ΕΠΙΤΕΛΕΙΑ ΡΕΝ: ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΜΠΑΡΓΚΟ στα κατεχόμενα λιμάνια της Κύπρου

ερώτηση ετέθη με αφορμή τα δρομολόγια κρουαζιερόπλοιου από τη Συρία προς το λιμάνι της κατεχόμενης Αμμοχώστου και αντίστροφα. Το επιτελείο του Επιτρόπου Ρεν προσανατολίζεται να δώσει απάντηση η οποία θα αφήνει είτε με τον έναν είτε με τον άλλον τρόπο την αίσθηση ότι για τα λιμάνια της κατεχόμενης Κύπρου δεν υπάρχει απόφαση διεθνούς οργάνου ότι τελούν υπό καθεστώς εμπάργκο. Η πληροφορία έχει επιβεβαιωθεί και από τον κ. Μάτσακη στον τηλεοπτικό σταθμό Σίγμα της Κύπρου.

Απευθείας εμπόριο

Η απάντηση δεν έχει ακόμη δημοσιοποιηθεί. Από τα επιτελεία του κ. Ρεν τονίζεται ότι έχει ληφθεί για το θέμα αυτό όχι μια, αλλά πολλές νομικές συμβουλές από τη νομική υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η απάντηση εδράζεται στο ακόλουθο διπλό σκεπτικό. Από τη μια θεωρείται όντως ότι τα λιμάνια των κατεχομένων έχουν σφραγιστεί από την Κυπριακή Δημοκρατία. Από την άλλη, όμως, επισημαίνεται ότι δεν έχει εκδοθεί απόφαση διεθνούς οργανισμού, όπως π.χ. των Ηνωμένων Εθνών, που να απαγορεύει τη χρήση τους. Δεν υπάρχει δηλαδή η επιβολή εμπάργκο, όπως κατ’ ανάλογο τρόπο συνέβη στις περιπτώσεις της Γιουγκοσλαβίας και του Ιράκ. Αυτή η πολιτική πρακτική στηρίζεται στη νομική και πολιτική φιλοσοφία και θέση της Επιτροπής και των νομικών υπηρεσιών της –που βρίσκεται σε αντίθεση με εκείνη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου– και αφορά στη χρήση του άρθρου 133 και στο «απευθείας εμπόριο» των κατεχομένων με την ΕΕ. Η Επιτροπή κάνει χρήση στην εισήγησή της για το «απευθείας εμπόριο» του άρθρου 133, που αφορά τις υπό ένταξη χώρες. Αφήνει δηλαδή να νοηθεί ότι τα κατεχόμενα είναι τρίτη υπό ένταξη επαρχία. Η νομική υπηρεσία του Συμβουλίου διαφωνεί και σύμφωνα με τη δική της γνωμάτευση είναι η Συνθήκη Προσχώρησης που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη και μάλιστα το πρωτόκολλο 10, που καθορίζει ότι είναι ολόκληρη η Κυπριακή Δημοκρατία που εντάχθηκε στην ΕΕ. Συνεπώς, κακώς η Επιτροπή έκανε χρήση του άρθρου 133.

Στο ψυγείο

Λόγω αυτής της διαφωνίας ο κανονισμός για το «απευθείας εμπόριο» μένει παγωμένος. Τα επιτελεία του κ. Ρεν με αυτή τους τη θέση, προσπαθούν να προωθήσουν την εφαρμογή του «απευθείας εμπορίου», ισχυριζόμενοι ότι δεν επικρατεί διεθνές εμπάργκο εναντίον τους. Παραλλήλως, η θέση των επιτελείων Ρεν για τα κατεχόμενα λιμάνια της Κύπρου μεταφράζεται ως μια πολιτική που θέλει να συνδέσει την τουρκική υποχρέωση της Άγκυρας για το άνοιγμα των λιμανιών και των αεροδρομίων της Τουρκίας στα πλοία και τα αεροπλάνα που φέρουν τη σημαία της Κυπριακής Δημοκρατίας με το άνοιγμα του κατεχόμενου λιμανιού της Αμμοχώστου. Αυτή η πολιτική πρακτική υποστηρίζεται από τους Τούρκους, οι οποίοι τονίζουν ότι: Για να προχωρήσουν στο άνοιγμα το λιμανιών τους θα πρέπει να ανοίξουν ταυτόχρονα και τα λιμάνια στα κατεχόμενα. Τώρα, η Επιτροπή επιχειρεί όχι μόνο να εξισορροπήσει αυτήν τη διαδικασία, αλλά και να προσφέρει ένα πλεονέκτημα προς την τουρκική πλευρά, με τη δημιουργία προϋποθέσεων χρήσης των λιμανιών και de facto εφαρμογής του «απευθείας εμπορίου».

Ανοικτοί λογαριασμοί

Τα επιτελεία του κ. Ρεν έχουν ανοικτούς λογαριασμούς με τον Πρόεδρο Παπαδόπουλο από την εποχή κατά την οποία Επίτροπος Αρμόδιος για θέματα Διεύρυνσης ήταν ο Γκίντερ Φερχόιγκεν.

Ο λόγος ήταν το «όχι» των Ελληνοκυπρίων στο Σχέδιο Ανάν. Με την αλλαγή φρουράς, και την ανάληψη του χαρτοφυλακίου του τομέα διεύρυνσης από τον κ. Ρεν τα πράγματα δεν έχουν διαφοροποιηθεί και πολύ. Το επιτελείο του κ. Ρεν βρίσκεται κάτω από την επιρροή των Βρετανών. Κεντρικό ρόλο σε βάρος της Κύπρου διαδραματίζει ο γενικός διευθυντής του κ. Ρεν Μάικλ Λι. Στελέχη των επιτελείων του κ. Ρεν υποστήριζαν πριν από τις βουλευτικές εκλογές στην Κύπρο ότι έπρεπε να χάσουν ποσοστά οι δυνάμεις του όχι και όσοι υποστηρίζουν τον Πρόεδρο Παπαδόπουλο, διότι έτσι θα ήταν ευκολότερη η επιστροφή του Σχεδίου Ανάν. Λόγω της στάσης των συνεργατών του κ. Ρεν στο θέμα του «απευθείας εμπορίου», σε μια τουλάχιστον περίπτωση ο τέως κύπριος υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Λιλλήκας είχε έντονη συζήτηση με τον Φιλανδό κοινοτικό επίτροπο.

Κυβέρνηση

Η κυβέρνηση διά του εκπροσώπου της, κ. Πάλμα, υποστηρίζει ότι η Κυπριακή Δημοκρατία ως το μοναδικό αναγνωρισμένο κράτος στην Κύπρο έχει στη βάση του Διεθνούς Δικαίου και των ψηφισμάτων των Ην. Εθνών δικαίωμα να καθορίζει ως παράνομα τα κατεχόμενα λιμάνια της.

Πρόκειται για νομική αντίληψη που αναφέρει ότι το κυρίαρχο κράτος αποφασίζει ποια από τα λιμάνια της θεωρούνται νόμιμα και ποια παράνομα, είτε για λόγους κανόνων διεθνούς ασφαλείας είτε για λόγους άλλους όπως είναι η κατοχή. Ο κ. Πάλμας τόνισε ότι η κυβέρνηση έχει κλείσει τα κατεχόμενα λιμάνια στις 12 Δεκεμβρίου του 1974 και με το ψήφισμα 550 του Συμβουλίου Ασφαλείας καλούνται τα κράτη μέλη να σεβαστούν αυτήν την απόφαση.

Διαδικασία

Εάν δεν γίνουν αλλαγές στο κείμενο της απάντησης, προς τον κ. Ματσάκη, έτσι ώστε να ικανοποιείται η Κυπριακή Δημοκρατία μπορεί ο οποιασδήποτε επίτροπος –στη συγκεκριμένη περίπτωση ο κ. Μάρκος Κυπριανού– να μην αποδεχθεί το περιεχόμενο της απάντησης, οπότε το θέμα θα τεθεί στο Κολέγιο των Επιτρόπων. Αυτό το οποίο αναμένεται είναι το τελικό περιεχόμενο του κειμένου και οι αντιδράσεις της κυπριακής κυβέρνησης.