Έντονα ταξικές οι νέες φορολογικές ρυθμίσεις
Τα βασικά σημεία στην όλη δημοσιονομική διαχείριση που ενδιαφέρουν τους πολίτες είναι κατά τη γνώμη μας: α) τι θα εισπράξουν τα χαμηλού εισοδήματος νοικοκυριά και τι πρόκειται να πληρώσουν, β) σε τι θα ωφεληθούν οι ιδιοκτήτες ακινήτων και πόσο θα επιβαρυνθούν από τον ενιαίο φόρο. Ποιοι ιδιοκτήτες κερδίζουν, γ) οι παραδοχές πάνω στις οποίες στηρίχτηκε η κατάρτιση του προϋπολογισμού του 2008 θα αντέξουν; Και δ) πώς διαμορφώνονται: το έλλειμμα, οι δανειακές ανάγκες του Δημοσίου και το δημόσιο χρέος.
Εάν οι παραδοχές κατάρτισης του νέου προϋπολογισμού δεν αντέξουν, θα έχουμε υψηλά ελλείμματα και πιθανότατα και δεύτερη δέσμη φορολογικών μέτρων, που σημαίνει «μαύρες τρύπες» στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς. Στη σημερινή μας παρουσίαση θα ασχοληθούμε με τα δύο πρώτα σημεία, ενώ την ερχόμενη Κυριακή θα δούμε τις εξελίξεις στο έλλειμμα και στο δημόσιο χρέος. Και την αντοχή των παραδοχών.
α) Το ισοζύγιο των χαμηλοεισοδηματιών: τι παίρνουν και τι δίνουν τα χαμηλού εισοδήματος νοικοκυριά; Το ισοζύγιό τους είναι αρνητικό. Οι εργαζόμενοι του δημόσιου τομέα θα πάρουν την αύξηση που προβλέπει η κομμένη από πολλά χρόνια ταρίφα: αύξηση 3% οι εν ενεργεία και 4% οι συνταξιούχοι. Οι σχετικές πιστώσεις στον νέο προϋπολογισμό είναι αυξημένες κατά 9,5% για τους μισθούς και 10,1% για τις συντάξεις. Όμως στις αυξήσεις αυτές συμπεριλαμβάνονται οι δαπάνες για την αύξηση των επιδομάτων των ένστολων υπαλλήλων του κράτους, για την πρόσληψη νέων υπαλλήλων μονίμων και επί σύμβασει (τα «δικά μας παιδιά» και οι «σύμβουλοι» υπουργών, υφυπουργών, διοικητών ΔΕΚΟ κ.λπ. περιμένουν στο ακουστικό!), για τη δόση των αναδρομικών των δικαστών, εισαγγελέων και όλων όσοι εξομοιούνται με αυτούς, για τη συνταξιοδότηση όσων θα βγουν στη σύνταξη στη διάρκεια του επομένου έτους, για την καταβολή των αυξήσεων ωρίμανσης κ.λπ. Οι εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα θα πάρουν τις προβλεπόμενες από τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας αυξήσεις αποδοχών, που είναι παραπλήσιες με αυτές του δημόσιου τομέα και οι συνταξιούχοι θα πάρουν την αύξηση των συναδέλφων τους του Δημοσίου, δηλαδή το γνωστό μας 4%. Οι χαμηλοσυνταξιούχοι θα πάρουν την αύξηση του ΕΚΑΣ, που υποσχέθηκε η κυβέρνηση προεκλογικά και το ίδιο και οι συνταξιούχοι αγρότες του ΟΓΑ. Όλοι οι χαμηλοεισοδηματίες θα έχουν κάποιο όφελος και από την αύξηση του αφορολογήτου ορίου και από την αναδιάρθρωση των φορολογικών κλιμακίων, αν και όπως θα ισχύσουν για το 2008. Έναντι των παραπάνω «παροχών» οι χαμηλοεισοδηματίες θα κληθούν να πληρώσουν:
→ Τις όποιες αυξήσεις των καυσίμων που θα προκύψουν από την ενοποίηση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης καυσίμων (κυρίως για το πετρέλαιο θέρμανσης), καθώς είναι άγνωστο ακόμη τι ποσόν θα επιστρέφεται και με ποια διαδικασία. Αν τυχόν διαθέτουν και κανένα σαράβαλο για τις μετακινήσεις τους, θα επιβαρυνθούν εξ ολοκλήρου με την αύξηση του ειδικού φόρου της βενζίνης. Η αύξηση της φορολογίας των καυσίμων θα είναι σημαντική επιβάρυνση για όλα τα νοικοκυριά, καθώς έρχεται μετά και τις μεγάλες αυξήσεις των τιμών του αργού πετρελαίου.
→ Την πιθανή αύξηση των τελών κυκλοφορίας οχημάτων για το 2009, που θα καταβληθούν τον Δεκέμβριο του 2008, που υπολογίζεται στο 10% περίπου των τελών που ισχύουν σήμερα. Η επιβάρυνση αυτή αφορά εκείνους που διαθέτουν δικό τους σαραβαλάκι.
→ Την εξίσου πιθανή αύξηση του ΦΠΑ κατά 2 έως 3 εκατοστιαίες μονάδες, που θα σημάνει αύξηση των τιμών τελικού καταναλωτή (λιανικές τιμές) και θα ξεσηκώσουν νέο κύμα αυξήσεων στις τιμές αγαθών και υπηρεσιών.
→ Όσοι διαθέτουν δικό τους ακίνητο από οποιαδήποτε αιτία (αγορά, γονική παροχή, κληρονομιά) ας ετοιμαστούν να υποδεχθούν τον ενιαίο φόρο ακίνητης περιουσίας, μικρής και μεγάλης. Ο ενιαίος αυτός φόρος θα υπολογίζεται με βάση την αντικειμενική αξία κάθε φορολογούμενου ακινήτου με συντελεστή 0,1%-0,2%.
Αυτά που θα δώσει το κράτος στους χαμηλόμισθους θα τα εισπράξει στο εκατονταπλάσιο μόνο με την αύξηση του ΦΠΑ, η οποία θεωρείται σφόδρα πιθανή. Και τούτο γιατί στο σχέδιο του προϋπολογισμού ʼ08 προβλέπονται αυξημένα έσοδα από τον ΦΠΑ 2.165 εκατ. ευρώ, σε σύγκριση με αυτά της φετινής χρονιάς. Πώς θα μαζευτούν τόσα έσοδα χωρίς αύξηση των φορολογικών συντελεστών;
Τα υψηλά εισοδήματα ευεργετούνται με τις νέες φορολογικές ρυθμίσεις. Όσα προέρχονται από επιχειρηματικά κέρδη επιχειρήσεων εταιρικής μορφής ήδη φορολογούνται με μειωμένους φορολογικούς συντελεστές. Ήταν η πρώτη προσφορά της κυβέρνησης του Κώστα Καραμανλή και ειδικά του υπουργού Οικονομίας. Όσα προέρχονται από άλλες πηγές θα τύχουν σοβαρής ελάφρυνσης με την αναδιάρθρωση της φορολογικής κλίμακας, που προβλέπει όπως είναι γνωστό τη μείωση των συντελεστών φορολόγησης των υψηλών εισοδημάτων. Ο Φόρος Μεγάλης Ακίνητης Περιουσίας καταργείται και διαχέεται αυξημένος σε όλους τους ιδιοκτήτες ακινήτου ή ακινήτων. Ο ΦΜΑΚ βαρύνει σήμερα 39.000 περίπου μεγαλοϊδιοκτήτες και αποδίδει στον προϋπολογισμό 240 εκατ. ευρώ. Το σχέδιο του νέου προϋπολογισμού προβλέπει ότι ο νέος Ενιαίος Φόρος Ακινήτων (περιουσίας) θα αποδώσει στον προϋπολογισμό 1.010 εκατ. ευρώ, δηλαδή οι μικροϊδιοκτήτες θα επιβαρυνθούν με περίπου 660 εκατ. από το 2008 και μετά. Μια δεύτερη αρκετά σημαντική ευεργεσία της κυβέρνησης προς τους μεγαλοϊδιοκτήτες. Προφανώς για να μην… πεινάσουν. Η κυβέρνηση ξέχασε ότι στη φορολόγηση εισοδημάτων και περιουσίας πρέπει να βρίσκει καθολική εφαρμογή η αρχή ότι η φορολογική επιβάρυνση θα πρέπει να είναι μέσα στα όρια της φοροδοτικής ικανότητας των φορολογουμένων. Το κατατεθέν σχέδιο του προϋπολογισμού 2008 προβλέπει αύξηση των φορολογικών εσόδων κατά 5,97 δισ. ευρώ. Εάν εξαιρέσουμε τα 3,67 δισ., τα οποία προέρχονται από την αναμενόμενη υπεραπόδοση του ΦΠΑ και του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης καυσίμων, τα υπόλοιπα 2,3 δισ. ευρώ προσδοκάται ότι θα προέλθουν από τις νέες ρυθμίσεις στην άμεση φορολογία. Και καθώς οι ρυθμίσεις αυτές ευεργετούν τα πολύ χαμηλά εισοδήματα και τα πολύ υψηλά, όπως είπαμε και προηγούμενα, το επιπλέον φορολογικό βάρος θα πλήξει κατά κύριο λόγο τα μεσαία εισοδήματα. Οι μεταρρυθμίσεις του φορολογικού μας συστήματος φαίνεται να είναι καθαρά ταξικές, καθώς σπρώχνουν προς τη ζώνη της φτώχειας τη συντριπτική πλειοψηφία της μεσαίας τάξης! Επομένως διαμορφώνεται ένα νέο φορολογικό τοπίο με έντονο αντικοινωνικό χαρακτήρα. Προσωπικά θα θέλαμε διαφορετικά να εφαρμόζεται η αναδιανομή του εισοδήματος μέσω του κρατικού προϋπολογισμού και όχι να καταλήγει στη φορολογική ασυδοσία των υψηλών εισοδημάτων.
β)Το σχέδιο προβλέπει αύξηση των φορολογικών εσόδων από την εφαρμογή του Ενιαίου Φόρου Ακίνητης Περιουσίας. Στον φόρο αυτόν θα υπαχθούν όλα τα ακίνητα, αστικά και αγροτικά, είτε αποδίδουν εισόδημα είτε όχι (κατοικίες, οικόπεδα, χωράφια κ.λπ.). Οι λεπτομέρειες της εφαρμογής του φόρου θα προβλέπονται από τον σχετικό νόμο που θα ψηφιστεί σύντομα από τη Βουλή. Εξ όσων πάντως έγιναν γνωστά, η νέα αυτή φορολογία θα υπολογίζεται με συντελεστές 1-2% της αντικειμενικής αξίας των ακινήτων. Σημειώνουμε ότι το 2008 θα έχουμε αύξηση των αντικειμενικών αξιών κατά 20%-30% όλων των ακινήτων, εντός κι εκτός σχεδίου. Με τη θέσπιση του Ενιαίου Φόρου Ακίνητης Περιουσίας καταργείται ο φόρος μεγάλης ακίνητης περιουσίας και πιθανότατα και ο συμπληρωματικός φόρος (1,5% έως 3%) που επιβαρύνει σήμερα όσους αποκτούν εισόδημα από ακίνητα και υπολογίζεται επί του ποσού των εισπραττομένων ενοικίων. Με τον ενιαίο φόρο δεν καταργούνται οι φόροι εισοδήματος που βαρύνουν τα εισοδήματα εξ ακινήτων (εισπραττόμενα ή τεκμαρτά ενοίκια) καθώς και οι επιβαρύνσεις των ακινήτων υπέρ των ΟΤΑ, που εισπράττονται με τους λογαριασμούς της ΔΕΗ (Τέλος Ακίνητης Περιουσίας, δημοτικοί φόροι), τους οποίους πληρώνουν οι ιδιοκτήτες ή οι ενοικιαστές των ακινήτων.
Με την έλευση του ενιαίου φόρου αντικαθίστανται και οι σημερινές επιβαρύνσεις κατά τη σύσταση γονικής παροχής και την κληρονομιά ακινήτων και αντικαθίστανται με ειδικό τέλος 1% επί της αντικειμενικής αξίας των μεταβιβαζομένων ακινήτων. Η πρώτη κατοικία, σύμφωνα με δήλωση του κ. Αλογοσκούφη, απαλλάσσεται από κάθε φόρο. Η τελευταία αυτή ρύθμιση στερεί από τον προϋπολογισμό έσοδα ύψους 100 εκατ. ευρώ (πενιχρό ποσό) και «χρυσώνει» το χάπι, καθώς εκ πρώτης όψεως φαίνεται να ευεργετεί τους φορολογούμενους. Ποιον όμως ευεργετεί; Ευεργετεί πλουσιοπάροχα όσους κληρονομούν μεγάλες περιουσίες σε κινητά ή ακίνητα και επίσης και όσους γονείς διαθέτουν μεγάλη ακίνητη περιουσία και μεταβιβάζουν στα παιδιά τους ένα ακίνητο, για να μειώσουν την επιβάρυνσή τους από τον φόρο εισοδήματος. Τώρα θα μπορούν με την πληρωμή του ειδικού τέλους 1% να μεταβιβάζουν όσα ακίνητα επιθυμούν ως γονική παροχή. Μήπως θα πρέπει να τεθεί κάποιο πλαφόν αφορολόγητης γονικής παροχής; Γιατί διαφορετικά θα φτάσουμε σε ασυδοσία (φορολογική εννοείται) υπέρ εκείνων που κατέχουν μεγάλη ακίνητη περιουσία! Και στη ρύθμιση αυτήν, που τόσο διαφημίστηκε από την κυβέρνηση ως κοινωνικά ευαίσθητο μέτρο, υπεισέρχεται η κυβερνητική εύνοια στους «έχοντες και κατέχοντες». Τέλος, σημειώνουμε ότι οι φόροι δωρεών παραμένουν ως έχουν σήμερα.
Τελειώνοντας, θα θέλαμε μόνον να επισημάνουμε ότι αναγνωρίζοντας τις δυσκολίες στην άσκηση της δημοσιονομικής πολιτικής περιμέναμε επαύξηση του φορολογικού βάρους από το 2008 και μετά. Και ελπίζαμε ότι οι πρόσθετες φορολογικές επιβαρύνσεις θα διαχέονται με δικαιοσύνη. Στο κατατεθέν σχέδιο του νέο προϋπολογισμού και στις φορολογικές μεταρρυθμίσεις που σχεδιάζει η κυβέρνηση βλέπουμε το αντίθετο. Το ήδη άδικο φορολογικό μας σύστημα γίνεται περισσότερο άδικο, για την πλειονότητα των φορολογουμένων.