ΦΙΑΣΚΟ η συνάντηση στην Ανάπολι για το Μεσανατολικό

Ακόμη και οι Αμερικάνοι, που τόσα είχαν επενδύσει στη σύγκληση αυτής της διεθνούς διάσκεψης, δεν κάνουν τίποτε άλλο τα τελευταία εικοσιτετράωρα από το να περιορίζουν τις προσδοκίες που είχαν δημιουργηθεί ξεκινώντας, πρώτ’ απ’ όλα από τον χαρακτηρισμό της. Κανένας επίσημος αμερικανικός παράγοντας δεν την αποκαλεί πλέον διάσκεψη (conference), όπως τόνιζε η «Ιντερνάσιοναλ Χέραλντ Τρίμπιουν» της Δευτέρας, αλλά συνάντηση (meeting). Κοινώς, μην περιμένετε καμία ουσιαστική δεσμευτική και κοινά αποδεκτή απόφαση που θα ανοίξει τον δρόμο για τη δημιουργία ανεξάρτητου και βιώσιμου παλαιστινιακού κράτους, όπως ήταν το μοναδικό ζητούμενό της!

Το αμερικανικό διπλωματικό φιάσκο δεν ήταν μια απροσδόκητη εξέλιξη της τελευταίας στιγμής, αλλά κάλλιστα μπορούσε να προβλεφθεί από την ημέρα που ξεκίνησαν οι πρώτες αναφορές. Ο λόγος είναι απλός: Από τη στιγμή που οι Αμερικάνοι δεν ήταν διατεθειμένοι να πιέσουν το Ισραήλ για υποχωρήσεις, πού θα βρισκόταν το έδαφος για την επίτευξη προωθητικών συμβιβασμών μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων, που θα άνοιγαν τον δρόμο για τη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους; Οι νεοσυντηρητικοί του Μπους θεωρούσαν αναγκαία και επαρκή συνθήκη για τη σύγκληση της διάσκεψης τη φυσική παρουσία του Μαχμούντ Αμπάς και των συνεργατών του. Στην πορεία όμως διαψεύστηκαν.

Δεν πάνε οι Σαουδάραβες

Οι πρώτοι που δήλωσαν δημόσια ότι δεν πρόκειται να παραστούν ήταν οι Σαουδάραβες. Οι δηλώσεις που έκανε ο υπουργός Εξωτερικών της Σαουδικής Αραβίας, πρίγκιπας Σαούντ Αλ Φαϊζάλ, από το Λονδίνο όπου πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στις αρχές Νοέμβρη ήταν ό,τι πιο λογικό έχει ειπωθεί στην πορεία γι’ αυτήν τη «συνάντηση». Ανέφερε μεταξύ πολλών άλλων: «Χρειαζόμαστε μια επιτυχημένη συνάντηση. Για να είναι επιτυχημένη πρέπει να καταπιαστεί με τα κεντρικά θέματα για την ειρήνη στη Μέση Ανατολή: Ιερουσαλήμ, σύνορα και επιστροφή… Διαπραγματευόμαστε για 70 χρόνια και ακόμη βρισκόμαστε στο πρώτο στάδιο… Αποτελεί πλέον την αρχαιότερη σύγκρουση στον κόσμο. Με το πέρασμα του χρόνου γίνεται περισσότερο, παρά λιγότερο, σύνθετη». Στη συνέχεια κατήγγειλε το Ισραήλ επειδή αρνείται να καταθέσει μια «τίμια πρόταση» και συμπλήρωσε: «Οι Άραβες έχουν προσέλθει με μία: πλήρης ειρήνη για πλήρη απόσυρση (σ.σ.: από τα εδάφη που κατέκτησαν με τον πόλεμο του 1967) με όλη την αναγκαία ασφάλεια και για τις δύο πλευρές, με πλήρη αναγνώριση: μια ειρήνη που δεν θα είναι απλώς απουσία πολέμου, αλλά μια ειρήνη εξομάλυνσης, ανοιχτών συνόρων και ανταλλαγών μεταξύ των Ισραηλινών και των γειτόνων τους»! Τέλος ο σαουδάραβας υπουργός, καταγγέλλοντας τα τετελεσμένα που δημιουργούν οι ισραηλινές δυνάμεις κατοχής και κρατώντας αποστάσεις από την ενδοτικότητα του Αμπάς, είπε πως «θα ήταν απερίσκεπτο για τους Παλαιστίνιους να διαπραγματευτούν μια επιστροφή των εδαφών τους, καθώς οι Ισραηλινοί οικοδομούν όλο και περισσότερους οικισμούς. Πώς μπορούν να διαπραγματεύονται όταν χτίζεται ένα τείχος που αφήνει έξω το μεγαλύτερο μέρος της Δυτικής Όχθης;»…

Η ειρήνη θέλει δύο όχι… μισό

Η στάση του Ριάντ, παρότι εξακολουθούν να καταβάλλονται επίμονες προσπάθειες από τους Αμερικανούς για να αναθεωρηθεί, ήταν το τελευταίο καρφί που μπήκε στο φέρετρο της «συνάντησης της Ανάπολι». Οι Σαουδάραβες κράτησαν τόσο ακέραια και υποδειγματική στάση αρνούμενοι να γίνουν διακοσμητικές κουκλίτσες σε αυτήν τη χιλιοπαιγμένη σαχλοκωμωδία, γιατί όχι μόνο οι Αμερικάνοι αλλά και οι Ευρωπαίοι, λειτουργώντας σαν υποχείρια του Ισραήλ, τίναξαν στον αέρα τη διαμεσολαβητική προσπάθεια που ανέλαβαν πέρυσι και έφεραν επιτυχημένα σε πέρας. Αξίζει μια μικρή αναδρομή για να καταλάβουμε τι εννοούσε ο σαουδάραβας υπουργός όταν έλεγε από το Λονδίνο ότι για την ειρήνη δεν αρκεί ένας, πολύ περισσότερο… μισός! Όσο ζούσε ο Γιασέρ Αραφάτ, επιθυμώντας Αμερικάνοι κι Ισραηλινοί να ξεπεράσουν την ανυποχώρητη στάση του, αρνούνταν να τον αναγνωρίσουν ώστε να γίνουν διαπραγματεύσεις και ζητούσαν εκλογές, ελπίζοντας ότι θα τις κερδίσουν τα πιόνια τους. Οι εκλογές έγιναν μετά τον θάνατό του, αλλά οι Παλαιστίνιοι, προς τιμήν τους, έκαναν το λάθος να μην ψηφίσουν τους ευνοούμενους της Ουάσινγκτον αλλά αυτούς που υποστήριζαν την αντίσταση στους κατακτητές: τη Χαμάς! Τότε ξεκίνησαν νέα βάσανα. Γιατί οι Ισραηλινοί, που πριν αρνούνταν να διαπραγματευτούν με τον Αραφάτ, τώρα όχι απλώς αρνήθηκαν να διαπραγματευτούν με τη νέα κυβέρνηση αλλά απαίτησαν από όλα τα ανεπτυγμένα κράτη να επιβάλουν τη (ναζιστικής έμπνευσης) συλλογική τιμωρία σε όλον τον παλαιστινιακό λαό, διακόπτοντας τη διεθνή βοήθεια από την οποία ζούσε. Τότε η Σαουδική Αραβία ανέλαβε μια μεσολαβητική -με όλη τη σημασία της λέξης- προσπάθεια, καταφέρνοντας να συμφωνήσουν στο έδαφός της οι ηγέτες της Χαμάς και της Φατάχ σε μια «οικουμενική κυβέρνηση». Η Συμφωνία όμως της Μέκκας, όπως έμεινε γνωστή, παρότι προωθήθηκε για να καμφθούν οι αντιρρήσεις της Δύσης (που λειτουργώντας σαν φερέφωνο του Ισραήλ αρνούνταν να αναγνωρίσει μια κυβέρνηση της Χαμάς) και να αρχίσει πάλι να αποστέλλεται η διεθνής βοήθεια, δεν εφαρμόστηκε ποτέ! Γιατί από την επομένη κιόλας Αμερικάνοι κι Ισραηλινοί άρχισαν να εξοπλίζουν τις ανεξέλεγκτες συμμορίες της Φατάχ στη Γάζα με υπερσύγχρονο οπλισμό και πολεμοφόδια. Σκηνές με κοντέινερ από το Ισραήλ γεμάτα όπλα και σφαίρες, που είχαν παραλήπτη τη Φατάχ και ανοίγονταν στις πλατείες της Γάζας από τη Χαμάς για να βλέπουν οι Παλαιστίνοι ποιοι στηρίζουν τον οπλαρχηγό της Φατάχ, Νταχλάν, πολλές φορές έκαναν τον γύρο του κόσμου κι έγιναν θέμα στον διεθνή Τύπο. Την ίδια ώρα ο κατοχικός ισραηλινός στρατός, εφαρμόζοντας ένα καλοσχεδιασμένο σχέδιο συλλήψεων βουλευτών της Χαμάς (με αποτέλεσμα ακόμη και σήμερα 74 βουλευτές της να βρίσκονται στη φυλακή, χωρίς να έχουν περάσει από δίκη ούτε καν να τους έχουν απαγγελθεί κατηγορίες), υπονόμευε την κοινοβουλευτική πλειοψηφία της, με την πλήρη ανοχή αν όχι την ενθάρρυνση του Αμπάς. Τα δραματικά γεγονότα του Ιούνη με το πραξικόπημα του Αμπάς, που καθαίρεσε την κυβέρνηση συνεργασίας η οποία είχε συγκροτηθεί κατ’ εφαρμογήν της Συμφωνίας της Μέκκας, τη διαίρεση της Παλαιστίνης σε ένα «Χαμαστάν» στη Λωρίδα της Γάζας και μια «Φατάχλαντ» στη Δυτική Όχθη και τα αιματηρά επεισόδια που έγιναν στη Γάζα τη Δευτέρα είχαν προετοιμαστεί από καιρό, δίνοντας τώρα τη δυνατότητα στους Αμερικανούς να μην καλέσουν τη Χαμάς στις διαπραγματεύσεις, παρά μόνο τους «γιέσμεν» του Αμπάς.

Τετελεσμένα από το Ισραήλ

Ο αποκλεισμός της Χαμάς είναι που έκανε να ξεχειλίσει το ποτήρι για τους Σαουδάραβες και να δηλώσουν ότι οι διαπραγματεύσεις δεν γίνονται με… μισό μέρος, όπως επίσης την ίδια αντίδραση προκάλεσαν και τα τετελεσμένα που δημιουργούν καθημερινά οι Ισραηλινοί με τις πλάτες της Ουάσινγκτον. Είναι πριν απ’ όλα ο οικοδομικός οργασμός που συντελείται στη Δυτική Όχθη, με στόχο να κατακερματιστεί η παλαιστινιακή γη και να μην μπορεί να συγκροτήσει εδαφικό ενιαίο κράτος με συνεχόμενα σύνορα, κατ’ αντιστοιχίαν των πρακτικών του νοτιοαφρικανικού απαρτχάιντ τη δεκαετία του ’80. Σε ό,τι αφορά την Ιερουσαλήμ, μόλις την Τετάρτη το ισραηλινό Κοινοβούλιο ψήφισε νόμο που καθιστά απαγορευτική την αποχώρηση των Ισραηλινών από το ανατολικό της τμήμα το οποίο κατέλαβαν με τον πόλεμο του 1967, έτσι ώστε να θωρακίσει την κυβέρνηση του Ολμέρτ από πιέσεις που μπορεί να της ασκηθούν με στόχο να αποτελέσει η ανατολική Ιερουσαλήμ πρωτεύουσα του μελλοντικού παλαιστινιακού κράτους, όπως άλλωστε προέβλεπε η Συμφωνία του Όσλο. Τέλος, σε ό,τι αφορά το τρίτο επίμαχο θέμα των διαπραγματεύσεων, την επιστροφή των παλαιστινίων προσφύγων που διώχθηκαν από τους Ισραηλινούς από το 1948 μέχρι σήμερα, και σε αυτό το θέμα το Ισραήλ αρνείται να υποχωρήσει, διατυπώνοντας μάλιστα το αίτημα να αναγνωρίσουν οι Παλαιστίνιοι το Ισραήλ ως «εβραϊκό κράτος». Κι αυτό το αίτημα φυσικά διατυπώνεται με τις πλάτες των Αμερικάνων, που στην περίπτωση του Ισραήλ δείχνουν πόσο επιλεκτική είναι η ευαισθησία τους για τις μειονότητες, αναγνωρίζοντάς του κάθε δικαίωμά να είναι εθνικά ομοιογενές, δηλαδή ρατσιστικό!

Τι μένει για να συζητήσει μια διεθνής διάσκεψη;