Δεν μπαίνουν τα Σκόπια στο ΝΑΤΟ ούτε με… αστερίσκο!
«Αρχίζει το ματς» με τα Σκόπια, καθώς πλέον ΝΑΤΟ, Αμερικάνοι και Ευρωπαίοι δρομολογούν εξελίξεις για την ένταξη της ΠΔΓΜ στους Ευρωατλαντικούς θεσμούς. Το αμέσως επόμενο διάστημα αρχίζουν οι διαβουλεύσεις στο Συμβούλιο των Μονίμων Αντιπροσώπων της Συμμαχίας, ενʼ όψει και του Συμβουλίου των Υπουργών Εξωτερικών τον Δεκέμβριο, αλλά και της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ τον Απρίλιο του 2008.
Η αμερικανική πλευρά, που πάνω της στηρίζεται η μέχρι τώρα αδιαλλαξία των Σκοπίων, ρίχνει πια επίσημα στο τραπέζι τη «λύση του αστερίσκου». Μια μεσοβέζικη δηλαδή κατάσταση ώστε να αποφευχθεί ένα ελληνικό βέτο, καθώς η Αθήνα είναι αποφασισμένη να θέσει βέτο, αν δεν υπάρξει πριν επίλυση του θέματος της ονομασίας στη βάση κοινά αποδεκτής λύσης.
Η «λύση του αστερίσκου» προκρίνεται αυτές τις ώρες από την αμερικανική διπλωματία και στην ουσία προβλέπει πως τα Σκόπια θα ενταχθούν ως FYROM στο ΝΑΤΟ, με τη ρητή υποσημείωση στα πρακτικά της πράξης προσχώρησης ότι «η FYROM θα αλλάξει ονομασία στα έγγραφα και τα όργανα του ΝΑΤΟ, μόλις επιλυθεί το θέμα της ονομασίας στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων που γίνονται στον ΟΗΕ».
Η Αθήνα βεβαίως περιμένει άλλα. Ζητά μάλιστα «καθαρές λύσεις», δηλαδή μία ονομασία που θα συμφωνηθεί μεταξύ των δύο πλευρών.
Περιμένει δηλαδή ότι θα μπορέσει να ανταλλάξει το Κόσοβο (τη στάση δηλαδή που θα τηρήσει σ’ αυτό το ακανθώδες για την περιοχή ζήτημα) με την ονομασία ή ότι το βέτο είναι ισχυρό επιχείρημα για να πεισθούν ξαφνικά οι Αμερικανοί και να αναγκάσουν τους Σκοπιανούς να συμφωνήσουν σε έναν συμβιβασμό για το όνομα.
Ωστόσο, η ελληνική πλευρά, αποτιμώντας τα μέχρι τώρα δεδομένα, φέρεται αποφασισμένη για βέτο ακόμα και αν γίνει προσπάθεια να ενταχθούν τα Σκόπια στο ΝΑΤΟ με την προσωρινή ονομασία FYROM και αυτό γιατί το τελευταίο περιστατικό με την πρόκληση του κ. Κερίμ (τ. υπουργού Εξωτερικών των Σκοπίων και προεδρεύοντος στην 62η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ) να αποκαλέσει τα Σκόπια «Δημοκρατία της Μακεδονίας» από το βήμα των Ηνωμένων Εθνών κατέστησε απολύτως σαφές πλέον ότι τα Σκόπια δεν σέβονται το παραμικρό ούτε καν τις αποφάσεις του ΟΗΕ. Όπως μάλιστα λένε χαρακτηριστικά έγκυροι διπλωματικοί κύκλοι στην Αθήνα, «η προσωρινή ονομασία FYROM, για ένταξη στο ΝΑΤΟ, δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση εγγύηση για την Ελλάδα για το πώς θα κινηθούν εντός της συμμαχίας τα Σκόπια και πως θα επιχειρήσουν να επιβάλουν νέα τετελεσμένα με το όνομα».
Η ελληνική πλευρά προβληματίζεται πάντως για το γεγονός ότι το θέμα της ένταξης των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ θα καθυστερήσει (πάει, όπως έχουμε αναφέρει, για την άνοιξη του 2008) και αυτό οδηγεί σε αποδυνάμωση του όπλου του βέτο.
Πάντως, ήδη οι Ευρωπαίοι (και μάλιστα οι πιο «φιλονατοϊκοί») και προειδοποίησαν και επιχείρησαν από τώρα να «απονευρώσουν» το ελληνικό βέτο. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Χαβιέ Σολάνα (ο επικεφαλής της Κοινής Εξωτερικής και Αμυντικής Πολιτικής της ΕΕ), που συναντήθηκε στα μέσα της βδομάδας στις Βρυξέλλες με τον Πρόεδρο των Σκοπίων Μπράνκο Τσερβενκόφσκι, ξεκαθάρισε σε δηλώσεις ότι «δεν μου αρέσουν τα βέτο». Δύο εικοσιτετράωρα αργότερα ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, ο οποίος επίσης συναντήθηκε με τον κ. Τσερβενκόφσκι, όταν ρωτήθηκε για το θέμα της ονομασίας είπε πως η επίλυση αυτού του προβλήματος δεν αποτελεί αρμοδιότητα του ΝΑΤΟ αλλά του ΟΗΕ και τόνισε πως το όλο θέμα είναι στα χέρια του Μάθιου Νίμιτς, ειδικού μεσολαβητή του ΟΗΕ.
«Η Ελλάδα δεν θα κάνει πίσω» δηλώνουν κυβερνητικοί κύκλοι και επισημαίνουν πως είναι προς όφελος όλων να επιλυθεί η υπόθεση «ονομασία» πριν από την ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ.
Η απειλή του βέτο είναι υπαρκτή -όσο και αν οι Αμερικανοί και οι Ευρωπαίοι δεν πιστεύουν στη σταθερότητα των ελληνικών θέσεων και κινήσεων- αλλά το ερώτημα πλέον είναι τι είδους λύση, τι είδους ονομασία θα φέρει στο τραπέζι ο Νίμιτς, την οποία θα μπορεί να αποδεχτεί και η ελληνική κυβέρνηση.
Ο κ. Νίμιτς έχει ρίξει στο τραπέζι ονομασίες, αλλά και προτάσεις οι οποίες έχουν μπερδέψει τη διαδικασία διαπραγμάτευσης.
Τα ονόματα που βρίσκονται στα τραπέζι είναι πολλά. Για την Ελλάδα υιοθετείται μια αμιγώς σύνθετη ονομασία (χωρίς αλλά, κόλπα και προϋποθέσεις), όπως Νέα Μακεδονία, ενώ για τη σκοπιανή πλευρά υιοθετείται η λεγόμενη διπλή ονομασία, δηλαδή η διεθνής ονομασία να είναι «Μακεδονία» και η Ελλάδα να χρησιμοποιεί το «Μακεδονία-Σκόπια».
Υπάρχουν ακόμα προτάσεις με την ονομασία της χώρας στη σλαβική γλώσσα, οι οποίες όμως δεν αποτελούν συμβιβασμό.
Ο Μ. Νίμιτς πάντως έχει δείξει ως τώρα ότι μπορεί να μας εκπλήξει και να προτείνει κάτι ακόμα… χειρότερο.
Αν η πίεση που ασκεί η Αθήνα δεν αποδώσει, τότε αναμένεται ακόμα μεγαλύτερη πίεση από τους ατλαντικούς συμμάχους, ακόμα και από Ευρωπαίους, προκειμένου να αποδεχθεί την ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ με την επίσημη ονομασία FYROM.
Η ελληνική πλευρά αντιμετώπισε και αντιμετωπίζει πολλά προβλήματα στις διαπραγματεύσεις που κάνει το τελευταίο διάστημα, όπως :
– Την αδιαλλαξία της σκοπιανής ηγεσίας.
– Την αρνητική θέση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ σε ό,τι αφορά τη συμβολή των Αμερικανών στην προσπάθεια επίλυσης του θέματος.
– Αντιμετώπισε επίσης την αδυναμία του κ. Νίμιτς να φέρει στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης μια πρόταση πραγματικά συμβιβαστική.
Γι’ αυτούς τους λόγους ζήτησε να προσπαθήσουν όλοι να επιλυθεί το θέμα άμεσα για να μην υπάρξει εμπλοκή στο ΝΑΤΟ, αλλά και στις σχέσεις της ΠΓΔΜ με την ΕΕ στο απώτερο μέλλον.
Η ελληνική κυβέρνηση έχει διαπιστώσει ότι πρέπει να αναζητήσει δικά της «εργαλεία», δικό της τρόπο πίεσης προς κάθε πλευρά, προκειμένου να πετύχει πραγματική διαπραγμάτευση με τα Σκόπια.
Το βέτο είναι ένα καλό εργαλείο στην προσπάθεια αυτή. Ο Κ. Καραμανλής προεκλογικά έχει αφήσει να εννοηθεί ότι θα το χρησιμοποιήσει. Η διπλωματική ηγεσία έχει επίσης προτείνει τη χρήση του προς την κυβέρνηση. Χαρακτηριστικό του κλίματος είναι και η δήλωση του πρώην πρωθυπουργού Κ. Μητσοτάκη ο οποίος τάχθηκε υπέρ της χρήσης του βέτο, αν αυτό τελικώς καταστεί αναγκαίο.
Η ελληνική κυβέρνηση το τελευταίο διάστημα έχει διαμηνύσει σε όλους τους τόνους και προς όλους τους συνομιλητές της ότι, και αν ακόμα βρεθεί κυβέρνηση που να αποδεχθεί μη ικανοποιητική λύση, δεν πρόκειται η άποψή της να γίνει αποδεκτή από την ελληνική Βουλή. Ο Μάθιου Νίμιτς δεν έκρυψε τον προβληματισμό του για το γεγονός ότι η κυβέρνηση έχει μόνο 152 βουλευτές στη Βουλή. Δεν υπάρχουν δηλαδή οι συσχετισμοί για να περάσει οποιαδήποτε μη αποδεκτή πρόταση, ενώ η κυβέρνηση είναι ευάλωτη έναντι της αντιπολίτευσης (ειδικά έναντι του ΛΑΟΣ).
Στο μεταξύ ο πρόεδρος της Δημοκρατικής Αναγέννησης, Στέλιος Παπαθεμελής, σχολιάζοντας τις τελευταίες εξελίξεις, υπογραμμίζει πως «μετά την ιταμή πρόκληση του σκοπιανού προεδρεύνοντος στη ΓΣ του ΟΗΕ που προσφώνησε τον Τσερβενκόφσκι Πρόεδρο της ”Μακεδονίας”, μετά τον αρμόδιο Επίτροπο για τη διεύρυνση Όλι Ρεν ο οποίος σε συνάντησή του με τον Τσερβενκόφσκι ονόμασε και αυτός τη χώρα του τελευταίου ”Δημοκρατία της Μακεδονίας”, ήλθε η σειρά του Χαβιέ Σολάνα ο οποίος, πέραν του γεγονότος ότι καθ΄έξιν και υποτροπήν αποκαλεί τα Σκόπια ”Δημοκρατία της Μακεδονίας”, υποδεικνύει τώρα στην Ελλάδα να μην προβάλει βέτο για την ένταξη των Σκοπίων στην ΕΕ. Η Δημοκρατική Αναγέννηση πιστεύει ότι έχει πλέον εξαντληθεί η ελληνική υπομονή. Βέτο εδώ και τώρα».