ΤΟ ΚΟΛΠΟ ΜΕ ΤΑ… ΠΡΩΤΑ ΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ
Αν το 1996 είχαμε το όργιο των εμφανίσεων των εκλεκτών του κάθε συγκροτήματος, όταν το σύστημα πίεζε για την επανεκλογή Σημίτη, 11 χρόνια αργότερα, παρά την αυστηρότερη νομοθεσία, στα χαρτιά, είναι βέβαιο πως υπήρξαν νέες μέθοδοι προώθησης. Η μάχη μεταξύ των υποψηφίων, αλλά και των εκλεκτών κάθε ομίλου, παίχτηκε την τελευταία βδομάδα. Όπως ακριβώς συμβαίνει με τα σούπερ μάρκετ, όπου οι εταιρείες συγκρούονται για το ποια προϊόντα θα μπουν στα υψηλότερα ράφια, αυτά που βλέπει απευθείας ο πελάτης, έτσι και σε αυτές τις εκλογές οι θέσεις των τελευταίων ημερών ήταν εκ των προτέρων κλεισμένες. Με άλλοθι τα ποσοστά τηλεθέασης που συγκεντρώνουν οι διάφοροι επώνυμοι υποψήφιοι, βρέθηκαν τις τελευταίες ημέρες να έχουν προνομιακή θέση στα δελτία ειδήσεων και τις εκπομπές, εκτοπίζοντας όλους τους άλλους που δεν είχαν πρόσβαση. Αυτή η επιλογή θέσης ήταν το «δώρο» από τους επιχειρηματίες και μετά τις εκλογές προφανώς θα έρθει και το αντίδωρο. Ο μηχανισμός αυτός ήταν αθόρυβος και πιο εκλεπτυσμένος. Βεβαίως υπήρξαν στελέχη που είχαν σίγουρες ψήφους, αλλά και έβλεπαν τις εξελίξεις στο ΠΑΣΟΚ, γι΄ αυτό και έκαναν την εμφάνισή τους στην αρχή της προεκλογικής περιόδου, καίγοντας» από νωρίς την εμφάνισή τους, αφήνοντας έτσι τον Γιώργο Παπανδρέου περισσότερο μόνο του.
Ταυτόχρονα ορισμένοι υπουργοί του οικονομικού πεδίου έπαιξαν και με άλλα Μέσα. Παράλληλα με την τηλεόραση έκαναν ένα κύκλο «συνεντεύξεων» στα περιοδικά, όλων των συγκροτημάτων, απευθυνόμενοι και σε άλλες ομάδες ψηφοφόρων, ενώ άλλοι έδωσαν και συνεντεύξεις στο Internet, δηλαδή άλλη μια εμφάνιση, κάτι απολύτως θεμιτό. Αν όμως δει κανείς την παρουσία των συγκεκριμένων προσώπων σε όλα τα Μέσα των ομίλων, τότε το συμπέρασμα για την ενίσχυσή τους είναι διαφορετικό.
Ο κόσμος «πλήρωσε» 6 εκατ. ευρώ για διαφημίσεις
Η μεγάλη αλήθεια όμως είναι πως την προεκλογική καμπάνια των κομμάτων την πλήρωσε ο κόσμος. Διότι τα μηνύματα των κομμάτων, συνολικής αξίας 6 εκατ. ευρώ, όπως αποφάσισαν τα ίδια μπορεί να ήταν δωρεάν σε ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθμούς, όμως το αντάλλαγμα ήταν ισχυρό. Όπως γράφαμε στις 2 Σεπτεμβρίου, ένα αντίστοιχο ποσό αφαιρέθηκε από το ενοίκιο που θα πλήρωναν για το 2006 οι τηλεοπτικοί σταθμοί. Ενώ θα έπρεπε να πληρώσουν 10,7 εκατ. ευρώ, τελικά θα καταβάλουν 5,3 εκατ. ευρώ. Πρόκειται για χρήματα που ενίσχυαν τον προϋπολογισμό, άρα πιθανώς και τους κοινωνικούς πόρους, και «εξατμίστηκαν» στον διαφημιστικό αέρα των καναλιών.
Μια άλλη ανεξερεύνητη ζώνη είναι η επαρχία. Εκεί εξαιτίας του μεγάλου αριθμού των Μέσων, αλλά και των συγκροτημάτων, είναι δύσκολο να συγκεντρώσει κάνεις αξιόπιστες πληροφορίες. Υπάρχουν όμως κρούσματα απαίτησης χρημάτων στο παρελθόν, όπως έγινε στις δημοτικές και νομαρχιακές εκλογές στον Βόλο. Εικάζεται πάντως πως η προβολή στην επαρχία είναι «πακέτο». Δηλαδή ο υποψήφιος στην επαρχία «κλείνει» χώρο και χρόνο σε ραδιόφωνο, εφημερίδα και τηλεόραση.
Τα ηθελημένα «κενά» με τις εταιρείες δημοσκοπήσεων
Το μεγάλο παιχνίδι έγινε με τις δημοσκοπήσεις και αυτό συνέβη στην πραγματικότητα με ευθύνη τις κυβέρνησης. Υπήρξαν εταιρείες μετρήσεων που παρουσίασαν μετρήσεις οι οποίες δεν είχαν επαφή με την πραγματικότητα, βγάζοντας ακόμη και μπροστά το ΠΑΣΟΚ. Τι συνέβη όμως με αυτές; Στην πράξη τίποτα. Ο νόμος Ρουσόπουλου για τις δημοσκοπήσεις «κράτησε» τη 15νθήμερη απαγόρευση, της δημοσιοποίησης των αποτελεσμάτων ερευνών, του νόμου Σκανδαλίδη, θέτοντας περιορισμούς και στον Τύπο, ο οποίος από το Σύνταγμα είναι ελεύθερος. Αποτέλεσμα αυτών ήταν, ύστερα από την εσπευσμένη κήρυξη των εκλογών, να περιοριστεί ο χρόνος των μετρήσεων για τις εταιρείες, που ήθελαν να βγάλουν αξιοπρεπή στοιχεία επί της ουσίας σε μία βδομάδα: Στην πράξη δημοσιοποίησαν μόλις μία έρευνα και μετά επήλθε η παραπληροφόρηση.
Δεύτερο σημείο: Η κυβέρνηση ανέθεσε «προσωρινά» στο ΕΣΡ να ανοίξει το μητρώο των εταιρειών ερευνών και να ασκήσει τον έλεγχο επί των εταιρειών, αν και πρόκειται για αναρμόδιο όργανο. Ασχολείται με το ραδιόφωνο και την τηλεόραση, ενώ παράλληλα η θητεία 4 από τα 7 μέλη του έχει λήξει εδώ και 15 μήνες! Μάλιστα δεν διαθέτει το κατάλληλο προσωπικό για να ελέγξει μια έρευνα- κάτι που έχει το ΙΟΜ. Ο δε μελλοντικός έλεγχος αφήνεται και πάλι στην αγορά, καθώς ο νόμος προβλέπει τη σύσταση μιας αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας, η οποία θα απαρτίζεται από τις ίδιες τις εταιρείες χωρίς την παρουσία κρατικού ερευνητικού φορέα, που θα μπορεί να πιστοποιήσει τα αποτελέσματα. Τα ίδια γίνονται επί χρόνια και στη μέτρηση τηλεθέασης, όπου η αγορά δίνει «ψήφο εμπιστοσύνης» στη μοναδική εταιρεία μετρήσεων. Η αλήθεια είναι λοιπόν πως η κυβέρνηση ήθελε τη συσκότιση, διότι αν υπήρχαν αξιόπιστες μετρήσεις που φανέρωναν τη διαφορά των 4 μονάδων -όπως έβγαζε η Public Issue V- PRC- και μία βδομάδα πριν από τις εκλογές, ίσως ήταν διαφορετική η κινητοποίηση των ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ. Στην πράξη λοιπόν μια ελίτ όχι μόνο γνώριζε τα αποτελέσματα, αλλά άφησε και τον υπόλοιπο κόσμο να βυθιστεί στην παραπληροφόρηση και την προπαγάνδα.
Τρίτο σημείο: Το ΕΣΡ είχε το θάρρος και δημοσιοποίησε τα μετοχολόγια των εταιρειών δημοσκοπήσεων. Ο νόμος της κυβέρνησης για τις εταιρείες όχι απλώς δεν έθεσε κάποια ασυμβίβαστα, αλλά ο υπουργός δεν τόλμησε να ζητήσει τη διαφάνεια. Δηλαδή τα υπουργεία και οι κρατικοί φορείς να είναι υποχρεωμένα να ανακοινώνουν τις δουλειές που αναθέτουν σε εταιρείες δημοσκοπήσεων και διαφημιστικές. Έτσι ακόμη και σε βάρος σοβαρών εταιρειών υπήρχε η σκιά πως με το ένα χέρι συναλλάσσονται με το Δημόσιο και με το άλλο κάνουν δημοσκοπήσεις.