«Μεγάλο φαγοπότι» στην Πολιτιστική Πρωτεύουσα Θεσσαλονίκη ʼ97

Το θρίλερ του «Θεσσαλονίκη ’97», με τις Ερινύες να κυνηγούν πολλούς από τους πρωταγωνιστές, φαίνεται ότι θα έχει πολύ σασπένς. Όσο υπάρχουν στοιχεία και βοούν, παρά την ανθρώπινη επιθυμία τους να περιπέσει η ιστορία στην ιστορική λήθη, εμείς θα πράττουμε το χρέος μας για ενημέρωση και απόδοση ευθυνών και όχι απαραίτητα ποινικών, που έτσι κι αλλιώς είναι άλλων θεσμικών λειτουργιών αρμοδιότητα.
Το πώς φιλοτεχνήθηκε ένα σκηνικό ασαφές, που παρείχε εξ αρχής εγγύηση ασυλίας για όποιες μελλοντικές οικονομικές και όχι μόνο αλχημείες των αρχιτεκτόνων-διαχειριστών, φαίνεται από το νομικό καθεστώς λειτουργίας του οργανισμού ως δήθεν ανώνυμης εταιρείας, με μια μετοχή του ελληνικού Δημοσίου, που θα εκτελούσε έργα με δημόσιο χρήμα, χωρίς μηχανισμούς ελέγχου που θα διασφάλιζαν το δημόσιο συμφέρον. Τέτοια ασαφή σχήματα, που ήταν τεστ μαζί και ένα είδος πρόβας, όπως φαίνεται, εν όψει του «2004», επεσήμαινε από τότε το ΤΕΕ, οδηγούν σε αποτελέσματα χειρότερα και από τον ιδιωτικό και από τον δημόσιο τομέα. Όπερ έδει δείξαι!
Η εξέλιξη της όλης ιστορίας είναι αρκούντως διδακτική και αποκαλυπτική, ίσως δε θα έπρεπε να παρουσιάζεται στα αμφιθέατρα των οικονομικών σχολών ως χαρακτηριστικό παράδειγμα προς αποφυγή, αναφορικά τόσο με τον τρόπο διαχείρισης δημοσίου χρήματος όσο και με τη διαδικασία κατασκευής μεγάλων δημοσίων έργων.
Οι εκατοντάδες σελίδες της Έκθεσης Διαχειριστικού Ελέγχου του υπό εκκαθάριση Οργανισμού Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης «Θεσσαλονίκη 1997», που έχουμε στα χέρια μας, φανερώνουν, ακόμη και σε εμάς τους μη μυημένους στα οικονομοτεχνικά και άλλα διαχειριστικά μυστήρια, ένα πρωτοφανές όργιο κακοδιαχείρισης και αδιαφάνειας, ενώ θα ανέμενε κανείς αυξημένη ευαισθησία, άρα πλήρη εικόνα των διαδρομών του χρήματος, αναφορά, ει δυνατόν, για τη διάθεση και του τελευταίου ευρώ, όχι μόνο για την προστασία του δημόσιου πλούτου και συμφέροντος, αλλά και για την κάλυψη των δικών τους νώτων έναντι κάθε τυχόντος κακόβουλου. Αντ’ αυτού, ιδού τεκμηριωμένα μέσα από τις σελίδες του ντοκουμέντου της έκθεσης σε όλο της το μεγαλείο μια χαώδης, ανεξέλεγκτη και ανερμάτιστη διαχείριση.
Το αμαρτωλό παζλ συντίθεται από τυπικά και κυρίως ουσιαστικά κενά, όπως ελλείψεις αναγκαίων παραστατικών για ποικίλες αμοιβές και δαπάνες, μη εγκεκριμένες από τα προβλεπόμενα αρμόδια όργανα, εκταμιεύσεις εκατομμυρίων ευρώ, τεράστια ποσά που δεν υποστηρίζονται από συμβάσεις έργων και μαζί όλα αυτά με πολλές παράνομες απευθείας αναθέσεις, χωρίς δηλαδή τους προβλεπόμενους δημόσιους μειοδοτικούς διαγωνισμούς.
Πιάνοντας και πάλι το νήμα από την αρχή, ό,τι φάνταζε πριν από 15 περίπου χρόνια ως πρόκληση και ταξίδι στ’ όνειρο για μια όμορφη, αλλά εγκαταλελειμμένη από το «κράτος των Αθηνών», πόλη να ξαναβρεί μέσα από νέες πολιτιστικές υποδομές και σχεδιασμένες αισθητικές παρεμβάσεις τη χαμένη της παραδοσιακή αίγλη ως κοσμοπολίτικο κέντρο και σταυροδρόμι πολιτισμών, κατέληξε δυστυχώς πολύ γρήγορα σε φιάσκο με διάσπαρτα αποσπασματικά έργα και μεγάλη απογοήτευση για το «τρένο που πέρασε».
Βούλιαξε άδοξα με μοιραίους καπετάνιους ανάμεσα στις Συμπληγάδες των διαπλεκόμενων πολιτικοεκδοτικών και κάθε λογής συμφερόντων -πλην αυτών της ίδιας της πόλης- θύμα μιας αφόρητης κεντρικής γραφειοκρατίας με μοναδικό μπούσουλα την όπως όπως… απορρόφηση όλων των κονδυλίων.
Βούλιαξε μέσα σ’ έναν δύσοσμο βούρκο καταγγελιών, ενώ η υπό εξέλιξη εκκαθάριση του οργανισμού, με ομοτράπεζους ελέγχοντες και ελεγχόμενους, πελαγοδρομεί ακόμη σε μια περίεργη ατέρμονη δικαστική διελκυστίνδα, ως εάν με τον τερματισμό λειτουργίας της εταιρείας να βρίσκονταν όλα στον αέρα και ως εάν άπαντες να ανέμεναν το σύνθημα για να προσφύγουν με βροχή αγωγών και διεκδικήσεων στη Δικαιοσύνη.
Ευρήματα των ελεγκτών
Στο συνοδευτικό της έκθεσης έγγραφο προς τα υπουργεία Πολιτισμού και Οικονομίας επισημαίνεται ότι ως προς τα έξοδα ο έλεγχος υπήρξε δειγματοληπτικός, λόγω αδυναμίας πλήρους ελέγχου του συνόλου των συναλλαγών, «άρα αδυναμίες και παραλείψεις που εντοπίστηκαν πιθανόν να μην είναι και οι μόνες που υπάρχουν».
Χωρίς τιμολόγια
Μια από τις πρώτες επισημάνσεις που τραβάει την προσοχή μας είναι η διαπίστωση του διενεργήσαντος τον έλεγχο ότι υφίστανται απαιτήσεις που αναφέρονται σε σημαντικά ποσά (68.633 ευρώ, 58.750 ευρώ κ.ά.) τα οποία δεν πρόκειται ποτέ να εισπραχθούν από τον ΟΠΠΕ «Θεσσαλονίκη ’97», διότι π.χ. δεν έχουν εκδώσει οι προμηθευτές τιμολόγια παροχής υπηρεσιών. Βρισκόμαστε ήδη μπροστά στις πρώτες μαύρες τρύπες του προϋπολογισμού.
Άφαντα τα πρακτικά!
Σε άλλο κεφάλαιο τονίζεται ότι τα υπογεγραμμένα πρακτικά του Συμβουλίου Εκκαθάρισης από την 1-1-1998 έως την 15-3-2005 δεν τέθηκαν στη διάθεση του διαχειριστικού ελέγχου, γιατί προφανώς, κάπου, βρε αδερφέ, θα χάθηκαν, κοινώς έκαναν φτερά! Περίεργο; Απίθανο; Ναι, αλλά συνέβη! Δεν μπορεί, λένε όσοι γνωρίζουν από παρόμοιες διαδικασίες, να εξαφανίστηκαν κι όμως ακόμη αναζητούνται.
Τι θα βρουν οι «ράμπο»;
Ο φορολογικός έλεγχος των χρήσεων 1994-2004 (!) ακόμη εκκρεμεί και κανείς δεν είναι σε θέση να προδικάσει το αποτέλεσμα ούτε να αποκλείσει βέβαια το ενδεχόμενο επιβολής πρόσθετων φόρων. Σημειωτέον, εδώ, ότι ο οργανισμός για αμοιβές συνεργατών του, που ξεπερνούσαν κατά πολύ το όριο των 600.000 δρχ., δεν ζητούσε την κατά νόμο επιβαλλόμενη έκδοση αποδείξεων παροχής υπηρεσιών, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Λεπτομέρειες, θα μας πείτε…
Δικαστικές εμπλοκές…
εις το διηνεκές!
Για το 2008 και βλέπουμε έχουν παραπεμφθεί να εκδικαστούν πολλές από τις «εκκρεμείς δικαστικές υποθέσεις». Ενδεικτικά, αναφέρουμε εδώ τις αλλεπάλληλες αγωγές των Γεωργίου Σορτίκου και ΑΡΧΙΤΕΧ ΑΕ που αφορούν, όπως ισχυρίζονται, μη καταβληθείσες αμοιβές για τη σύνταξη τεχνικών φακέλων μεγάλου αριθμού έργων και οι οποίες μεταφράζονται σε ποσά εκατομμυρίων ευρώ όπως α) 2.154.000 ευρώ, β) 2.145.971 ευρώ, γ) 709.643 ευρώ, δ) 782.757 ευρώ, ε) 450.530 ευρώ κ.ο.κ.
Αξιοσημείωτο είναι ότι οι περισσότερες πρωτοδίκως δεν απερρίφθησαν, αλλά ζητήθηκε η διενέργεια πραγματογνωμοσύνης, που δηλώνει ότι οι δικαστές τις έκριναν κατ’ αρχήν βάσιμες.
Αμείβονταν… κατά το δοκούν!
Στον ίδιο φάκελο, με τίτλο «δικαστικές εκκρεμότητες», ένα εντυπωσιακό εύρημα αφορά αγωγές του ΟΠΠΕΘ εναντίον των Δημητρίου Σαλπιστή, Βασιλείου Καλφόπουλου, Κωνσταντίνου Λοΐζου και Αθανασίου Γεωργιάδη (τους γνωρίζουν οι παροικούντες τον Λευκό Πύργο) με τις οποίες ζητά από τους εναγόμενους ποσά δεκάδων χιλιάδων ευρώ, επειδή, όπως ισχυρίζεται, εισέπραξαν αμοιβές μεγαλύτερες των αποφάσεων που είχαν λάβει ως Συμβούλιο Εκκαθάρισης. Πρόκειται για τους πρώην εκκαθαριστές και τον οικονομικό διευθυντή του οργανισμού! Πώς είπατε;
Παρομοίως, με άλλη του αγωγή ο ΟΠΠΕΘ αξιώνει από τους Παναγιώτη Θεοδωρίδη, Κωνσταντίνο Λοΐζο και Αθανάσιο Γεωργιάδη την καταβολή αλληλεγγύης και εις ολόκληρου ποσού 308.369 ευρώ, επειδή, όπως ισχυρίζεται, εισέπραξαν ποσά αμοιβών μεγαλύτερα των αποφάσεων που είχαν λάβει ως Συμβούλιο Εκκαθάρισης! Εκκρεμεί για τις ανωτέρω υποθέσεις η έκδοση αποφάσεων.
Έξοδα χωρίς παραστατικά
Στο κεφάλαιο «έλεγχος εξόδων» συναντώνται οι ακόλουθες ενδεικτικές καταγραφές:
• Ποσό 2.447.245,50 ευρώ, δεν υποστηρίζεται από συμβάσεις έργου, τουτέστιν δεν βρέθηκαν ποτέ οι αντίστοιχες συμβάσεις έργων μεταξύ του οργανισμού και τρίτων.
• Συνολικό ποσό 2.101.962,32 ευρώ δεν είναι εγκεκριμένο από τα αρμόδια όργανα του οργανισμού, σύμφωνα με τους κανονισμούς λειτουργίας του… Πάει να πει ότι αμοιβές προμηθευτών, συνεργατών και οργάνων διοίκησης δεν είναι, ως ώφειλε, εγκεκριμένες από το Διοικητικό Συμβούλιο ή το Συμβούλιο Εκκαθάρισης.
• Συνολικό ποσό 1.762.605,06 ευρώ δεν υποστηρίζεται από νομότυπο παραστατικό εξόδου, τουτέστιν δεν τέθηκαν υπόψη του ελέγχου νομότυπα φορολογικά στοιχεία δαπανών.
• Συνολικό ποσό 4.470.593,14 ευρώ δεν υποστηρίζεται από δημόσιο μειοδοτικό διαγωνισμό, σύμφωνα με τον Κανονισμό Προμηθειών του Οργανισμού. Δεν τέθηκαν δηλαδή υπόψη του ελέγχου προσφορές και πρόχειρος μειοδοτικός διαγωνισμός ή δημόσιος μειοδοτικός διαγωνισμός μεταγενέστερα, όπως προβλέπεται από τον Κανονισμό Προμηθειών.
Αυτά, όλα, μετά από μια πρώτη πρόχειρη ματιά στις πρώτες σελίδες της Έκθεσης Διαχειριστικού Ελέγχου. Το συμπέρασμα απλό: Οι ταγοί του εγχειρήματος αντιμετώπισαν την όλη διοργάνωση περίπου ως φέουδό τους. Είτε με πολιτικές πλάτες είτε με άλλοθι το βολικό για λαθροχειρίες ευέλικτο οργανωτικό σχήμα, κάτω από ένα προστατευτικό πλέγμα νομικών διατάξεων γύρω από τη διοίκηση και τη λειτουργία του, προεξόφλησαν, και είχαν δίκιο, ότι ούτε να λογοδοτήσουν ποτέ πρόκειται ούτε πολύ περισσότερο να τελεσφορήσουν τυχόν δικαστικές τους παραπομπές.
Ωστόσο, για μας το ζητούμενο δεν είναι τόσο οι όποιες καταδίκες όσο ο ηθικός στιγματισμός στα μάτια της ελληνικής κοινωνίας, όλων όσων έπαιξαν μικρό ή μεγάλο ρόλο σ’ ένα από τα μεγαλύτερα σύγχρονα σκάνδαλα της χώρας.
Το κουβάρι της ιστορίας μόλις άρχισε να ξετυλίγεται. Όταν ολοκληρωθεί το παζλ, θα κληθούν να δώσουν εξηγήσεις για το τι έγινε και όλοι όσοι διαχειρίστηκαν πολιτικά την υπόθεση εκείνα τα χρόνια και θα έχει σίγουρα ενδιαφέρον, αφού μεταξύ αυτών είναι και πολιτικοί που φιλοδοξούν να κυβερνήσουν από ανώτατες θέσεις τον τόπο.
Αντί επιλόγου και ως πρόγευση για τη συνέχεια, σημειώστε ότι με έκπληξη διαπιστώθηκε από τον έλεγχο πως υπάρχουν ακόμη και κατά το 2004 επανειλημμένες πληρωμές των ιδίων προσώπων για άγνωστες υπηρεσίες! Αν μη τι άλλο, πολύ περίεργο…