ΠΑΙΖΕΙ ΜΕ ΤΗ ΦΩΤΙΑ Η ΤΟΥΡΚΙΑ ΣΤΟ ΙΡΑΚ

Μορφή τελεσίγραφου είχε η απαίτηση του τούρκου πρωθυπουργού για «γρήγορα βήματα» προς την αμερικανίδα υπουργό Εξωτερικών, Κοντολίζα Ράις, την προηγούμενη Κυριακή. Το αίτημα της Τουρκίας, όπως μεταφέρθηκε και στην ηγεσία του Ιράκ κατά την επίσκεψη του τούρκου υπουργού Εξωτερικών, Αλί Μπαμπατζάν, στη Βαγδάτη, όπου συναντήθηκε με τον ομόλογό του και τον πρωθυπουργό της χώρας, αφορούσε το κλείσιμο όλων των γραφείων, τη διάλυση των στρατοπέδων και των κέντρων εκπαίδευσης των ανταρτών του ΡΚΚ στο Ιράκ και επίσης τη σύλληψη και παράδοση στην Τουρκία των ηγετών της οργάνωσης.
Η κυβέρνηση του Ιράκ δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αν μπορούσε θα ικανοποιούσε τα αιτήματα της Άγκυρας, για πολλούς λόγους. Όχι μόνο για να μην υλοποιηθούν οι απειλές της για επέμβαση, αλλά και σαν μια πρώτης τάξης ευκαιρία για να ανακόψει τις τάσεις κατακερματισμού του Ιράκ. Όλοι όμως ξέρουν ότι αδυνατεί. Από την επομένη του πρώτου πολέμου στον Κόλπο, το 1991, οπότε επιβλήθηκε καθεστώς ημιαυτονομίας στο βόρειο Ιράκ μέχρι σήμερα σχεδόν καμία απόφαση της κεντρικής κυβέρνησης δεν μπορεί να περάσει τα όρια του κουρδικού Ιράκ και πολύ περισσότερο ο στρατός. Υπεύθυνοι για ζητήματα ασφάλειας στο βόρειο Ιράκ είναι οι στρατοί που ανήκουν στις οργανώσεις των δύο ισχυρών ανδρών του ιρακινού Κουρδιστάν: στην Πατριωτική Ένωση του Κουρδιστάν της οποίας ηγείται ο πρόεδρος του Ιράκ, Τζαλάλ Ταλαμπανί, και στο Κουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα, του οποίου ηγείται ο Μασούντ Μπαρζανί, που τώρα είναι πρόεδρος της αυτόνομης κουρδικής κυβέρνησης του Ιράκ. Από πίσω τους όμως, ενθαρρύνοντας και στηρίζοντας τις τάσεις αυτονόμησης από τη Βαγδάτη, ξέρουν όλοι ότι κρύβεται ο αμερικανικός στρατός και το ίδιο το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών. Ποιος ξεχνάει την επίσκεψη της Κοντολίζα Ράις πέρυσι τον Οκτώβριο στο ιρακινό Κουρδιστάν όταν Κ. Ράις και Μ. Μπαρζανί στεκόντουσαν δίπλα – δίπλα έχοντας από πίσω τους η μεν αμερικανίδα υπουργός την αμερικάνικη σημαία και ο δε Μπαρζανί, όχι τη σημαία του Ιράκ, αλλά της αυτόνομης κουρδικής κυβέρνησης! Μια κίνηση – προάγγελος του επόμενου βήματος στην πορεία πλήρους ανεξαρτητοποίησης από τη Βαγδάτη του ιρακινού Κουρδιστάν και συγκρότησης ανεξάρτητου κουρδικού κράτους.
Με άνωθεν
προστασία το ΡΚΚ
Καθόλου τυχαίο λοιπόν δεν είναι το γεγονός ότι η Άγκυρα αρνείται να μιλήσει μαζί τους, καθώς δεν αποτελεί καν κοινό μυστικό ότι οι αντάρτες του Κουρδικού Εργατικού Κόμματος (ΡΚΚ) όχι απλά εξορμούν από το ιρακινό έδαφος, αλλά από κει επίσης εξοπλίζονται και τροφοδοτούνται κι εκεί εκπαιδεύονται, εις γνώσιν προφανώς της πολιτικής ηγεσίας των Κούρδων του Ιράκ. Μετά μάλιστα την τελευταία επίθεση εναντίον τούρκων στρατιωτών, που έγινε την προηγούμενη Κυριακή, και είχε αποτέλεσμα να σκοτωθούν 13 και να πιαστούν αιχμάλωτοι οκτώ ακόμη τούρκοι, ο Μπαρζανί, παρότι καταδίκασε την επίθεση, προειδοποίησε την Άγκυρα ότι αν επέμβει θα συναντήσει την αντίσταση όλων των Κούρδων! Οι Αμερικάνοι βρίσκονται αυτή τη στιγμή στην πιο περίπλοκη και αμήχανη θέση καθώς στέκονται αντιμέτωποι με τις συνέπειες της διχαστικής και υπονομευτικής παρέμβασής τους. Ο λόγος είναι ότι οι ίδιοι ενθάρρυναν τις τάσεις αυτονόμησης των Κούρδων, όταν ήθελαν να τους χρησιμοποιήσουν σαν μοχλό για την ανατροπή του Σαντάμ Χουσεΐν τη δεκαετία του ’90 και πιο πρόσφατα για την τριχοτόμηση του Ιράκ, έτσι ώστε να ελέγχουν καλύτερα τα πολλά υποσχόμενα κοιτάσματα της Μοσούλης, που βρίσκεται στα κουρδικά εδάφη. Από την άλλη μεριά όμως η Τουρκία είναι ο πολυτιμότερος και πιο σταθερός σύμμαχός τους στην περιοχή – εκτός από το Ισραήλ. Είναι επίσης το πιο επιτυχημένο παράδειγμα μουσουλμανικής χώρας που έχει προσδεθεί στο άρμα της Δύσης. Και αυτή η χώρα τώρα κατηγορεί τις ΗΠΑ για υποκρισία, καθώς πραγματοποίησε δύο στρατιωτικές εισβολές την τελευταία πενταετία με πρόσχημα την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας, στο Αφγανιστάν και το Ιράκ, και τώρα ανέχεται, κατά την Άγκυρα, την κουρδική τρομοκρατία που επιχειρεί μπροστά στα μάτια του αμερικανικού στρατού!
Συμμαχία με Ιράν – Συρία
Όταν υπόσχονται συνεπώς οι ΗΠΑ ότι θα πάρουν μέτρα εναντίον των κούρδων ανταρτών, το πράττουν για να αποφευχθεί η ρήξη των σχέσεών τους με την Τουρκία. Διαφορετικά, σε περίπτωση επέμβασης της Τουρκίας στο Ιράκ θα πάψει να περνά από την Τουρκία το 70% των τροφοδοσιών του αμερικανικού στρατού όπως συμβαίνει σήμερα. Υπάρχει όμως και μία επιπλέον ζημιά που θα υποστούν οι Αμερικάνοι, αν αποτύχουν να δράσουν με «γρήγορα βήματα», όπως τους ζήτησε ο τούρκος πρωθυπουργός: θα δουν την Τουρκία να συσφίγγει τους δεσμούς της με τους μεγαλύτερους εχθρούς τους στη Μέση Ανατολή, τη Συρία και το Ιράν. Ήδη τα τελευταία χρόνια η Τουρκία, κυρίως ως αποτέλεσμα της ανόδου στην εξουσία των μετριοπαθών ισλαμιστών του Ερντογάν, έχει πάψει να έχει μονομερώς στραμμένο προς τη Δύση τον προσανατολισμό της διπλωματίας της και έχει δρομολογήσει μια αναθέρμανση των σχέσεών της με όλες σχεδόν τις αραβικές χώρες. Κυρίως όμως με τη Συρία και το Ιράν, έχοντας προφανώς κατά νου τον κίνδυνο που αντιμετωπίζουν και οι δύο αυτές χώρες από την κουρδική μειονότητα που φιλοξενούν στο εσωτερικό τους. Με τη Συρία αφού τον Οκτώβριο του 1999 έφθασαν στα πρόθυρα του πολέμου και ο κίνδυνος, ή καλύτερα, η απειλή απομακρύνθηκε με τη θυσία του Οτσαλάν (ο οποίος παραδόθηκε τελικά στους διώκτες του με τη συνενοχή και της κυβέρνησης Σημίτη) ακολούθησε μια περίοδος ανταλλαγής επισκέψεων ανώτατου επιπέδου μεταξύ των δύο χωρών με το σύρο πρόεδρο, Μπασάρ αλ Άσαντ να επισκέπτεται την Άγκυρα δύο φορές (τον Ιανουάριο του 2005 και πριν από δύο εβδομάδες) και τον πρώην τούρκο πρόεδρο, Αχμέτ Σεζέρ, να επισκέπτεται τη Δαμασκό την άνοιξη του 2005. Το έπραξε μάλιστα αρνούμενος να συμμορφωθεί στις αμερικανικές πιέσεις για αναβολή της επίσκεψης! Ανάλογη στροφή 180 μοιρών με αυτή της Συρίας έκανε τα τελευταία χρόνια και το Ιράν, καθώς ενώ κι αυτό υποστήριζε το ΡΚΚ, τα τελευταία χρόνια έχει συμμαχήσει με την Άγκυρα. Κορυφαίο γεγονός σε αυτή τη διαδικασία ήταν η επίσκεψη του Ερντογάν στην Τεχεράνη τον Ιούλιο του 2004, οπότε υπέγραψαν σύμφωνο συνεργασίας στο πλαίσιο του οποίου το ΡΚΚ χαρακτηριζόταν τρομοκρατική οργάνωση. Μια ενδεχόμενη απροθυμία των Αμερικάνων να συμβάλουν στην αντιμετώπιση του ΡΚΚ θα οδηγήσει στην περαιτέρω σύσφιγξη των σχέσεων των τριών χωρών που μακροπρόθεσμα αντιβαίνει στο αμερικανικό σχέδιο υπονόμευσης και αποσταθεροποίησης της Δαμασκού και της Τεχεράνης.
Φοβούνται την εισβολή
Ο διπλωματικός πυρετός που ακολούθησε την απόφαση της Εθνοσυνέλευσης έδειξε ότι η Άγκυρα χρειαζόταν αυτή την απόφαση και για έναν επιπλέον λόγο, πέραν του αυτονόητου: να πιέσει όσο το δυνατόν πιο ασφυκτικά τους Αμερικανούς να αναλάβουν δράση εξοντώνοντας οι ίδιοι τους 3 έως 4.000 αντάρτες του ΡΚΚ. Οι Τούρκοι ξέρουν καλά ότι μια ενδεχόμενη εισβολή τους στο Ιράκ επισείει και για τους ίδιους σοβαρό κόστος. Κατ’ αρχάς στρατιωτικό, καθώς δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι θα ξεμπερδέψουν με το ΡΚΚ, αν εισβάλουν στο Ιράκ (όσες φορές το έπραξαν στο παρελθόν ποτέ δεν το κατάφεραν), ενώ είναι δεδομένη η έξαρση των επιθέσεων αυτοκτονίας και κάθε λογής δολιοφθοράς (σε τουριστικούς προορισμούς, αγωγούς κ.α.) στο εσωτερικό της Τουρκίας. Κατά δεύτερον, θα αναλάβουν ένα σοβαρό πολιτικό κόστος βλέποντας το ΡΚΚ να ηρωοποιείται στη συνείδηση των Κούρδων της Τουρκίας και να διακόπτεται έτσι η τάση ενσωμάτωσής τους στο πολιτικό σύστημα, όπως βεβαιώνει η άνοδος της εκλογικής επιρροής των ισλαμιστών στην Ανατολία, που τον Ιούλιο πήραν 53% από 28% στις προηγούμενες εκλογές, και επίσης βλέποντας να αναβαθμίζεται ο ρόλος του στρατού στα πολιτικά πράγματα. Άλλωστε δεν έχουν περάσει παρά τέσσερις μήνες απ’ όταν ο Ερντογάν αρνούνταν να εγκρίνει το αίτημα των στρατηγών να καταδιώξουν το ΡΚΚ εντός του Ιράκ…
Τέλος, η απειλή της εισβολής στο Ιράκ δεν αποκλείεται να αποτελέσει διαπραγματευτικό χαρτί που θα εξαναγκάσει την Ουάσινγκτον να μην επικυρώσει την απόφαση της επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων που χαρακτήριζε γενοκτονία τη σφαγή των Αρμενίων το 1915…