ΠΟΥ ΘΑ ΦΤΑΣΕΙ ΤΟ ΕΛΛΕΙΜΜΑ και το δημόσιο χρέος το 2008;

Και αν αναγκαστεί η κυβέρνηση να αυξήσει ακόμα περισσότερο τα φορολογικά βάρη (π.χ. με αύξηση των συντελεστών του ΦΠΑ), θα αντέξουν οι παραδοχές και πού θα φτάσει το έλλειμμα, οι ταμειακές ανάγκες του Δημοσίου και το δημόσιο χρέος; Στα ερωτήματα αυτά θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε σήμερα, καθώς φρονούμε ότι θα παίξουν καθοριστικό ρόλο στην έκτακτη φορολογική επιβάρυνση των πολιτών, την οποία δεν απέκλεισε ρητά ο υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών κ. Αλογοσκούφης.

Οι παραδοχές – προσδοκίες θα επαληθευτούν; Ο νέος προϋπολογισμός, όπως προκύπτει και από το κατατεθέν σχέδιο, στηρίχτηκε στις παραδοχές ότι το ΑΕΠ θα παρουσιάσει το 2008 αύξηση κατά 4%, ο πληθωρισμός θα συγκρατηθεί στο 2,6%, η ανεργία θα μειωθεί στο 7,4%, η ιδιωτική κατανάλωση θα αυξηθεί κατά 3,5% και η δημόσια κατά 0,7%, οι εξαγωγές θα παρουσιάσουν αύξηση κατά 7,3% και οι εισαγωγές κατά 7,8%. Αυτά προβλέπει βασικά το υπουργείο Οικονομίας. Καθόσον αφορά τον ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ, παρατηρούμε ότι οι συντάκτες του προϋπολογισμού δεν έλαβαν, όπως φαίνεται, καθόλου υπόψη τους ότι το 2008 θα έχουμε μείωση της παραγωγής και εν γένει της οικονομικής δραστηριότητας στους νομούς που επλήγησαν από τις πυρκαγιές. Με βάση τη συνεισφορά των πυρόπληκτων νομών στην τελική διαμόρφωση του ΑΕΠ οι υπολογισμοί δίνουν μια ζημία της τάξης των 10-12 δισ. ευρώ από την καλοκαιρινή πύρινη λαίλαπα (χωρίς φυσικά να υπολογίζεται η ζημιά από την καταστροφή του δασικού πλούτου που είναι ανυπολόγιστη). Αυτά σημαίνουν ότι το 2008 ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ σε σταθερές τιμές θα κυμανθεί στο 3,4%-3,5% και όχι στο 4%, όπως υπολογίζει το υπουργείο Οικονομίας.

Ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ έχει άμεσο αντίκτυπο και στη διαμόρφωση των δημοσιονομικών μεγεθών. Ευθέως συναρτώνται με το ΑΕΠ τα φορολογικά έσοδα και το ύψος του ελλείμματος και του δημοσίου χρέους, που εκφράζονται ως ποσοστά του ΑΕΠ. Όταν το 2008 παρουσιαστεί μείωση της παραγωγής αγαθών και υπηρεσιών στους πυρόπληκτους νομούς και το κράτος απορροφήσει από την οικονομία 6 δισ. ευρώ επιπλέον σε άμεσους και έμμεσους φόρους, πώς μπορούμε να μιλάμε για ανάπτυξη, για μείωση της ανεργίας και για αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης στο υψηλό ποσοστό του 3,5%; Βασικά η ιδιωτική κατανάλωση συντηρείται από τον τραπεζικό δανεισμό επιχειρήσεων και νοικοκυριών. Όμως τώρα αυτή η πηγή μειώνει την παροχή της, καθώς ο δανεισμός των νοικοκυριών έχει χτυπήσει «κόκκινο», τα εισοδήματα των εργαζομένων ουσιαστικά μειώνονται, το ίδιο και οι εισροές από τα κοινοτικά ταμεία. Ο μόνος παράγοντας που ενδυναμώνει την κατανάλωση σε αξία (και όχι κατά όγκο) είναι η ακρίβεια. Και εδώ ασφαλώς ποντάρει ο κ. Αλογοσκούφης. Η ακρίβεια και η ασυνήθιστη άνοδος του γενικού επιπέδου των τιμών μάς δίνει ικανοποιητική αύξηση του ΑΕΠ σε τρέχουσες τιμές, οπότε, αφαιρώντας έναν «μαγειρεμένο πληθωρισμό», πετυχαίνει το υπουργείο Οικονομίας να εμφανίσει την επιθυμητή αύξηση του ρυθμού του ΑΕΠ σε σταθερές τιμές. Όμως αυτό δεν μπορεί να θεραπεύσει τις δημοσιονομικές ανισορροπίες, τις οποίες βρίσκουμε μπροστά μας αργότερα. Να γιατί και οι κυβερνήσεις του κ. Σημίτη και η σημερινή του κ. Καραμανλή με ναρκισσισμό καμαρώνουν ότι πέτυχαν δημοσιονομική εξυγίανση και όμως κάθε χρόνο αυξάνεται το φορολογικό βάρος των πολιτών, μειώνεται η δημόσια περιουσία και τραβάνε παρά ταύτα στα ύψη οι δανειακές ανάγκες του Δημοσίου και το δημόσιο χρέος. Και αυτό από χρόνια τώρα το ονομάζουν δημοσιονομική εξυγίανση. Το λεξιλόγιο των πολιτικών παρουσιάζει σοβαρά εκφυλιστικά φαινόμενα.

Καθόσον αφορά τον πληθωρισμό, φέτος θα κλείσει στο 3% και ίσως να το υπερβεί. Το σχέδιο υπολογίζει τον πληθωρισμό για το 2008 στο 2,6%! Οι τάσεις όμως είναι διαφορετικές και απορούμε πώς ο κ. Αλογοσκούφης δεν τις συλλαμβάνει. Η άνοδος των τιμών των καυσίμων, που προκαλείται από την αύξηση της φορολογίας των καυσίμων και από την άνοδο των διεθνών τιμών του αργού πετρελαίου, και η μείωση της εγχώριας παραγωγής αγαθών και υπηρεσιών στις πυρόπληκτες περιοχές θα προκαλέσουν σημαντική άνοδο των τιμών, που θα αποτυπωθεί και στον πληθωρισμό, όσο και αν η κυβέρνηση προσπαθήσει να το αποκρύψει. Αυτά δεν απασχόλησαν, καθώς φαίνεται, το επιτελείο του κ. Αλογοσκούφη. Το πού θα φτάσουν οι τιμές τελικού καταναλωτή δεν ενδιαφέρουν την κυβέρνηση; Το ενδιαφέρον της περιορίζεται στο να εμφανίσει χαμηλό πληθωρισμό με αλχημείες; Για να ηρεμήσει και η διοίκηση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας! Να γιατί η ακρίβεια θεριεύει: Γιατί οι κυβερνήσεις μας επαναπαύονται με το χαμηλό ποσοστό ενός «μαγειρεμένου» πληθωρισμού, που ξέρουν ότι σημαντικά απέχει από την πραγματικότητα.

Ειλικρινά ευχόμαστε στον υπουργό Οικονομίας να αντέξουν οι παραδοχές πάνω στις οποίες στήριξε τον προϋπολογισμό, αλλά το βλέπουμε εντελώς απίθανο.

Έλλειμμα – Δανειακές ανάγκες – Δημόσιο χρέος: Το κατατεθέν σχέδιο του προϋπολογισμού ’08 προβλέπει συνολικές δαπάνες (πρωτογενείς + τόκοι δημοσίου χρέους + ΠΔΕ) ύψους 67,4 δισ. ευρώ, οι οποίες θα καλυφθούν από τα πάσης πηγής έσοδα του τακτικού προϋπολογισμού, που προϋπολογίζονται στο ύψος των 59,8 δισ. ευρώ. Συνεπώς, κατά τους συντάκτες του σχεδίου, το έλλειμμα θα διαμορφωθεί στα 7,6 δισ. ευρώ ή στο 3,41% του ΑΕΠ. Όμως έχουμε δεσμευτεί για μείωση του ελλείμματος στο -1,8% του ΑΕΠ για το 2008 και στο -1,2% για το 2009. Η κυβέρνηση στην επιθυμία της να πείσει τις Βρυξέλλες ότι ασκεί συνετή δημοσιονομική διαχείριση παρουσιάζει για το 2008 έλλειμμα -1,7%. Για να φτάσουμε στο επιθυμητό αυτό ύψος ελλείμματος, ο κ. Αλογοσκούφης ενέταξε στον προϋπολογισμό του 2008 για πρώτη φορά τους περίφημους, αλλά και κακόφημους, Ειδικούς Λογαριασμούς και εκτιμά ότι οι λογαριασμοί αυτοί (που μέχρι τώρα κινούνται εκτός προϋπολογισμού) θα παρουσιάσουν περίσσευμα 3,7 δισ. ευρώ το τέλος του 2008. Και έτσι το έλλειμμα θα παρουσιάσει ισόποση μείωση και θα διαμορφωθεί στα 3,9 δισ. ευρώ ή στο -1,7% του ΑΕΠ. Όμως για το 2007 η περσινή εισηγητική έκθεση εκτιμούσε ότι το συνολικό περίσσευμα των Ειδικών Λογαριασμών στις 31/12/2007 θα φτάσει στα 420 εκατ. ευρώ. Πώς από τη μια χρονιά στην άλλη το πλεόνασμά τους από 420 εκατ. φτάνει στα 3,7 δισ. ευρώ; Μπορεί να μας λύσει αυτό το αίνιγμα ο κ. Αλογοσκούφης, για να πειστούμε για την ορθότητα των εκτιμήσεών του; Μήπως σκέφτηκαν οι συντάξαντες τον προϋπολογισμό ’08 ότι τόσα μας λείπουν για να πετύχουμε το μαγικό έλλειμμα -1,7%, αυτά βάζουμε ως πρόβλεψη και τελειώσαμε! Αποτελεί αυτό σοβαρή και πείθουσα πρόβλεψη για έναν αξιόπιστο κρατικό προϋπολογισμό; Εκτός εάν το 2008 οι Ειδικοί Λογαριασμοί θα εισπράττουν μόνο και δεν θα πληρώνουν δεκάρα! Εκεί, στο υπουργείο Οικονομικών, τι τελικά προβλέπουν ότι θα συμβεί το επόμενο έτος με τη διαχείριση των χρημάτων των Ειδικών Λογαριασμών και με το περίσσευμά τους που θα δεκαπλασιαστεί και τι συνέβαινε μέχρι και το 2007 που η διαχείρισή τους ήταν εκτός προϋπολογισμού και ελέγχου και το περίσσευμα ήταν σε τόσο χαμηλά επίπεδα; Όλα αυτά κλονίζουν την αξιοπιστία των προβλέψεων για τη μείωση του ελλείμματος.

Κατά την προσωπική μας εκτίμηση, εάν ο προϋπολογισμός του 2008 αφεθεί να λειτουργήσει χωρίς τις παρεμβάσεις της «δημιουργικής λογιστικής» (αντίτιμα, ετεροχρονισμός δαπανών, διάφορα δημοσιονομικά τρικ κ.λπ.) το έλλειμμα θα διαμορφωθεί στο -4% του ΑΕΠ, εάν φυσικά υπάρξουν οι αναγκαίες κυβερνητικές παρεμβάσεις για αποκατάσταση του περιβάλλοντος στην καμένη γη (αναδάσωση περίπου 2 εκατ. στρεμμάτων καμένης δασικής έκτασης) και εκτελεστούν τα απαιτούμενα έργα για τη δημιουργία προστατευτικών-αντιπυρικών ζωνών, για την αναδιάρθρωση της γεωργικής παραγωγής στις πυροπαθείς περιοχές, για την εκτέλεση αντιπλημμυρικών έργων, για τη στήριξη του εισοδήματος των πυροπαθών πληθυσμών, για τη συμμετοχή του κράτους στις δαπάνες ανοικοδόμησης των καμένων οικισμών και γενικά για την υλοποίηση των τόσων κυβερνητικών υποσχέσεων που δόθηκαν προεκλογικά. Εκτός εάν όλα αφεθούν στην τύχη τους και ο προϋπολογισμός ’08 δεν επηρεαστεί από την κατάσταση που θα επικρατεί στις «Πελοποννήσου και Ευβοίας τις ολόμαυρες ράχες».

Για το 2008 το σχέδιο του προϋπολογισμού υπολογίζει τις δανειακές ανάγκες του Δημοσίου στα 40 δισ. ευρώ. Και εδώ λάθος. Το έλλειμμα του προϋπολογισμού 2008 φτάνει στα 10,4 δισ. ευρώ (2,8 δισ. ευρώ του τακτικού προϋπολογισμού + 7,6 δισ. ευρώ έλλειμμα του ΠΔΕ) και τα χρεολύσια στα 27 δισ. ευρώ, οπότε έχουμε 37,4 δισ. ευρώ για κάλυψη με δανεισμό και εκποίηση δημόσιας περιουσίας. Πέραν αυτών πρέπει να καλυφθούν οι δαπάνες για το εξοπλιστικό πρόγραμμα του υπουργείου Εθνικής Άμυνας, η χρηματοδότηση της συμμετοχής του Δημοσίου στις δαπάνες κοινωνικής ασφάλισης, καθώς και οι τάχα «προσωρινές ταμειακές ανάγκες» του προϋπολογισμού. Επιπλέον υπάρχουν και οι υποχρεώσεις για την πληρωμή των «ειδικών εκδόσεων» πιστωτικών τίτλων (δομημένα ομόλογα, μετατρέψιμα ομόλογα, προμέτοχα κ.λπ.). Με δάνεια μόνο 40 δισ. ευρώ δεν καλύπτονται όλες αυτές οι πληρωμές. Φρονούμε ότι το 2008 οι δανειακές ανάγκες θα προσεγγίσουν τα 45 δισ. ευρώ, εκτός εάν όλη η δημόσια περιουσία που έχει απομείνει βγει στο σφυρί. Για φέτος ο δανεισμός του Δημοσίου θα σκαρφαλώσει τελικά στα 40 δισ. ευρώ. Και το 2008 είναι ακόμα δυσκολότερο δημοσιονομικά!

Τα πολλαπλά ελλείμματα πιέζουν το δημόσιο χρέος και αυξάνουν συνεχώς το αριθμητικό του μέγεθος. Για παράδειγμα, φέτος ξοφλάμε χρεολύσια ύψους 25,9 δισ. ευρώ και ο δανεισμός του Δημοσίου, έστω και κατά τους συντηρητικούς (συγκρατημένους) υπολογισμούς του κ. Αλογοσκούφη, θα φτάσει στα 37,8 δισ. ευρώ. Δηλαδή δανειζόμαστε πάντα «κάτι» παραπάνω από τα δάνεια που ξοφλάμε. Κι αυτό συνεχίζεται για χρόνια τώρα και θα συνεχιστεί. Και όμως, χρόνια τώρα οι κυβερνήσεις μιλάνε για αποκλιμάκωση του δημοσίου χρέους. Και επιδιώκουν επαίνους! Δεν βλέπουν τη «βραχυκύκλωση» της δημοσιονομικής διαχείρισης από το σπάταλο κράτος, που συνεχώς θεριεύει και καταπίνει τις οικονομίες του φορολογούμενου έλληνα πολίτη; Πότε θα αποκτήσουμε δημοσιονομική διαχείριση «συνετού οικογενειάρχη», όπως το απαιτούν οι περιστάσεις;