Προάγγελος της «αειφόρου λιτότητας» ο προϋπολογισμός του 2008!

Τις επόμενες μέρες κατατίθεται στη Βουλή για ψήφιση ο κρατικός προϋπολογισμός του 2008. Τον συνοδεύει η βαριά σκιά μιας σπάταλης δημοσιονομικής διαχείρισης, που αποδεικνύει ότι το φαινόμενο της έλλειψης σεβασμού προς το δημόσιο χρήμα είναι ενδημικό, διαχρονικό θα λέγαμε, και υπεράνω κομμάτων.

Όλες οι προβλέψεις συγκλίνουν στη διαπίστωση ότι το 2008 και τα επόμενα χρόνια θα δημιουργηθούν οι συνθήκες της «αειφόρου λιτότητας». Αιχμή του δόρατος το αδηφάγο κράτος, που με δανεισμό και αφόρητη φορολογική πίεση, κατά πολύ ισχυρότερη από τη φοροδοτική ικανότητα της πλειοψηφίας των φορολογουμένων, δαπανά πλουσιοπάροχα τους περιορισμένους πόρους του Δημοσίου, αδιαφορώντας για τις δυσκολίες που προκαλεί αυτή η ανερμάτιστη πλουσιοφανής συμπεριφορά του. Η μακρόχρονη θητεία μου στο υπουργείο Οικονομικών και η συμμετοχή μου στην κατάρτιση δύο κρατικών προϋπολογισμών μού παρέχει την εμπειρία για να κρίνω την «ποιότητα» του προϋπολογισμού του επόμενου έτους. Είναι ένας προϋπολογισμός χωρίς ευαισθησία και κοινωνικό αίσθημα. Ένας προϋπολογισμός πάνω από τις αντοχές της ελληνικής οικονομίας. Γι’ αυτό και η εκτέλεσή του θα δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στα νοικοκυριά χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος. Είναι ένας νεοφιλελεύθερος προϋπολογισμός κοινωνικής αναλγησίας. Αυτά όμως θα τα παρουσιάσουμε με στοιχεία, μετά την κατάθεση στη Βουλή του νέου κρατικού προϋπολογισμού. Τώρα ένα μόνο θα θέλαμε να επισημάνουμε: ο προϋπολογισμός είναι ένας τεχνοκρατικός σχεδιασμός της δημοσιονομικής διαχείρισης, όμως λόγω των πολλαπλών επιπτώσεών του είναι και κορυφαία πολιτική επιλογή της κυβέρνησης. Επομένως δεν πρέπει να υπηρετεί μόνο τη δημοσιονομική κατάσταση, αλλά ταυτόχρονα πρέπει να λαμβάνει υπόψη και τις αντοχές της οικονομίας και των φορολογουμένων. Διαφορετικά δυναμιτίζει το μακροοικονομικό και το μικροοικονομικό περιβάλλον, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις συνθήκες διαβίωσης. Φοβούμαι ότι ο νέος προϋπολογισμός έχει αγνοήσει αυτό το γεγονός.

Ο προϋπολογισμός 2008 βλάπτει σοβαρά τις συνθήκες διαβίωσης των εργαζομένων, καθώς ισχυροποιεί την έμμεση φορολογία που μετακυλίεται στις τιμές λιανικής πώλησης. Και αν τελικά ο κ. Αλογοσκούφης βρεθεί στην ανάγκη να αυξήσει τους συντελεστές του ΦΠΑ, λόγω ενδεχόμενης υστέρησης των φορολογικών εσόδων, τότε η κατάσταση θα γίνει αφόρητη για τα οικονομικά των νοικοκυριών. Το 2008 το γενικό επίπεδο τιμών θα υποστεί αξεπέραστες πιέσεις από πάρα πολλούς παράγοντες. Και κυρίως:

α) Από τη φορολογική καταιγίδα που προμηνύει ο προϋπολογισμός ’08, που θα είναι ισχυρότερη αν αυξηθεί και ο ΦΠΑ. Βέβαιο θεωρείται ότι όλοι οι Ειδικοί Φόροι Κατανάλωσης (καυσίμων, ποτών, τσιγάρων κ.λπ.) θα αυξηθούν μέσα στο 2008, με άμεσο αποτέλεσμα την προς τα πάνω πίεση των τιμών των ειδών αυτών που είναι ευρείας λαϊκής κατανάλωσης. Ειδικά η αύξηση της τιμής των καυσίμων θα συμπαρασύρει και τις τιμές ενός μεγάλου πλήθους αγαθών και υπηρεσιών. Και χωρίς την αύξηση των συντελεστών του ΦΠΑ και μόνον η ισχυροποίηση των Ειδικών Φόρων Κατανάλωσης θα προκαλέσει άνοδο του γενικού επιπέδου τιμών, την οποία φυσικά οι κυβερνήσεις καταβάλλουν προσπάθειες για να την αγνοούν! Ίσως γιατί φέρνει και αύξηση των εσόδων από την έμμεση φορολογία!

β) Η εκρηκτική αύξηση των τιμών του αργού πετρελαίου και του σταριού στις διεθνείς αγορές συμπαρασύρει προς τα πάνω το κόστος πληθώρας αγαθών και υπηρεσιών και φυσικά και τις τιμές λιανικής πώλησης. Από τη βενζίνη μέχρι τα εισιτήρια των μεταφορικών μέσων, από τη θέρμανση και τον ηλεκτρισμό μέχρι το ψωμί και τα ζυμαρικά (είδη πρώτης ανάγκης και ευρείας λαϊκής κατανάλωσης) θα έχουμε αυξήσεις στο κόστος και στις τιμές πώλησης. Άλλη μια αιτία για άνοδο του γενικού επιπέδου τιμών. Βέβαια η άνοδος αυτή των τιμών προέρχεται από εξωγενείς παράγοντες, όμως το υπουργείο Ανάπτυξης δεν βλέπουμε να διενεργεί κοστολογικούς ελέγχους, ώστε να περιορίζεται κάπως η ασύδοτη αύξηση των τιμών λιανικής πώλησης. Τα πάντα αφήνονται στις «αγαθές» προθέσεις των δυνάμεων της αγοράς και στην… ευσυνειδησία του εμπορίου!

γ) Οι καλοκαιρινές εκτεταμένες πυρκαγιές, κυρίως σε Πελοπόννησο και Εύβοια, θα έχουν σημαντική επίπτωση στην οικονομία μας γενικότερα. Κατ’ αρχάς θα επηρεάσουν δυσμενώς την πορεία των εσόδων του προϋπολογισμού. Τα φορολογικά έσοδα από τις πυροπαθείς περιοχές θα είναι μειωμένα λόγω των δικαιολογημένων απαλλαγών και φορολογικών διευκολύνσεων που επιβάλλεται να δοθούν στους πυρόπληκτους (επιχειρήσεις και ιδιώτες) για να τονωθεί η οικονομική δραστηριότητα στις περιοχές αυτές και να στηριχθεί το εισόδημα των εκεί γεωργών και κτηνοτρόφων. Αλλά και στο σκέλος των δαπανών θα «προδοθούν» οι προβλέψεις, καθώς οι δαπάνες αποκατάστασης των ζημιών θα είναι απρόβλεπτες. Εκτός εάν το κράτος, δηλαδή η κυβέρνηση, αγνοήσει τις ανάγκες για παρεμβάσεις με τα απαιτούμενα έργα αποκατάστασης και προστασίας του πληγέντος από τις πυρκαγιές φυσικού περιβάλλοντος. Πέραν αυτών είναι πέρα από κάθε αμφισβήτηση ότι η γεωργική και κτηνοτροφική παραγωγή της Πελοποννήσου και της Εύβοιας θα υποστεί μια σημαντική μείωση με -άμεση- συνέπεια τον εφοδιασμό της αγοράς με μειωμένες ποσότητες (κυρίως σε λάδι, εσπεριδοειδή, κτηνοτροφικά κ.λπ.). Αυτή θα είναι και η χρυσή ευκαιρία για τους κερδοσκόπους να ανεβάσουν τις τιμές. Βέβαια πιστεύουμε ότι το αρμόδιο υπουργείο Ανάπτυξης θα λάβει κάποια αποτελεσματικά μέτρα πάταξης της κερδοσκοπίας εγκαίρως και πριν οι τιμές σταθεροποιηθούν προς τα πάνω. Αυτή η πιθανότητα αύξησης των τιμών των γεωργοκτηνοτροφικών προϊόντων θα είναι και η χαριστική βολή για τα νοικοκυριά μεσαίου και χαμηλού εισοδήματος.

Το συμπέρασμα από τα παραπάνω είναι ότι το 2008, με τη φορολογική πίεση που θα ασκήσει το κράτος, με την εκρηκτική αύξηση των τιμών του πετρελαίου, του σταριού και άλλων αγαθών (κυρίως πρώτων υλών) και με τη μείωση της παραγωγής των πυρόπληκτων περιοχών, τα νοικοκυριά θα αντιμετωπίσουν σοβαρά προβλήματα και με την «ευγενή» συνδρομή της κερδοσκοπίας οι τιμές των αγαθών και των υπηρεσιών θα πάρουν τον ανήφορο. Οι συνθήκες διαβίωσης των «μη προνομιούχων» θα καταστούν δυσμενέστερες. Μια περαιτέρω υπερτίμηση του ευρώ ασφαλώς θα απορροφήσει ένα ποσοστό από τις δυσμενείς συνέπειες της αύξησης των τιμών του αργού πετρελαίου. Το όποιο ποσοστό επιτρέψουν οι «αγαθοεργές» δυνάμεις της αγοράς! Όμως τα ελληνικά νοικοκυριά έχουν βρει τη λύση. Πλαστικό χρήμα (κάρτες), καταναλωτικά δάνεια και υπερχρέωση στο τραπεζικό σύστημα. Και ό,τι ήθελε προκύψει. Όταν ο δανεισμός των νοικοκυριών φτάσει στο κόκκινο, κάποια μέτρα θα ληφθούν για την ανακούφιση των υπερχρεωμένων δανειοληπτών. Και κάποιοι θα πληρώσουν τις ζημίες. Όμως το βιοτικό επίπεδο των μεσαίου και χαμηλού εισοδήματος νοικοκυριών θα παραμείνει κάπως σταθερό. Και η ανορθόδοξη αυτή αντιμετώπιση είναι ασφαλώς μια λύση. Λύση ανάγκης, αλλά και ανάλογη με τη συμπεριφορά των δυνάμεων της εξουσίας (υπό την ευρύτατη έννοιά της) απέναντι στους ανθρώπους του μόχθου.

Ένα μέτρο που φαίνεται ότι σκοπεύει να εφαρμόσει το υπουργείο Ανάπτυξης για να αντιμετωπίσει την ακρίβεια στην αγορά σε περίπτωση μείωσης της προσφοράς αγαθών (λόγω της αναμενόμενης μείωσης της παραγωγής στις πυρόπληκτες περιοχές) είναι και η εισαγωγή αυξημένων ποσοτήτων από το εξωτερικό. Βέβαια το μέτρο αυτό θα έχει ως συνέπεια να αυξηθεί το έλλειμμα του εμπορικού μας ισοζυγίου, με ελάχιστα αποτελέσματα στην καταπολέμηση της ακρίβειας. Η κερδοσκοπία γνωρίζει να αμύνεται αποτελεσματικά σε κάθε μέτρο του κράτους που τη θίγει! Τελικά το 2008 πού θα φτάσει ο πληθωρισμός και το γενικό επίπεδο τιμών; Ο πληθωρισμός θα γνωρίσει δόξες και πολύ περισσότερο η ακρίβεια. Από την άποψη αυτήν, που βρίσκεται στα άμεσα ενδιαφέροντα των καταναλωτών, ο φετινός χειμώνας θα είναι έντονα προβληματικός. Οι προβλέψεις του υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών ήταν ότι ο πληθωρισμός το 2008 θα φτάσει στο 3% σε ετήσια βάση, έναντι 3,2% που είναι η πρόβλεψη για φέτος. Αν ο πληθωρισμός που θα ανακοινώσει η κυβέρνηση πειθαρχήσει στη σκοπιμότητα, τότε μπορεί να ανακοινωθεί άνοδος στο 3,5% για το 2008. Εκείνο όμως που έχει μεγάλη αξία για τον λαό είναι το ποσοστό ανόδου του γενικού επιπέδου τιμών (ακρίβειας). Κι αυτό το ποσοστό υπολογίζεται ότι θα κυμανθεί τελικά στο 15% περίπου για τα είδη ευρείας κατανάλωσης. Στον τομέα των υπηρεσιών οι αυξήσεις προβλέπονται σε ακόμη υψηλότερο ποσοστό.

Για τους λόγους αυτούς προβλέπουμε ότι οι οικογενειακοί προϋπολογισμοί θα αντιμετωπίσουν τεράστια προβλήματα τον φετινό χειμώνα. Επειδή τα προβλήματα δεν ξεκινάνε όλα από τον κρατικό προϋπολογισμό, έχουμε την άποψη ότι η κυβέρνηση θα έπρεπε να καταρτίσει τον προϋπολογισμό ’08 με στόχο να μετριαστούν τα προβλήματα των εργαζομένων και των άλλων «μη προνομιούχων». Συμβαίνει όμως το αντίθετο. Παρουσιάζει έναν προϋπολογισμό που με κυνικότητα επιδεινώνει τα προβλήματα, με νεοφιλελεύθερη αναλγησία. Να γιατί έγιναν οι πρόωρες εκλογές της 16ης Σεπτεμβρίου. Για να ψηφίσει ο λαός πριν μάθει λεπτομέρειες για τη φορολογική πολιτική της κυβέρνησης και για τις μεταρρυθμίσεις που μας περιμένουν!