Καμπανάκι του ΔΝΤ για τα… Βαλκάνια
Η διαμάχη στο Κοσσυφοπέδιον, η «δημοκρατία» των 2/3 στα Σκόπια, ο αλβανικός επεκτατισμός, ο σερβικός διχασμός της εθνικής προσωπικότητος, οι απειλές πολέμου της Τουρκίας κατά της Ελλάδος (και των Κούρδων) αποτελούν παραδείγματα ότι η περιοχή μας παραμένει αθεραπεύτως… βαλκανική. Τώρα προστίθεται και ο κίνδυνος χρηματοπιστωτικής κρίσεως, εάν πιστεύσωμεν απόρρητη έκθεσι του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου «για τη ΝΑ Ευρώπη».
«Οι χώρες της ΝΑ (Σ.Σ.: Αλβανία, Βουλγαρία, Ρουμανία, Σερβία, Κροατία) πρέπει να λάβουν επείγοντα μέτρα, για να περιορίσουν την ταχεία πιστωτική επέκτασι, το υψηλό εξωτερικό των έλλειμμα (10% του ΑΕΠ) και την μεγάλην εξάρτησι από τον εξωτερικό συναλλαγματικόν δανεισμό (5%-6% του ΑΕΠ η εισροή ξένων κεφαλαίων) προκειμένου ν’ αποφύγουν τον κίνδυνο χρηματοπιστωτικής κρίσεως», υποστηρίζει η έκθεσι του ΔΝΤ.
«Η περιοχή (των Βαλκανίων), αναφέρει, έχει φθάσει στο σημείον όπου άλλες χώρες αντιμετωπίζοντας παρόμοιες στενότητες είχαν δυσκολίες με τις εξωτερικές ανισορροπίες. Οι βαλκανικοί κίνδυνοι φαίνονται μεγαλύτεροι εκείνων που προεκάλεσαν την κρίσι στην ανατολικήν Ασία, το 1998. Χαρακτηριστικώς, η Βουλγαρία και η Κροατία αύξησαν το εξωτερικό των χρέος στο 80% του ΑΕΠ το 2006.
Οι οικονομικοί δείκτες στην παραδοσιακώς εύτρωτη οικονομία στη Νοτιανατολική Ευρώπη έχουν φθάσει εις επίπεδα που συνεπάγονται κινδύνους ανακοπής της αναπτύξεως… Ενδείξεις κι από άλλες αναδυόμενες οικονομίες συνιστούν προσοχή ότι η ανάπτυξι, που συνοδεύεται από ανισορροπίες (Σ.Σ.: μεγάλα ελλείμματα), συνήθως καταλήγει να γίνει αδιατήρητη».
Οι κυβερνήσεις, συνεχίζει το ΔΝΤ, πρέπει να προωθήσουν σειρά μέτρων οικονομικής πολιτικής που ν’ αποθαρρύνουν την υπερθέρμανσι της οικονομίας (Σ.Σ.: πληθωριστικές πιέσεις). Να διατηρήσουν ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς και να εντείνουν τους πιστωτικούς ελέγχους, ιδίως ως προς την ανάληψι συναλλαγματικών κινδύνων.
Το ΔΝΤ προειδοποιεί ότι η παρουσία ξένων τραπεζών στα Βαλκάνια, που απ’ ορισμένους θεωρείται «θετική εξέλιξη», δυνατόν να αποβεί επικίνδυνη, επειδή ισχυρά πολυεθνικά συμφέροντα πιθανόν να υποτιμήσουν τα τοπικά ρίσκα. Το τελευταίο καθιστά τις φιλοξενούσες χώρες ευάλωτες εις αιφνιδίαν διακοπή της ροής του ξένου χρήματος, εξαιτίας μικρών μεταβολών χρηματοδοτήσεως στις μητρικές εταιρείες, που ημπορούν να έχουν μεγάλην επίδρασι στις θυγατρικές.
Η ένταξι των βαλκανικών χωρών στην Ευρωπαϊκή Ένωση μετριάζει κάπως τους κινδύνους που συνδέονται με τα μεγάλα ελλείμματα και την ταχεία πιστωτική επέκτασι αλλ’ η ολοκλήρωσι των νοτιανατολικών οικονομιών είναι ασθενεστέρα απ’ ό,τι των χωρών της κεντρικής Ευρώπης. Ως εκ τούτου, οι θεσμοί στη ΝΑ Ευρώπη είναι χαλαρώτεροι εκείνων που ισχύουν στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες.
Η Ελλάς δεν έπαυσε να είναι… «Βαλκάνια» απλώς διότι ο κ. Σημίτης την έβαλε στην Ευρωζώνη. Ημπορεί τα ονομαστικά επιτόκια του δημοσίου δανεισμού να υπεχώρησαν στο 4,5% και το πετρέλαιον εις ευρώ ν’ ανετιμήθη 30% (έναντι 50% σε δολάρια) αλλά κατά τ’ άλλα ισχύουν ό,τι επισημαίνει το ΔΝΤ για τις υπόλοιπες βαλκανικές χώρες: Υπέρογκα ελλείμματα στα 24 δισ. ευρώ των τρεχουσών συναλλαγών, που αντιστοιχούν στο 14% ακ. εθν. προϊόντος και στα 40 δισ. ευρώ ο ακαθάριστος δημόσιος δανεισμός εφέτος, του εξ 102% του «νέου» ΑΕΠ κρατικού χρέους. Υπερβολική νομισματική επέκτασι και υπερδανεισμός των νοικοκυριών, στα 85 δισ. ευρώ περίπου και υπερέκθεσι του τραπεζικού συστήματος εις πιστωτικούς κινδύνους, εξ αιτίας της ανόδου των ευρωπαϊκών επιτοκίων.
Ακόμη και αυτή η πολυδιαφημιζομένη «ανάπτυξη» στο 4% στηρίζεται στην κατανάλωσι και στον τραπεζικόν υπερδανεισμό κι όχι στην αύξησι της εγχωρίου παραγωγής, που συνεχώς φθίνει. Όσον αφορά στη διαφάνεια των θεσμών κάτι ξέρουμε κι εμείς από το σκοτεινό σκάνδαλο των «δομημένων ομολόγων», που ακόμη αναμένει την κάθαρσί του. (Βλ. σχ. « Η λαφυραγωγία των Ταμείων – Το πόρισμα του Κ. Κόλμερ», Εκδόσεις Λιβάνη, 2007, σελ. 141, τιμή 10 ευρώ.)
Η εμπειρία προηγουμένων κρίσεων διδάσκει τις βαλκανικές χώρες ότι μεγάλα εξωτερικά ελλείμματα φέρουν τον κίνδυνον αιφνιδίας διακοπής των ξένων πιστώσεων (που τα χρηματοδοτούν). Μεγάλα χρέη δεν συμβαδίζουν με την αξία του χρήματος και με τα επιτόκια. Η ταχεία πιστωτική επέκτασι δημιουργεί ακάλυπτα χρέη και εν τέλει, οι μεγάλες ανισορροπίες «οδηγούν εις φαύλους κύκλους χειροτερεύσεως των ελλειμμάτων και μεγεθύνσεως των κινδύνων χρεοκοπίας των ευθραύστων οικονομιών», υποσημειώνει το ΔΝΤ. Μήπως το «καμπανάκι» του ΔΝΤ θ’ αφυπνίσει και την αυτάρεσκη κυβέρνησί μας; Πολύ αμφιβάλλομεν!
www.ccollmer.com