Πολιτική χωρίς κοινωνική ηθική

«Φυσικά, με βάση το πρόγραμμα του κυβερνώντος κόμματος», θα απαντήσει ο καλόπιστος συνομιλητής. Είναι όμως έτσι; Με δυο λόγια, τα τελευταία χρόνια εφαρμόζονται τα προγράμματα όπως τα εγκρίνει ο λαός με την ψήφο του; Ή καλύτερα, μήπως στην «εφαρμογή» τους γίνονται σημαντικές αποκλίσεις, εκτροπές και πολλές φορές με εντελώς αρνητικά αποτελέσματα για τον ίδιο τον λαό; Δυστυχώς, έτσι συμβαίνει. Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε να εφαρμόζονται πολιτικές αντίθετες από εκείνες που έχουν εξαγγελθεί. Ο λεγόμενος εκσυγχρονισμός στο πρόσφατο παρελθόν δεν ήταν τίποτε άλλο από μια ιδιάζουσα συντηρητική πολιτική, παρότι τόσο ο κυβερνητικός φορέας, το ΠΑΣΟΚ, όσο και το προγραμματικό του περιεχόμενο είχαν προοδευτικά χαρακτηριστικά. Στο όνομα μεγαλεπήβολων στόχων, που βαφτίζονται με τους βαρύγδουπους όρους «ανάπτυξη», «σύγκληση με τις ευρωπαϊκές οικονομίες», «αύξηση εθνικού εισοδήματος», «κατάκτηση υψηλών μεγεθών και δεικτών» κ.λπ. ασκήθηκε μια άκρατη συντηρητική οικονομική πολιτική, η οποία αποδυναμώνει τον κοινωνικό χαρακτήρα του κράτους. Στη συνέχεια, η νέα διακυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, φύσει και θέσει συντηρητική, στο όνομα των δήθεν μεταρρυθμίσεων, ασκεί μια πολιτική η οποία έχει αποτέλεσμα:

α) την υποχώρηση, χρόνο με τον χρόνο, του κράτους πρόνοιας,

β) τη μεγέθυνση του χάσματος των κοινωνικών ανισοτήτων,

γ) την αχαλίνωτη λειτουργία της αγοράς με όρους ζούγκλας,

δ) τη συρρίκνωση των πόρων σε κρίσιμους τομείς, όπως η υγεία, η παιδεία κ.ά. Όλα αυτά έχουν μεσοπρόθεσμη συνέπεια τη διατάραξη της αναγκαίας για την κοινωνική συνοχή ισορροπίας μεταξύ των κοινωνικών ομάδων και σε βάθος χρόνου εγκυμονούν τον κίνδυνο μιας κοινωνικής αποσύνθεσης.

Ουδέποτε άλλοτε υπήρξε τόσο ευρύ χάσμα κοινωνικής ανισότητας όσο σήμερα. Ουδέποτε υπήρξε τόσο μεγάλη σώρευση –με τρόπο όχι πάντοτε θεμιτό– πλούτου πάνω στον πλούτο, εν πολλοίς ανώφελου, ούτε τόσο μεγάλη ανέχεια, φτώχεια σε όλο και περισσότερες κοινωνικές ομάδες. Το μέγεθος των νεόπτωχων είναι μεγαλύτερο από κάθε άλλη εποχή.

Η κοινωνική πολιτική υπέρ των ασθενέστερων κοινωνικών τάξεων δεν ασκείται με όρους ελεημοσύνης, για να σώσουν την ψυχή τους οι ελεήμονες, αλλά με σταθερό κοινωνικό και οικονομικό προγραμματισμό, δηλαδή με θέσεις συγκεκριμένου ιδεολογικού περιεχομένου. Θέσεις οι οποίες έχουν στόχο όχι μόνο τη δικαιότερη διανομή του εθνικού πλούτου, αλλά και τη δημιουργία όρων και προϋποθέσεων για τη συμμετοχή στην παραγωγική διαδικασία του ευρύτερου εργατικού και επιστημονικού δυναμικού της χώρας. Ενός δυναμικού που, σήμερα αδρανές, αναξιοποίητο, άβουλο, ωθείται και συνωθείται στο κοινωνικό περιθώριο. Αυτή η πολιτική, η οποία στερείται προοπτικής, η οποία δεν έχει ανθρωπιά, κοινωνική ευαισθησία, στερείται κοινωνικής ηθικής, η οποία οδηγεί μεγάλες κοινωνικές ομάδες και κυρίως τη νεολαία σε αποκλεισμούς διαρκείας και τους στερεί το δικαίωμα της ενεργού συμμετοχής στο οικονομικό και κοινωνικό γίγνεσθαι, το δικαίωμα συμμετοχής στα σύγχρονα αγαθά του πολιτισμού, αυτή η πολιτική είναι επικίνδυνη όχι μόνο γιατί υπονομεύει το μέλλον της χώρας, αλλά και διότι λειτουργεί ως ηθικός αυτουργός μιας ενδεχόμενης κοινωνικής έκρηξης. Γιατί, όπως έχει αποδειχθεί ιστορικά, κοινωνίες που καταπιέζονται ταυτόχρονα φορτίζονται και καταπιεζόμενες αποκτούν τη δική τους αυτόνομη δυναμική, η οποία πολλές φορές γίνεται ανεξέλεγκτη.

e-mail: [email protected]