Η ΝΔ βαριέται, το ΠΑΣΟΚ χαλαρώνει
Τα μεγαλύτερα προβλήματα για την κυβέρνηση Σημίτη υπήρξαν όταν αποφάσισε να λύσει ή να κλείσει με πολύ άκομψο και ανάλγητο τρόπο το Ασφαλιστικό, με πρωταγωνιστή-υπουργό τον καθηγητή Τ. Γιαννίτση και τον επίσης καθηγητή (αλλά όχι υπουργό, απλώς φίλο του Κων. Σημίτη) Γιάννη Σπράο.
Το κύμα δυσαρέσκειας κατά της νεοκλεγμένης κυβέρνησης μεγαλώνει μόλις αποφάσισε να ασχοληθεί με το ίδιο θέμα, ηπιότερα ίσως από την κυβέρνηση Σημίτη, αλλά χωρίς και αυτή να έχει σαφές σχέδιο, πρόγραμμα και ατζέντα διαλόγου με τους κοινωνικούς φορείς.
Στο μέγα αυτό θέμα ήρθε να προστεθεί μια υπόγεια τάση αυταρχισμού, που έγινε φανερή στον κόσμο με την παραίτηση του επικεφαλής της ανεξάρτητης Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, όταν ανακαλύφθηκε αστυνομική γιάφκα παρακολούθησης διαδηλωτών και χρήση των καμερών για παρακολούθηση πολιτών. Δεν σόκαρε τόσο αυτό καθαυτό το γεγονός (όχι πως είναι μικρό, αλλά δεν είναι ασυνήθιστο) όσο ότι αντιμετωπίστηκε από την κυβέρνηση ως απολύτως φυσιολογικό και ενταγμένο στη λογική της περί προστασίας του κοινωνικού συνόλου από ταραχοποιά στοιχεία και τρομοκράτες. Αυτό ακριβώς παραπέμπει σε διαμορφωμένη αντίληψη περί δημοκρατίας και τρόπου άσκησης της εξουσίας, κάτι που είναι σαφώς στα μειονεκτήματα της Νέας Δημοκρατίας.
Και τούτο διότι η αντίληψη και η εικόνα ταυτίζονται με τη μνήμη και γνώση του κόσμου περί των πάγιων αντιλήψεων της Δεξιάς, κάτι για το οποίο έχει καταδικαστεί εκλογικά πολλές φορές. Είναι αυτά που δεν θα ήθελε ο Κ. Καραμανλής να αναβιώσουν στην καθημερινότητα του πολίτη και πιθανώς να χρησιμοποιηθούν ως κριτήριο για την πολιτική του επιλογή. Από το 1997, όταν εξελέγη αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας, προσπάθησε με συνέπεια, και σε μεγάλο βαθμό το πέτυχε, να αποκαθάρει τη Δεξιά από το κομμάτι εκείνο του παρελθόντος της που σχετίζεται με ζητήματα καταστολής, αστυνομοκρατίας και ατομικών ελευθεριών, κομμάτι όχι μακρινό μια και επί κυβερνήσεως Μητσοτάκη (1990-1993) ο τότε πρωθυπουργός δεν δίσταζε προκειμένου ίσως να κολακέψει τα σώματα ασφαλείας, να δηλώνει μιλώντας προς τους αστυνομικούς το αλησμόνητο «εσείς είστε το κράτος». Το επίτευγμα αυτό τρίζει τώρα και ενδέχεται να καταρρεύσει, αν συνοδευτεί με αποτυχίες και σε άλλους τομείς. Η κυβέρνηση δίνει την εντύπωση ότι δεν ήταν έτοιμη για δεύτερη συνεχή θητεία, με την έννοια ότι της λείπουν τα προγράμματα, η ευελιξία και η διάθεση να ασχοληθεί σε βάθος με τα προβλήματα του τόπου. Βγάζει επίσης μιαν αίσθηση βαρεμάρας που αποδεικνύεται από τις απροσεξίες της σε ζητήματα δημοκρατίας και κοινωνικών ελευθεριών.
Την ίδια ώρα, έχει απέναντί της μια χαλαρή αξιωματική αντιπολίτευση, που φαίνεται να μην έχει λύσει τα εσωτερικά της προβλήματα και να μην έχει αποκτήσει ακόμα τη συνοχή που χρειάζεται για ν’ αρθρώσει συγκροτημένο αντιπολιτευτικό λόγο. Το ΠΑΣΟΚ εξακολουθεί να συμπεριφέρεται σαν δύο κόμματα που αναγκαστικά συνυπάρχουν σε ένα κοινό σχήμα. Δίνει έτσι την εντύπωση ότι δεν αποτελούν γι΄ αυτό προτεραιότητα τα προβλήματα και η δομημένη αντιπολίτευση στην κυβέρνηση, αλλά τα δικά του προβλήματα. Αλλά ακόμα κι αν είναι έτσι (που δεν μπορεί να είναι έτσι, διότι αυτό δεν είναι συμπεριφορά κόμματος που διεκδικεί την εξουσία αλλά λέσχης ευρύτερου προβληματισμού και παρατήρησης φαινομένων) δεν μπορεί η ενασχόληση με τα εσωτερικά του να κλέβει χώρο από τον πραγματικό του ρόλο.
Στην πραγματικότητα το ΠΑΣΟΚ περνάει το μετεκλογικό του σοκ, ύστερα από τη μεγάλη ήττα της 16ης Σεπτεμβρίου. Η υπόθεση της αλλαγής ή όχι στην ηγεσία, της νίκης του Γ. Α. Παπανδρέου επί του Ευάγ. Βενιζέλου, η δημιουργία εσωτερικών στρατοπέδων, ήταν ένα ωραίο εφεύρημα (της ζωής, των εξελίξεων) για να μην ασχοληθεί κανείς με τη νέα ήττα, με το πραγματικά σημαντικό γεγονός. Όμως, η ήττα, το γεγονός, υπάρχει. Όσο και αν το ΠΑΣΟΚ κέρδισε χρόνο με τις εσωτερικές του διαδικασίες. Είναι για την ήττα που πρέπει να μιλήσουν, με αυτή να ασχοληθούν και να καταλάβουν τι έγινε, τι δεν πάει καλά, τι λείπει. Αν έχει ένα καθήκον η νέα ηγεσία, είναι να εξηγήσει στην παράταξη και τον κόσμο τι συμβαίνει και τι σκοπεύει να κάνει. Όσο αυτό δεν συμβαίνει, η ΝΔ θα κυβερνά με δεξιό ή λιγότερο δεξιό τρόπο, θα περνάει αναίμακτα ή με απώλειες τα σχέδιά της και κυρίως θα διατηρεί την πολιτική ηγεμονία στο σκηνικό της χώρας.
Κάτι διόλου ευχάριστο για το ΠΑΣΟΚ όποιος κι αν είναι ο αρχηγός του.