Οι Τούρκοι δεν αλλάζουν
Ωστόσο από την τριήμερη επίσημη επίσκεψη δεν προέκυψε κανένα απτό αποτέλεσμα στα μείζονα ζητήματα. Αλλά και δεν υπήρξε καμία υποχώρηση από πλευράς Καραμανλή και τελικά η ευχή έπιασε τόπο και επέστρεψε στην έδρα του ο έλληνας πρωθυπουργός χωρίς να έχει αλλάξει τίποτα. Ο κ. Ερντογάν, με πολύ ευγενικό και διπλωματικό τρόπο, έθεσε όλη τη «σκληρή ατζέντα» της τουρκικής πλευράς, δημοσίως όμως (στη διάρκεια των κοινών δηλώσεων με τον Κ. Καραμανλή) απέφυγε να φέρει σε δύσκολη θέση τον προσκεκλημένο του, αφού χρησιμοποίησε προσεγμένες εκφράσεις, ωστόσο ο «κουμπάρος» δεν έκανε ούτε βήμα πίσω από τις πάγιες μονομερείς διεκδικήσεις της Τουρκίας.
Έντονο προβληματισμό προκάλεσε η μετατροπή σε διμερές θέμα του μειονοτικού, της μουσουλμανικής δηλαδή μειονότητας της Θράκης, που επιδέξια στη συνέχεια «εξισώθηκε» και τέθηκε σε σχέση αμοιβαιότητας από τον κ. Ερντογάν με την ελληνική (εθνική μειονότητα, κατά τη Συνθήκη της Λωζάννης) μειονότητα της Κωνσταντινούπολης.
Ύστερα από συνομιλίες στις οποίες συμμετείχαν εκτός των δύο Πρωθυπουργών και οι υπουργοί Εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας, ο κ. Ερντογάν (στις κοινές δηλώσεις με τον Κ. Καραμανλή) ανακοίνωσε ότι «συμφωνήθηκε» να αντιμετωπιστούν πλέον από τα δύο υπουργεία Εξωτερικών τα προβλήματα των «δύο μειονοτήτων, της Δυτικής Θράκης και της δικής μας», εισάγοντας με αυτόν τον τρόπο το μειονοτικό ως διμερές θέμα. Επιπροσθέτως με την αποδοχή και από την ελληνική πλευρά ότι ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών θα ασχολείται με τα θέματα της μουσουλμανικής μειονότητας της Θράκης, ουσιαστικά αναγορεύεται σε «άτυπο συνδιοικητή» της Θράκης, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Πρόκειται για μια ακατανόητη αναδίπλωση της ελληνικής πλευράς, η οποία, αφού έχει εγκαταλείψει εδώ και χρόνια στην τύχη του τον Ελληνισμό της Τουρκίας, αποδέχεται ουσιαστικά αμοιβαιότητα μεταξύ των 2.000 ελλήνων που απέμειναν στην Πόλη με το «τουρκικό πατρονάρισμα» των 120.000 Ελλήνων μουσουλμάνων της Θράκης.
Ο Κώστας Καραμανλής έθεσε με τόλμη όλα τα θέματα που υπάρχουν και δημιουργούν κλίμα έντασης στις σχέσεις των δύο χωρών. Ζήτησε να σταματήσει η απειλή χρήσης βίας, το «casus belli», από την τουρκική πλευρά, τόνισε ότι δεν υπάρχει καμία πρόοδος στα θέματα του Αιγαίου, επέμεινε πως η μόνη διαφορά με την Τουρκία είναι η υφαλοκρηπίδα και «έδειξε» στον κ. Ερντογάν τον δρόμο της Χάγης για να επιλυθεί αυτή η εκκρεμότητα, όμως ο «κουμπάρος» δεν το δέχθηκε. Πάντως οι δύο πρωθυπουργοί συμφώνησαν να εντατικοποιηθούν οι περίφημες διερευνητικές επαφές, που διεξάγονται καμιά δεκαπενταριά χρόνια και στις οποίες εξετάζονται τα θέματα του Αιγαίου κι όλο συζητούν χωρίς να καταλήγουν σε αποφάσεις.
Ο έλληνας πρωθυπουργός υπενθύμισε ότι η αναγνώριση της Οικουμενικότητας του Πατριαρχείου «είναι πολύ μεγάλη ωφέλεια για την Τουρκία στην ΕΕ». Όμως εισέπραξε την απάντηση Ερντογάν ότι η οικουμενικότητα αφορά μόνο τη χριστιανοσύνη και όχι την Τουρκία. Έθεσε βέβαια ο κ. Καραμανλής και το θέμα της Χάλκης, όπου έλαβε την απάντηση ότι η τουρκική κυβέρνηση μελετά το θέμα και το… αξιολογεί.
Σε ό,τι αφορά το Κυπριακό, παρά την επιφανειακή συνεννόησή τους ότι επιθυμούν σύντομη επίλυσή του, οι διαφορές ήταν τεράστιες μεταξύ τους.
Ο έλληνας πρωθυπουργός επέμεινε πως βάση επίλυσης του Κυπριακού παραμένει η Συμφωνία της 8ης Ιουλίου, συντασσόμενος πλήρως με την πολιτική της Λευκωσίας για τη μέθοδο επίλυσης, μακριά από το Σχέδιο Ανάν, αλλά στο πλαίσιο του ΟΗΕ και της ΕΕ.
Αντίθετα ο κ. Ερντογάν επέμεινε ότι η λύση μπορεί να βασιστεί στον ΟΗΕ και στη βάση «του πνεύματος και της ουσίας» του Σχεδίου Ανάν. Επανέφερε δε την περίφημη «πενταμερή διάσκεψη» (δηλαδή της δύο κοινότητες συν τις τρεις εγγυήτριες δυνάμεις, Τουρκία, Βρετανία, Ελλάδα), κάτι που παγίως απορρίπτει η Ελλάδα, που θεωρεί το Κυπριακό διεθνές θέμα εισβολής – κατοχής. Πάντως ο κ. Καραμανλής, αν και περιγραφικά, υπενθύμισε στον κ. Ερντογάν την υποχρέωση της Τουρκίας να αναγνωρίσει την Κύπρο, για την πλήρη ένταξή της στην Ε.Ε.
Πάντως η ελληνική πλευρά, στη διάρκεια της επίσκεψης του κ. Καραμανλή στην Τουρκία, παραδέχθηκε με επίσημο τρόπο πως τα Ύμια είναι αμφισβητούμενη περιοχή, «γκρίζα ζώνη» δηλαδή, καθώς σε μια προσπάθεια κατευνασμού της Τουρκίας, ώστε να μην υπάρξουν το τριήμερο της παραμονής του πρωθυπουργού σε Άγκυρα και Κωνσταντινούπολη παραβιάσεις ή και «επεισόδια» γύρω από τις βραχονησίδες, επέβαλε «απαγόρευση» της αλιείας από έλληνες ψαράδες γύρω από την ευαίσθητη περιοχή των Υμίων.
Πρακτικά δηλαδή η ελληνική πλευρά συμφώνησε ατύπως για ένα τετραήμερο «μορατόριουμ», «γκριζάροντας» τα Ύμια, ώστε να «πειστεί» η Τουρκία να μη στέλνει αυτές τις μέρες αεροπλάνα στον ελληνικό εναέριο χώρο και να αποφύγει «προκλητικές κινήσεις στη θάλασσα του Αιγαίου».