεθνούς ειδησεογραφίας στράφηκε στην Αρμενία των 3 εκατ. κατοίκων με αφορμή τον διψήφιο αριθμό νεκρών που άφησε πίσω της η αστυνομία, όταν στάλθηκε να διαλύσει τις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις. Ο κόσμος βγήκε στους δρόμους με αφορμή τις καταγγελίες για νοθεία που διατυπώθηκαν εναντίον του πρωθυπουργού, Σερζ Σαρκισιάν, ο οποίος στις εκλογές της 19ης Φεβρουαρίου φέρεται να κέρδισε το 53% των ψήφων. «Αν οι εκλογές διεξάγονταν δίκαια», ανέφερε ο προηγούμενος «Εκόνομιστ», «υπήρχε μια σημαντική πιθανότητα να πήγαινε στον δεύτερο γύρο και να αντιμετώπιζε πιθανόν και ήττα». Ο αντίπαλός του, Λεβόν Τερ Πετροσιάν, που υποκίνησε τις διαδηλώσεις, απέχει πολύ από το να χαρακτηριστεί αρχάγγελος της δημοκρατίας, καθώς κι αυτός είχε κατεβάσει τα τανκς τη δεκαετία του ’90, όταν ήταν πρωθυπουργός.

Τώρα ωστόσο ηγείται ενός πολύ ευρύτερου κοινωνικού ρεύματος, που ζητάει βελτίωση των όρων ζωής, οι οποίοι είναι τραγικοί λόγω κυρίως του οικονομικού αποκλεισμού που έχει επιβάλει στη χριστιανική Αρμενία η γειτονική Τουρκία και το μουσουλμανικό Αζερμπαϊτζάν, με αφορμή την κατάληψη του διαφιλονικούμενου Ναγκόρνο Καραμπάχ το 1994. Έτσι, η εσωτερική σύγκρουση στην Αρμενία πολύ γρήγορα μεταφέρθηκε στα σύνορα και μόλις τρεις μέρες μετά την αιματοχυσία στην αρμενική πρωτεύουσα, Ερεβάν, ένοπλοι της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν αντάλλαξαν για πρώτη φορά πυρά μετά το 1994, με αποτέλεσμα να υπάρξουν περισσότεροι από 10 νεκροί, ενώ ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν, Ιλιάμ Αλίεβ, προειδοποίησε επίσημα τη διεθνή κοινότητα ότι εξοπλίζεται για να επανακαταλάβει ακόμη και με τη βία αν χρειαστεί το Ναγκόρνο Καραμπάχ!

Η ντε φάκτο ανεξαρτητοποίηση αυτού του θύλακα (σπάνιας φυσικής ομορφιάς όπως προδίδει και το όνομά του, που σημαίνει «μαύρος ορεινός κήπος») των 190.000 κατοίκων, που προστατεύεται από αρμένιους στρατιώτες, επετεύχθη πριν από 14 χρόνια και αφού μεσολάβησε ένας αιματηρός πόλεμος που άφησε πίσω του 35.000 νεκρούς και 900.000 πρόσφυγες (εκ των οποίων 600.000 Αζέροι και 300.000 Αρμένιοι).

Η μάχη για το τελικό καθεστώς του Ναγκόρνο Καραμπάχ ωστόσο

-που είναι θέμα χρόνου- απειλεί να ανατρέψει πολύ λεπτές ισορροπίες στην περιοχή, καθώς από τα εδάφη του Αζερμπαϊτζάν και μόλις 15 χιλιόμετρα από τη γραμμή κατάπαυσης του πυρός διέρχεται ο στρατηγικής σημασίας αγωγός μεταφοράς πετρελαίου από την Κασπία, Μπακού – Τιφλίδα – Τσεϊχάν, πριν περάσει στα σύνορα της Γεωργίας.

Απειλείται η Γεωργία

Γνωρίζοντας η Μόσχα πού βρίσκεται η αχίλλειος πτέρνα της Γεωργίας και της Δύσης σε ό,τι αφορά την ενεργειακή της τροφοδοσία, έριξε μια προειδοποιητική βολή προς τα δυτικά την εβδομάδα που πέρασε, ανακοινώνοντας ότι διακόπτει τον εμπορικό αποκλεισμό που είχε δεχτεί να εφαρμόσει από το 1996 εναντίον της Αμπχαζίας των 190.000 κατοίκων, ικανοποιώντας τότε ένα αίτημα της γεωργιανής κυβέρνησης στο πλαίσιο της Κοινοπολιτείας Ανεξάρτητων Κρατών.

Ο αποκλεισμός της Αμπχαζίας (τα δύο τρίτα των κατοίκων της οποίας έχουν ρωσικό διαβατήριο ενώ όλοι συναλλάσσονται με ρούβλια) ήταν η ποινή που δέχτηκε για την ντε φάκτο ανεξαρτητοποίησή της από τη Γεωργία το 1993 μετά από δύο χρόνια συγκρούσεων με τον γεωργιανό στρατό που οδήγησαν σε μια συνθήκη κατάπαυσης του πυρός.

Η ανακοίνωση όμως της Μόσχας προκάλεσε σοβαρές αντιδράσεις στην Ουάσινγκτον και τις Βρυξέλλες, γιατί πίσω από την άρση του αποκλεισμού δεν είδαν μόνο το ενδεχόμενο αναγνώρισης της ανεξαρτησίας της Αμπχαζίας και της Νότιας Οσετίας (των μόλις 70.00 κατοίκων), που τυπικά αποτελούν εδάφη της Γεωργίας, συνορεύουν με τη Ρωσία και οι ηγέτες τους ζητούν να προσαρτηθούν σ’ αυτήν, αλλά ακόμη και το ενδεχόμενο έναρξης εκ νέου των εχθροπραξιών, που θα τίναζε στον αέρα τη σταθερότητα της Γεωργίας και ίσως την ασφάλεια του πετρελαϊκού αγωγού.

Οι φόβοι των Αμερικανών επιτάθηκαν επίσης από τη σφοδρή αντίδραση της νέας ηγεσίας της Μόσχας στο ενδεχόμενο ένταξης στο ΝΑΤΟ της Ουκρανίας και της Γεωργίας, κάνοντας πολλούς να πιστέψουν ότι η αναζωπύρωση των συγκρούσεων στον Καύκασο, με πρόσχημα το δεδομένο του Κοσόβου, θα είναι η απάντηση της Μόσχας στην απειλητική για τη Ρωσία επικείμενη επέκταση του ΝΑΤΟ προς ανατολάς.