Μόνον με φορολογικά μέτρα θα αντιμετωπιστεί η επιβράδυνση;

Η συνέντευξη αυτή του προέδρου του ΣΟΕ αγκαλιάζει σχεδόν όλα τα προβλήματα επιβίωσης που αντιμετωπίζουν τα ελληνικά νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος. Και σε περίπτωση επιβράδυνσης και της ελληνικής οικονομίας, τα προβλήματα αυτά θα επεκταθούν και στα νοικοκυριά μεσαίου εισοδήματος, φυσικά σε μικρότερη ένταση και κλίμακα.

Σαν γενική παρατήρηση θα θέλαμε κατ’ αρχάς να επισημάνουμε ότι ο κ. Σακελλάρης προσπαθεί να υποβαθμίσει τις συνέπειες της παγκοσμιοποίησης της οικονομίας και του νόμου της αλληλεπίδρασης των οικονομικών φαινομένων σε όλες τις οικονομίες που ακολουθούν το νεοφιλελεύθερο μοντέλο των ανοιχτών οικονομιών και της αυτόνομης (και ανεξέλεγκτης) δράσης των αγορών. Όλοι οι οικονομολόγοι, οπαδοί του νεοφιλελευθερισμού και της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας, προσπαθούν ή να αποκρύψουν ή να μετριάσουν τις αρνητικές πλευρές του συστήματος το οποίο στηρίζουν. Φυσικό είναι και ανθρώπινο, και επομένως σεβαστό, παρά τις όποιες αντιρρήσεις ημών των αντιφρονούντων.

Από αυτόν τον κανόνα δεν κατάφερε να ξεφύγει ο κ. Σακελλάρης. Στη συνέντευξη δεν γίνεται λόγος για την ακρίβεια, που αποτελεί μάστιγα για τα χαμηλού εισοδήματος νοικοκυριά. Ούτε ερώτηση ούτε απάντηση! Μόνο για πληθωριστικές πιέσεις γίνεται λόγος. Και ο πρόεδρος του ΣΟΕ προβλέπει ότι οι πληθωριστικές πιέσεις δεν θα είναι πλέον τόσο ισχυρές όσο ήταν τους τελευταίους μήνες του 2007.

Λάθος εκτίμηση. Το 2008 θα είναι ισχυρότερες. Όπως και ο κ. Σακελλάρης αναγνωρίζει σε άλλο σημείο της συνέντευξής του, «Στα τρόφιμα οι πιέσεις στις τιμές θα συνεχιστούν».

Ακόμη κι αν σταθεροποιηθούν οι τιμές του πετρελαίου (και των προϊόντων του), η αύξηση των τιμών των τροφίμων, των εισιτηρίων κατά 25%, που ανακοινώθηκε, και των υπηρεσιών (ΔΕΚΟ κ.λπ.) θα δημιουργούν κατά τους προσεχείς μήνες πληθωριστικές πιέσεις ισχυρότατες και θα τροφοδοτούν την ακρίβεια. Να γιατί ο πληθωρισμός, παρά τις… φιλότιμες προσπάθειες της ΕΣΥΕ, συνεχίζει να κινείται γύρω στο 4% και τον περασμένο μήνα.

Κάτι ο υψηλός πληθωρισμός της ΕΣΥΕ, κάτι η ακρίβεια, έχουν καταστήσει το ευρώ ένα άν-ευρω πληθωριστικό χρήμα με ελάχιστη αγοραστική δύναμη, εντελώς δυσανάλογη με τη συναλλαγματική του ισοτιμία. Ένα δισυπόστατο χρήμα, εσωτερικά αδύναμο και εξωτερικά ισχυρό. Παγκόσμια πρωτοτυπία!

Ο κ. Αλογοσκούφης μίλησε προ ημερών για «εισαγόμενο πληθωρισμό». Έτσι έδωσε άφεση αμαρτιών στην εγχώρια κερδοσκοπία και στην αισχροκέρδεια που επικρατούν στην ελληνική αγορά. Η ακρίβεια μπήκε και αυτή «στο αρχείο», όπως και στην εποχή Σημίτη. Κυβερνητικός στρουθοκαμηλισμός, που απαλλάσσει την κυβέρνηση από την υποχρέωση για τη λήψη μέτρων. Ωραία μέθοδος για τη λύση των προβλημάτων! Και αποτελεσματική για άπραγες κυβερνήσεις. Λύνουμε τα προβλήματα αγνοώντας τα ή με λήψη φορολογικών μέτρων!

Σε άλλο σημείο ο πρόεδρος του ΣΟΕ μας λέει στη συνέντευξή του ότι «η αύξηση της κατανάλωσης οφείλεται κατά κύριο λόγο στην αύξηση του πραγματικού εισοδήματος και όχι στον δανεισμό». Τότε τα χρέη των νοικοκυριών από πιστωτικές κάρτες (αγορές με δόσεις και τεφτέρι, όπως στην Κατοχή και στα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια), από κάθε είδους καταναλωτικά και προσωπικά δάνεια, που τα έχει εφεύρει η λιανική τραπεζική (εορτοδάνεια, δάνεια διακοπών, δάνεια ανακαινίσεων κ.λπ.), από στεγαστικά και δάνεια αναπαλαίωσης πού οφείλονται;

Όλες αυτές οι δαπάνες των νοικοκυριών άλλοτε καλύπτονταν από τις αποταμιεύσεις (εισοδηματικό περίσσευμα) της οικογένειας κατά κύριο ποσοστό και μόνον ένα μικρό υπόλοιπο καλυπτόταν με δανεισμό. Σήμερα συμβαίνει το εντελώς αντίθετο. Η πιστωτική επέκταση στην Ελλάδα τα τελευταία 15 χρόνια δεν έχει το προηγούμενό της. Κράτος, μικρομεσαίες επιχειρήσεις και νοικοκυριά συντηρούνται με τραπεζικό δανεισμό. Και δεν επιτρέπεται να ξεφεύγει από την αντίληψη του κορυφαίου οικονομικού συμβούλου της κυβέρνησης ότι ο δανεισμός είναι σαθρή βάση συντήρησης ή αύξησης της κατανάλωσης. Είναι πηγή με ημερομηνία λήξης, καθώς διαφορετικά οδηγεί στη δημιουργία έντονων κοινωνικών και οικονομικών προβλημάτων. Και για να καλύψει ο κ. Σακελλάρης την υπερχρέωση των νοικοκυριών μάς λέει ότι η αύξηση της κατανάλωσης οφείλεται στην αύξηση του πραγματικού εισοδήματος! Μπορεί να μας πει ο κ. Πρόεδρος του ΣΟΕ ποια χρονιά οι μισθοί και οι συντάξεις αυξήθηκαν κατά ποσοστό υψηλότερο από την άνοδο του γενικού επιπέδου τιμών; Πού είδε την αύξηση του πραγματικού εισοδήματος; Μήπως τα συμπεράσματά του αυτά στηρίζονται στα ποσοστά αύξησης του πληθωρισμού μόνον και αποτελούν προσπάθεια κάλυψης της εισοδηματικής πολιτικής; Αυτό το τροπάριο για πραγματικές αυξήσεις του εισοδήματος εκνευρίζει τους εργαζομένους και πρέπει να σταματήσει. Είναι ειρωνεία!

Σε άλλο σημείο ο κ. Σακελλάρης δέχεται ότι θα υπάρξουν επιπτώσεις στην Ευρωζώνη από την επιβράδυνση ή την ύφεση στις ΗΠΑ, την κρίση στις χρηματοπιστωτικές αγορές και από την άνοδο των τιμών του πετρελαίου και των άλλων πρώτων υλών. Και προσθέτει ότι η Ευρωζώνη έχει στέρεες βάσεις και οι επιπτώσεις δεν θα είναι δραματικές, καθώς «έχει γίνει πολλή δουλειά, με υλοποίηση πολιτικών που τροφοδοτούν την ανάπτυξη, την παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητα, αλλά και στη δημοσιονομική πολιτική».

Εάν αυτά ισχύουν για ορισμένες οικονομίες της Ευρωζώνης, μπορεί να μας πει ο κ. πρόεδρος του ΣΟΕ εάν ισχύουν και για την ελληνική οικονομία;

Προσωπικά έχουμε τη γνώμη ότι η οικονομία της χώρας μας θα παρουσιάσει σημαντική επιβράδυνση, συνεπεία της αρνητικής διεθνούς συγκυρίας. Πού είναι οι πολιτικές που τροφοδοτούν την ανάπτυξη, την ανταγωνιστικότητα και τη δημοσιονομική εξυγίανση; Η ανάπτυξη παραμένει στους ίδιους ρυθμούς, η ανταγωνιστικότητα υποχωρεί και η δημοσιονομική εξυγίανση βαδίζει με βήματα σημειωτόν, καθώς ούτε ο δανεισμός του Δημοσίου επιβραδύνεται (συμβαίνει μάλιστα το αντίθετο!) ούτε το πρόγραμμα εκποίησης της δημόσιας περιουσίας περιορίζεται. Η μείωση του ελλείμματος του προϋπολογισμού οφείλεται στην αύξηση του φορολογικού βάρους. Όμως η μέθοδος αυτή δεν οδηγεί στη δημοσιονομική εξυγίανση. Είναι απλώς ένα πρόσκαιρο θεαματικό επίτευγμα (αν είναι πραγματική η μείωση), που στηρίζεται σε σαθρές βάσεις, καθώς η συνεχής αύξηση του φορολογικού βάρους εξαντλεί τη φοροδοτική ικανότητα των φορολογουμένων και τότε αρχίζουμε να μετράμε τις υψηλές αποδόσεις της φοροδιαφυγής. Αυτό όμως δεν λέγεται δημοσιονομική εξυγίανση. Λέγεται αναγκαστική άμυνα των φορολογουμένων στην επιδρομή του εισπρακτικού κράτους. Και τότε υποχωρεί και ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας. Πισωγυρίσματα!

Ο κ. Σακελλάρης απαντώντας σε σχετική ερώτηση δέχεται ότι η φορτισμένη διεθνής συγκυρία θα επηρεάσει αρνητικά την ελληνική οικονομία και προς τιμήν του έχει το θάρρος να ομολογήσει ότι το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης δεν είναι ακόμη σε θέση να μας πει πώς θα την επηρεάσει και πόσο. Έτσι, ο κορυφαίος οικονομικό σύμβουλος της κυβέρνησης αφήνει μετέωρο τον προϋπολογισμό του 2008, καθώς και την πιθανότητα της λήψης πρόσθετων μέτρων. Και καταλήγει ότι μέχρι την άνοιξη δεν υπάρχει κανένας λόγος αναθεώρησης των προβλέψεων του προϋπολογισμού. Και πιστεύει ότι και φέτος θα έχουμε ρυθμό ανάπτυξης 4% ή στη χειρότερη περίπτωση 3,8%. Η κυβέρνηση θα πρέπει να είναι ευχαριστημένη εάν ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας μας φτάσει στο 3,6-3,7% τη φετινή χρονιά, καθώς προβλέπεται και κάμψη της τελικής κατανάλωσης και των επενδύσεων και μείωση των εξαγωγών. Αν έχουμε μικρότερη ανάπτυξη, και τα έσοδα του προϋπολογισμού θα είναι χαμηλότερα όπως αναγνωρίζει και ο πρόεδρος του ΣΟΕ.

Από τη στήλη μας αυτή, από τον Οκτώβριο του 2007 που κατατέθηκε το προσχέδιο του προϋπολογισμού του 2008, με σειρά άρθρων μας και έχοντας υπόψη τις κυοφορούμενες εξελίξεις στη διεθνή οικονομία, είχαμε χαρακτηρίσει τις παραδοχές πάνω στις οποίες στηρίχτηκε η κατάρτιση του φετινού κρατικού προϋπολογισμού υπεραισιόδοξες και χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η αρνητική διεθνή συγκυρία. Και είχαμε χαρακτηρίσει τον προϋπολογισμό μετέωρο.

Πολλοί κυβερνητικοί παράγοντες θεώρησαν ότι είμαστε αρκετά απαισιόδοξοι. Τώρα το οικονομικό επιτελείο περιμένει να έρθει η άνοιξη για να δουν την πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού και τα μέτρα που πρέπει να λάβουν. Μα δεν ξέρουν ότι στην τωρινή εποχή της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας οι επιμέρους εθνικές οικονομίες λειτουργούν σαν «συγκοινωνούντα δοχεία»; Τώρα και η ελληνική οικονομία θα δεχτεί τα «απόβλητα» της οικονομίας των ΗΠΑ.

Μέχρι τώρα τα σημάδια δεν είναι ενθαρρυντικά. Οι παραδοχές πάνω στις οποίες στηρίχτηκε η κατάρτιση του προϋπολογισμού ’08 φαίνεται ότι απέχουν από τις προβλέψεις του κ. Αλογοσκούφη. Ο πληθωρισμός παραμένει στο ύψος του, κοντά στο 4%, περίπου μία εκατοστιαία μονάδα υψηλότερα από τις προβλέψεις του κ. υπουργού Οικονομίας (2,8%). Ο OPEC ανακοίνωσε ότι δεν θα ανεχθεί μείωση της τιμής το πετρελαίου και, σε περίπτωση μείωσης της ζήτησης, θα προχωρήσει σε μείωση της παραγωγής. Τα έσοδα τον προηγούμενο μήνα (Ιανουάριος 2008) αυξήθηκαν μόνο κατά 8%, έναντι στόχου 12%. Όσο για το ΑΕΠ, φαίνεται ότι οι συνεχείς απεργίες φέτος θα συγκρατήσουν τον ρυθμό αύξησής του, με τη συνδρομή φυσικά και της επιβράδυνσης της διεθνούς οικονομίας. Η άνοιξη πλησιάζει και το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης δεν δείχνει να ανησυχεί για τις εξελίξεις. Η αντιμετώπιση της κατάστασης θα γίνει μόνο με τη λήψη έκτακτων φορολογικών μέτρων; Τότε αλίμονό μας!