Μια φορά και έναν καιρό

Ένας άγριος χιονιάς θέριζε την πρωτεύουσα και η παραμονή Πρωτοχρονιάς βρήκε την πόλη κατάλευκη από πυκνό χιόνι, που επί ημέρες ολόκληρες δεν έλεγε να λιώσει. Ακόμα κι όταν ο ήλιος πρόβαλε λαμπερός δεν κατάφερε να διαλύσει τους πάγους που σχηματίστηκαν. Σ’ αυτήν την παγωμένη απ’ το χιόνι και την πείνα Αθήνα, θα κάνουμε σήμερα μια βόλτα, «σερφάροντας» στις στήλες της εφημερίδας «Ακρόπολις», της Τρίτης 13 Ιανουαρίου 1942, η οποία στεγαζόταν προσωρινά στα γραφεία της εφημερίδας «Έθνος», που διέκοψε την έκδοσή του με την είσοδο των Γερμανών, τότε που το ελληνικό κράτος μετονομάστηκε σε «Ελληνική Πολιτεία».
Δεν πρέπει να υπήρξε πιο δραματική περίοδος στη μακραίωνη ιστορία της Αθήνας από εκείνον τον χειμώνα. Μέσα στη βαρυχειμωνιά με τις απίστευτες κακουχίες προσετέθησαν και περιορισμοί, διότι οι Γερμανοί μπλοκάρανε πετρέλαια, κάρβουνα και άλλα. Έτσι διεκόπησαν οι συγκοινωνίες. Με εξαίρεση λίγα τραμ, που ήταν αποκλειστικά για τον στρατό κατοχής, και τον «Ηλεκτρικό» στον άξονα Πειραιάς – Ομόνοια, κανένα άλλο μεταφορικό μέσον δεν κυκλοφορούσε… Ταυτόχρονα, απαγορεύθηκε η χρήση ηλεκτρικού ρεύματος στα σπίτια, από τις 7 το πρωί ως τις 6 μ.μ. Η ηλεκτρική εταιρεία, η ΗΕΑΠ, διέκοπτε το ρεύμα όπου αυτό ήταν τεχνικά εφικτό. Για τους υπόλοιπους έβγαλε μια ανακοίνωση, που η εφημερίδα δημοσίευσε στην πρώτη σελίδα: «Αυστηραί ποιναί θα επιβληθούν εις τους παραβαίνοντας τας αποφάσεις περί περιορισμού καταναλώσεως ηλεκτρικού ρεύματος»… Και οι ποινές ήσαν «φυλάκισις τριών ετών, ή πρόστιμου μέχρι 500 χιλιάδων δραχμών, ή αμφότερα». Στον Πειραιά και το Πέραμα, που εθεωρούντο πολεμική ζώνη και δεν γίνονταν διακοπές, μια γερμανική ανακοίνωση πληροφορούσε πιο… σταράτα τους κατοίκους ότι «απαγορεύεται από της 7ης μέχρι 18ης ώρας η κατανάλωσις ρεύματος φωτισμού, θερμάνσεως, ηλεκτρικής κουζίνας και κινήσεως… Οι παραβάται θα παραπέμπονται στο στρατοδικείο θεωρούμενοι ως ένοχοι σαμποτάζ». Υπογραφή λοχαγός Κινστεμπρούγκερ! Τότε εφαρμόστηκε για πρώτη φορά «χειμερινή ώρα». Βάλαμε τα ρολόγια μία ώρα μπροστά και το 11 έγινε 12. Ανάλογη ήταν και η ανακοίνωσις της δημοτικής εταιρείας φωταερίου, ότι «λόγω ελλείψεως γαιάνθρακος η παραγωγή φωταερίου διεκόπη και η υπηρεσία προβαίνει εις το κλείσιμο και σφράγισμα όλων των γνωμώνων». Τέρμα και το γκάζι μας λοιπόν… Δεύτερη κύρια είδηση της πρώτης σελίδας ήταν ότι διέρρηξαν το θέατρο «Μοντιάλ» (επί της οδού Πανεπιστημίου) και πήραν 1.100.000 δρχ. του
κ. Μακέδου, κοστούμια των ηθοποιών, είδη που χρησιμοποιούσαν στις παραστάσεις, κοσμήματα κ.λπ. Οι κλέφτες, αφού έφαγαν και ήπιαν ό,τι βρήκαν στο μπαρ, αφόδευσαν εντός της αιθούσης και απεχώρησαν σαν… κύριοι.
Δύο στήλες αφιερώνει η εφημερίδα στην περιγραφή των «κωμικοτραγικών» σκηνών που συνέβησαν το πρωί με τους ανθρώπους του θεάτρου και την αγωνία τους για τα κλεμμένα «υπάρχοντά» τους. Στα πρωτοσέλιδα σχόλιά της η «Ακρόπολις» προτείνει να καθιερωθεί «συνεχές ωράριο» εργασίας, διότι επακόλουθο της διακοπής των συγκοινωνιών είναι οι υπάλληλοι που διαμένουν στις γύρω συνοικίες να πηγαινοέρχονται με ποδαρόδρομο στις δουλειές τους τέσσερις φορές τη μέρα. Υπάρχει και το παράπονο ενός παντοπώλου από το Κουκάκι ότι ενώ η Αστυνομία διεπίστωσε τη διάρρηξη στο κατάστημά του και την κλοπή του ελαιολάδου που προοριζόταν για τους πελάτες (διανομή δελτίου ασφαλώς), κακίζει εκείνους που… αδίκως διαμαρτύρονται.
Η είδηση-βόμβα όμως ευρίσκεται στη δευτέρα και τελευταία σελίδα (οι εφημερίδες κυκλοφορούσαν με δύο σελίδες) όπου μετά βδελυγμίας αναγράφεται: «Επώλει γάτες και σκύλους ως αρνάκια». Και επεξηγεί χωρίς να… χρειάζεται: «Το εν λόγω αχαρακτήριστον πρόσωπον κατελήφθη έχων εντός σάκκων σφαγμένους σκύλους και γάτες, των οποίων τα πτώματα είχεν εκδάρει και των οποίων την πώλησιν διεπραγματεύετο, διατεινόμενος ότι επρόκειτο περί αμνών γάλακτος»! Άλλη είδησις ήταν η έκκληση του Δήμου Αθηναίων «να μην κόβουν δένδρα από τα αλσύλλια και τις δενδροστοιχίες» (προφανώς για καυσόξυλα) ώστε να σωθούν τα πάρκα. Η καλή είδηση της ημέρας ήταν πως επαναρχίζει η αποστολή ταχυδρομικών δεμάτων στην Πελοπόννησο, Αιτωλοακαρνανία, Ήπειρο, Νήσους Αιγαίου και Κρήτη. Μόνον (για να μη χαίρονται και πολύ) «το βάρος των δεμάτων μειούται εις τα τρία κιλά και δεν επιτρέπεται η αποστολή πλειόνων του ενός ανά 15νθήμερον εις τον ίδιον παραλήπτη». Άλλη καλή είδηση ήταν η αναχώρηση στις 16 και 19 του μηνός (με μη προσδιοριζόμενο μέσον) για Θεσσαλονίκη, όπου, μέσω Κοζάνης και Βέροιας, ο επιβάτης θα έφτανε εντός 36 μόνον ωρών. Σχετική ήταν και η είδηση πως το «π/κ Αγία Παρασκευή, 60 τόννων και ταχύτητος 8 μιλλίων, αναχωρεί… προσεχώς διά Μυτιλήνην, δεχόμενον επιβάτας και εμπορεύματα».
Ολόκληρες στήλες κατελάμβαναν αγγελίες για μεταφορές ανθρώπων και φορτίων προς όλες σχεδόν τις πόλεις της Ελλάδος με «απίθανα» και απροσδιόριστα μέσα…
Τους υποψήφιους ασθενείς και τους οικείους τους ενημερώνει επίσης η εφημερίδα πως στην Κλινική Γερουλάνου, που έπαψε λειτουργούσα από της 1ης Δεκεμβρίου, ήρχισεν να λειτουργεί η Κλινική Σμπαρούνη. Τέλος, με διάταγμα του υπουργείου Παιδείας ιδρύεται Θεολογική Σχολή και εις το Πανεπιστήμιον Θεσσαλονίκης. Κατά τα λοιπά, υπήρχε πληθώρα με αγγελίες αγοραπωλησιών, όπως π.χ. ότι πωλούνται 3 αγελάδες γαλακτοφόροι και άλλη πως αγοράζονται κορμοί δένδρων… Όλοι πουλούσαν τα πάντα για να επιβιώσουν. Και εκείνοι που πλούτιζαν δεν έχαναν την ευκαιρία να αγοράζουν τα πάντα. Αγγελίες από γνωστές φίρμες, όπως: «Όσοι έχετε να πωλήσετε ή ν’ αγοράσετε έργα τέχνης, πίνακες, κοσμήματα, χαλιά, ασημικά κ.λπ. με τας καλυτέρας τιμάς, ελάτε στον…» Μια ολιγόλογη αγγελία σε γεμίζει θλίψη: «Πωλείται επανωφόρι γούνινο πτι-γκρι καινουργές. Οδός τάδε, 1ος όροφος». Τι να απέγινε ο κάτοχός του άραγε;
Ανάμεσα στα θεάματα, τα φαρμακεία, τις επισκευές… οδοντοστοιχιών και λοιπές ειδησούλες καθημερινότητας υπήρχε και μια άχρηστη είδηση, που δεν ενδιέφερε κανέναν: «Ο φον Χέρμαν Γκαίριγκ εόρτασεν σήμερον την 49 επέτειον των γενεθλίων του»…