ΠΑΣΟΚ: ΜΑΘΗΜΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΣΥΝΥΠΑΡΞΗΣ
Διότι οι προσχηματικές δηλώσεις περί ενότητας δεν πείθουν κανέναν, ούτε αυτούς που τις αρθρώνουν. Τις λένε επειδή πρέπει να το κάνουν, επειδή έτσι συνηθίζεται, επειδή πρέπει να σώζονται τα προσχήματα. Είναι όμως προφανές πως δεν προσπαθούν καν να υποκριθούν για να γίνουν κάπως πειστικοί και πιστευτοί από τον κόσμο, από τους οπαδούς. Είναι τόση η απέχθεια που νιώθουν για την άλλη -εσωκομματική- πλευρά ώστε οι συμβιβασμοί δεν μπορούν (για άλλη μια φορά) να επικρατήσουν. Κατά τα άλλα ασφαλώς είναι μάθημα δημοκρατίας και πρωτόγνωρη διαδικασία η ανοιχτή στον κόσμο ψηφοφορία για την ανάδειξη αρχηγού.
Και δεν μοιάζει παρά μόνο σε εξωτερικά γνωρίσματα με τη διαδικασία του Φεβρουαρίου 2004, όταν κάτι περισσότερο από ένα εκατομμύριο άνθρωποι πήγαν και ψήφισαν τον Γιώργο Παπανδρέου για αρχηγό του ΠΑΣΟΚ. Τότε δεν υπήρχε άλλος υποψήφιος, έτσι η ψήφος των πολιτών ήταν μια πανηγυρική στήριξη της προσπάθειας που ξεκινούσε ο γιος του ιδρυτή, ως αρχηγός.
Σήμερα υπάρχουν τρεις υποψήφιοι και ο γιος του ιδρυτή διεκδικεί την επαναβεβαίωση της εμπιστοσύνης του κόσμου. Μέσα από συνθήκες ακραίας αντιπαλότητας και πόλωσης, καθώς έχει ως βασικό αντίπαλο έναν εξαιρετικά ικανό και φιλόδοξο άνθρωπο, τον Ευάγγελο Βενιζέλο. Ο οποίος ως βασικό επιχείρημα για να ψηφιστεί προβάλλει τη λογική «είμαι αυτός που μπορεί να κερδίσει τον Καραμανλή και να σας ξαναφέρει στην εξουσία». Το «σας» απευθύνεται στον κόσμο που φυσικά δεν κυβερνά αλλά νιώθει ότι μετέχει στην εξουσία και «είναι στα πράγματα» μέσω του κόμματος που επιλέγει και αισθάνεται ότι ανήκει σε αυτό. Ας μην ξεχνάμε ότι μέσος οπαδός του ΠΑΣΟΚ είναι πληγωμένος και θιγμένος από την έκβαση των εκλογών της 16ης Σεπτεμβρίου.
Κάνουν μεγάλο λάθος όσοι λένε πως δεν έχει σημασία το ποσοστό αλλά μόνο το δυσάρεστο αποτέλεσμα της ήττας. ΄Εχει μεγάλη σημασία ότι έχασε το ΠΑΣΟΚ με 4% διαφορά και όχι με 2 ποσοστιαίες μονάδες. Ακόμα και ο ψυχολογικός παράγων είναι σημαντικός διότι όλοι θυμούνται πόσο κέφι και ζωντάνια είχε η Νέα Δημοκρατία να διεκδικήσει την εξουσία όταν έχασε στις εκλογές του 2000 με τη μικρή διαφορά του 1,05%. Τη διεκδίκησε και την κέρδισε άνετα στις 7 Μαρτίου του 2004. Η μικρή διαφορά τής έδινε περαιτέρω δύναμη και λόγο να τρέξει για να φτάσει εκεί όπου ήθελε. Το ΠΑΣΟΚ έχασε με διαφορά κοντά σε αυτήν του 2004 (4,81% το 2004, 3,73% στις 16 Σεπτεμβρίου) κι αυτό ήταν κάτι μη αναμενόμενο για τους φίλους του, αλλά και για πολλά από τα στελέχη του, ίσως και για τον ίδιο τον Γ. Α. Παπανδρέου.
Αυτό που έχει λοιπόν ο κόσμος του ΠΑΣΟΚ ως πρώτη ανάγκη είναι να πάψει να νιώθει έτσι, να δει προοπτική αλλαγής αυτών των δεδομένων και να πιστέψει ότι το κόμμα του μπορεί να ξανακερδίσει. Αντί αυτών βρίσκεται σε μια δίνη αντιπαραθέσεων, καλούμενος σε ρόλο επιδιαιτητή να γεφυρώσει τις διαφορές, εκλέγοντας νέο αρχηγό. Συγχρόνως, τίποτα δεν πείθει ότι αύριο (την 12η Νοεμβρίου) ή όποτε εκλεγεί ο νέος αρχηγός, θα πρόκειται για πράξη καταλυτική που θα βάλει τέλος στην κρίση.
Μήπως τότε είναι που θα κληθεί το ΠΑΣΟΚ να αποφασίσει να θα εξακολουθήσει να είναι ένα ή περισσότερα;
Μήπως είναι αυτή ακριβώς η βαθιά δημοκρατική διαδικασία που θα βάλει τέλος στην πλαστή ενότητα; Σε μιαν ενότητα που όπως φάνηκε τη συντηρούσε μόνο η ύπαρξη στην εξουσία;
Θέλοντας και μη, αυτά τα ερωτήματα θα απαντηθούν μετά την εκλογή νέου αρχηγού. Τα κόμματα εξουσίας αντιμετωπίζουν τέτοιες κρίσεις μετά από εκλογικές ήττες, κυρίως όταν στο εσωτερικό τους υπάρχουν φανερά δύο γραμμές και δύο τάσεις που μάχονται μεταξύ τους για την επικράτηση. Η παραμονή στην εξουσία καλύπτει και αναστέλλει αυτήν τη διαπάλη, μόλις όμως χαθεί η εξουσία η αντίθεση γίνεται κυρίαρχη και οι εκφραστές των τάσεων νιώθουν απελευθερωμένοι να επιδοθούν σε ένα παιχνίδι επικράτησης. Η άσκηση δημοκρατίας ταυτίζεται στην περίπτωση αυτή με τεστ, δοκιμασία αντοχής. Η ενότητα δεν είναι αυτοσκοπός κι αυτό πλέον το ομολογούν όλοι, με μισόλογα, με σιωπή ή όχι. Από την άλλη πλευρά ακούγεται εξαιρετικά δραματικό να μην υπάρχει επόμενη μέρα έτσι όπως την ξέραμε ως τώρα. Αλλά γι’ αυτό δεν μπορεί να κάνει κανείς τίποτα. Απαντάει μόνο η ζωή.