Χάσαμε τις χαρές του χθες…
Με το σημερινό ένθετο «Τα φθινοπωρινά» ολοκληρώνεται ο ετήσιος κύκλος της λαϊκής μας παράδοσης, όπως τη «ζωντανεύει» ο μεγάλος λαογράφος μας, ο κεφαλονίτης, καθηγητής Πανεπιστημίου, αείμνηστος Δημήτρης Λουκάτος, η προσφορά του οποίου είναι τεράστια. Στο προλόγισμά του, της έκδοσης του τέταρτου βιβλίου, των «Φθινοπωρινών», δίνει την πραγματική σημασία που έχουν τα έθιμα:
«Η προσοχή που δίνουμε στις μικρογιορτές του φθινοπώρου (μέσα στα εποχικά πλαίσια των αναγκών και των ελπίδων της γεωργίας και κτηνοτροφίας μας, ή και των άλλων επαγγελμάτων), οδηγεί σε μια οργανική αναπαράσταση της παραδοσιακής ελληνικής ζωής, που πρέπει να την αντικρίζουμε με αγάπη, το ίδιο όπως θα μαθαίναμε τα βιογραφικά των γονιών και των δασκάλων μας, ή και των συγγραφέων που μας επηρέασαν. Αξίζει να τα “ζούμε” όμως και να τα “ζωντανεύουμε”». Και πιο κάτω εκφράζει ο Δημήτρης Λουκάτος αυτό που από χρόνια έβλεπε με πίκρα να ʼρχεται, το γκρέμισμα της παράδοσής μας. Σημειώνει προφητικά:
«Ανησυχούμε σωστά για την καταστροφή γύρω μας του φυσικού ή και αρχιτεκτονικού περιβάλλοντος. Γιατί να μην ανησυχούμε παράλληλα και για το αυθαίρετο γκρέμισμα (κάποτε από άκριτη νεανική περιφρόνηση) της παραδοσιακής βιολογίας μας; Αυτή η αδιαφορία μας για όσα έστησαν, με στοχασμό και ιδρώτα, οι παλιότερες γενεές μάς στερεί τις χαρές τους ή ακόμα και το κέρδος της εμπειρίας τους. Οι γιορτές και οι ψυχαγωγίες των πατέρων μας ξεπρόβαλλαν “εν τόπω και καιρώ” για να τους ξεκουράζουν πραγματικά και να τους ανεφοδιάζουν με κέφι και δύναμη εργασίας. Φοβόμαστε σήμερα ότι οι αυθαίρετες “πολιτιστικές” επινοήσεις (έξω τόπου και χρόνου) φεστιβαλικών εορτασμών και διαφημίσεων, για λόγους ιδιαίτερα τουριστικούς και ανταγωνιστικούς, είναι μάλλον αργόσχολες».
Και δυστυχώς έτσι είναι. Χάσαμε το όμορφο παραμύθι με το πώς ζούσαν οι πατεράδες μας και οι παππούδες μας. Το πώς γλεντούσαν. Και κάποιοι σίγουρα θα διερωτηθούν, πότε ήταν πιο όμορφα, χθες ή σήμερα…