Η επόμενη ήμερα στο ΠΑΣΟΚ

Η επόμενη ημέρα στο ΠΑΣΟΚ κανείς δεν μπορεί από τώρα να προβλέψει πώς θα είναι σε περίπτωση που σήμερα δεν καταφέρει ο Παπανδρέου να κόψει το νήμα. Σίγουρα όμως δεν θα είναι όπως οι προηγούμενες ημέρες, οι αντιδράσεις δεν θα είναι ελεγχόμενες.

Το σενάριο της νίκης

Ας πάρουμε πρώτα το αισιόδοξο σενάριο. Αν υποθέσουμε ότι ο Γιώργος Παπανδρέου βγει νικητής και εκλεγεί πρωθυπουργός, τότε… βυθίζονται οι επίδοξοι διάδοχοι και, συμβιβαζόμενοι με τις νέες εξελίξεις και τα νέα δεδομένα, αναγκαστικά περιμένουν να γίνουν υπουργοί, και όχι στο υπουργείο που θα ζητήσουν, αλλά σ’ αυτό που θα… περισσέψει από τις επιλογές του κ. Παπανδρέου. Για μία τουλάχιστον τετραετία θα κάνουν τον «κινέζο» και θα παίζουν κρυφτό με τις εκάστοτε επιλογές του πρωθυπουργού, χτίζοντας σιγά σιγά το πολιτικό τους προφίλ. Αν ο κ. Παπανδρέου εκλεγεί πρωθυπουργός, τότε όλοι εκείνοι που μέχρι χθες το βράδυ παρακαλούσαν για το αντίθετο, θα «λουφάξουν» και θα αφήσουν τον πρωθυπουργό να πάρει τον δρόμο του. Καλό ή κακό. Η νίκη βάζει τέρμα στα σενάρια παραμονής ή όχι του κ. Παπανδρέου στην προεδρία του κόμματος. Το πρόβλημα θα το έχουν όσοι μέχρι χθες τον αμφισβητούσαν. Και είναι πολλοί εκείνοι που μέσα τους επιθυμούσαν το πολιτικό τέλος του αρχηγού του ΠΑΣΟΚ ή τουλάχιστον τον περιορισμό του, να τον έχουν υπό ομηρία και ανά πάσα στιγμή σήκω πάνω κάτσε κάτω.

Αν όμως έρθουν ανάποδα τα πράγματα και οι… ευχές όλων αυτών που αμφισβητούν τις επιλογές του κ. Παπανδρέου πραγματοποιηθούν;

Το σενάριο της ήττας

Σε μια τέτοια περίπτωση, η επόμενη ημέρα για το ΠΑΣΟΚ διαγράφεται πολύ σκληρή. Αν σήμερα ο κ. Παπανδρέου δεν εκλεγεί πρωθυπουργός, τότε όλα αρχίζουν από μηδενική βάση. Θα αμφισβητηθεί, θα αναδειχθούν οι νέες ομάδες και θα καραδοκούν οι ομαδάρχες. «Θα ζήσουμε εποχές 1996, όταν ο Κ. Σημίτης διαδεχόταν τον Α. Παπανδρέου πριν πεθάνει», λέει συνομιλητής μας που γνωρίζει πώς ακριβώς λειτουργούν τα υπόγεια ρεύματα στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ.

Όλα εξαρτώνται από τον αριθμό των εδρών

Ο κ. Παπανδρέου ασφαλώς και γνωρίζει ότι σε μια αρνητική εξέλιξη δεν θα είναι ο ηγέτης της δημοκρατικής παράταξης, όσο ισχυρό, όσο ιστορικό και αν είναι το επώνυμο Παπανδρέου. Έχει αποφασίσει όμως τι θα κάνει σε μια τέτοια περίπτωση. «Θα είναι παρών και την επόμενη ημέρα», δηλώνει και δείχνει ότι δεν θα το βάλει κάτω. Όλα αυτά, βεβαίως, εξαρτώνται από το σημερινό αποτέλεσμα και το πόσο μεγάλη ή μικρή θα είναι η ήττα. Αν, για παράδειγμα, ο ελληνικός λαός εκλέξει μεν τον Καραμανλή πρωθυπουργό δεύτερη φορά, αλλά δεν του εμπιστευτεί πολλές έδρες στη Βουλή, τότε ο κ. Παπανδρέου δεν θα κινδυνεύσει από τους εσωκομματικούς του αντιπάλους. Το οριακό σημείο είναι οι 153 έδρες. Αν τις ξεπεράσει ο Καραμανλής και το ΠΑΣΟΚ πάρει κάτω από 107 έδρες, τότε το σύστημα Παπανδρέου θα αμφισβητηθεί συνολικά .

Μοχλός εξελίξεων και η διαφορά στα ποσοστά των δύο κομμάτων

Εκτός από τον αριθμό των εδρών που θα συγκεντρώσουν τα δύο μεγάλα κόμματα, το πολιτικό μέλλον του κ. Παπανδρέου εξαρτάται και από τη διαφορά των ποσοστών, σε περίπτωση φυσικά που ηττηθεί.

Αν, για παράδειγμα, το ΠΑΣΟΚ δεν πιάσει το 40,55 % που είχε πάρει στις εκλογές του 2004 και αν χάσει έστω και μία ψήφο από τα 3.003.988 ψηφοφόρων που το είχαν εμπιστευτεί και η ΝΔ, παρ’ όλα όσα έχουν συμβεί, καταφέρει και πάρει αυτόνομη πρωτιά, τότε τίποτα δεν σταματά τους επίδοξους διαδόχους. «Θα χορέψουν» τον κ. Παπανδρέου στον δικό τους σκοπό. Και το επιχείρημα θα είναι καταλυτικό για τον Γιώργο: «Κάηκε η μισή Ελλάδα, τι άλλο πρέπει να συμβεί για να κερδίσει τον Καραμανλή»; Φυσικά θα τονίζουν ότι είναι η ΤΕΤΑΡΤΗ νίκη του.

Και οι παρενέργειες…

Ό,τι και αν περιλαμβάνει το σενάριο ήττας, η αμφισβήτηση δεν θα επιτρέπει στον κ. Παπανδρέου να ελέγχει το κόμμα του, που θα μπει σε νέες περιπέτειες, με τις πληγές, αντί να επουλώνονται, να μεγαλώνουν και να πληθαίνουν. Ο πρώτος που σε μια τέτοια περίπτωση θα την πληρώσει, απ’ ό,τι έχει αρχίσει να ακούγεται δειλά δειλά, είναι ο Κώστας Λαλιώτης. Πολλοί είναι αυτοί που θέλουν να πάρουν το αίμα τους πίσω, άλλωστε από την πρώτη στιγμή δεν είδαν με καλό μάτι τον πρωταγωνιστικό ρόλο που ανέπτυξε με την επιστροφή του στο κόμμα. Δεν είναι άλλοι από τους λεγόμενους εκσυγχρονιστές, που ουδέποτε συγχώρεσαν τον πρώην γραμματέα για τα όσα έκανε σε βάρος του Κ. Σημίτη, όπως τουλάχιστον υποστηρίζουν. Ήδη, πριν ακόμη ανοίξουν οι κάλπες, υπάρχουν γκρίνιες στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ για τις επιλογές του επικεφαλής της επικοινωνιακής ομάδας. Γι’ αυτό και τις τελευταίες ημέρες σταμάτησε η προεκλογική καμπάνια του σκληρού ροκ και επελέγη άλλη, με διαφορετικά τηλεοπτικά σποτ. Βέβαια, όπως υποστηρίζει ο κ. Λαλιώτης, κανείς δεν μπορεί να τον κατηγορήσει, γιατί η καμπάνια του ΠΑΣΟΚ είχε διάφορες φάσεις, με ανάλογα επίπεδα, σε συνδυασμό με τη συνολική πολιτική αντιπαράθεση του κόμματος απέναντι στον Καραμανλή. Σε κάθε περίπτωση ο κ. Λαλιώτης δηλώνει ότι θα ασχοληθεί μετά τις εκλογές «με τον πολιτικό, επικοινωνιακό και στρατηγικό σχεδιασμό και την ανανέωση του κόμματος». Τι σημαίνει αυτό; Ότι θα είναι παρών στις εσωκομματικές εξελίξεις πιθανότατα, δίπλα στον Γιώργο Παπανδρέου. Αν και υπάρχουν και εκτιμήσεις ότι «ο Κώστας πάει πάντα με τον δυνατό», οπότε δεν αποκλείεται να γίνει… «αδελφοκτόνος»!

Ευθύνες και στον Αθανασάκη

Ο δεύτερος που θα γίνει αποδέκτης έντονης γκρίνιας θα είναι ο γραμματέας του ΠΑΣΟΚ Νίκος Αθανασάκης. Ήδη αρκετά είναι τα στελέχη που καταλογίζουν ευθύνες στον γραμματέα του Κινήματος, ότι δεν είχε ετοιμαστεί κατάλληλα το κόμμα, αν και ζητούσε εκλογές από τον προηγούμενο Φεβρουάριο: «Από τη στιγμή που ζητούσαμε εκλογές και ανά πάσα στιγμή μπορούσαν να γίνουν, και νωρίτερα απ’ ό,τι έγιναν, τότε όφειλε ο κ. Αθανασάκης να είχε προετοιμαστεί και η οργάνωση του ΠΑΣΟΚ να βρισκόταν σε καλύτερα επίπεδα, γιατί και σε αυτές τις εκλογές η οργάνωση του ΠΑΣΟΚ ήταν απούσα, ή, στην καλύτερη περίπτωση, τα μέλη της έτρεχαν πίσω από κάθε υποψήφιο». Αν λοιπόν, οι εξελίξεις στο εσωκομματικό επίπεδο είναι τέτοιες που θα προκαλέσουν συνέδρια και εκλογές για νέα ηγεσία, τότε η μπόρα θα πάρει και τον Αθανασάκη, όπως λένε με σιγουριά οι συνομιλητές μας.

Το παρασκήνιο με τους εκσυγχρονιστές

Ο κ. Παπανδρέου έφτασε σε σημείο να πει λίγα 24ωρα πριν από τις εκλογές για τον κ. Κ. Σημίτη, ότι θα τον αξιοποιήσει σε περίπτωση που εκλεγεί πρωθυπουργός, ώστε τα στελέχη που πρόσκεινται στον τέως πρωθυπουργό να σταματήσουν να «σπεκουλάρουν» στην πιθανότητα ήττας. Στην ουσία, ο αρχηγός του ΠΑΣΟΚ αναγκάστηκε να μιλήσει για τον τέως πρωθυπουργό γιατί ήθελε να σταματήσει πολλά στελέχη που ταυτίζονται με τις πολιτικές θέσεις του τέως πρωθυπουργού και διέδιδαν σενάρια ήττας δεξιά και αριστερά ή δεν πίστευαν στη νίκη του κ. Παπανδρέου. Δυστυχώς ο αρχηγός του ΠΑΣΟΚ έχει να αντιμετωπίσει στα μετόπισθεν τέτοιου είδους φαινόμενα. Πάντως μόνο στο ΠΑΣΟΚ θα μπορούσαν να συμβούν όσα συμβαίνουν στο παρασκήνιο.

Ο ρόλος Βενιζέλου και Διαμαντοπούλου

Και εδώ μπαίνουν οι προσωπικές φιλοδοξίες των δελφίνων. Είναι παραπάνω από σαφές ότι αν ο Παπανδρέου ηττηθεί, ο Ευάγγελος Βενιζέλος δεν θα μείνει με σταυρωμένα τα χέρια. Ήδη όλο το προηγούμενο διάστημα ορισμένα στελέχη καλλιεργούσαν με έντεχνο τρόπο το σενάριο ήττας και της ανάληψης ευθυνών από τον κ. Βενιζέλο. Και δεν θα μείνει με σταυρωμένα τα χέρια από το ίδιο κιόλας βράδυ. Αν συμβεί… συντριβή, τότε ο Ευάγγελος θα αναλάβει πρωτοβουλία και δείχνοντας τις διαδικασίες που πρέπει να ακολουθηθούν θα μιλήσει για το τι οδήγησε στο αρνητικό αποτέλεσμα, ζητώντας ταυτόχρονα να πράξει το ίδιο και η ηγεσία. Αν οι συνθήκες είναι εξαιρετικά δύσκολες, τότε δεν αποκλείεται ακόμη και συνέδριο να προκαλέσει, βάζοντας ο ίδιος υποψηφιότητα για αρχηγός του ΠΑΣΟΚ απέναντι στον κ. Παπανδρέου. Με τον Βενιζέλο φαίνεται να έχουν ταυτιστεί αρκετά επιφανή στελέχη όπως ο Ανδρέας Λοβέρδος, ο Γ. Φλωρίδης και ο Χρ. Βερελής.
Διαφορετική είναι η περίπτωση της Άννας Διαμαντοπούλου, που είναι αλήθεια ότι κινείται με προσεκτικούς ρυθμούς. Μπορεί να οργανώνει το δικό της κομματικό στρατόπεδο, κινείται όμως με μεγάλη προσοχή, χωρίς να δίνει δικαιώματα, όμως με τον τρόπο της όλοι καταλαβαίνουν πού μπορεί να το πάει αν ο κ. Παπανδρέου χάσει την ευκαιρία για τρίτη φορά. Η βουλευτής της Αʼ Αθήνας δεν έχει κρύψει τις ηγετικές της φιλοδοξίες. Ωστόσο περιμένει πρώτα να δει πού θα «κάτσει» το αποτέλεσμα σε περίπτωση που το ΠΑΣΟΚ έρθει δεύτερο, θα εξετάσει τα θετικά και τα αρνητικά αναλόγως με τα ποσοστά και τη διαφορά των εδρών από τη ΝΔ και αναλόγως θα πράξει. Σε κάθε περίπτωση, αν και δεν το δηλώνει επισήμως, θα είναι παρούσα στις εσωκομματικές εξελίξεις, με ό,τι αυτό σημαίνει.

Ανάμεσα σ’ αυτά τα δύο προβεβλημένα στελέχη υπάρχουν πολιτικές διαφορές και ο κόσμος που τα συνοδεύει ή τα ακολουθεί δεν προέρχεται από την ίδια πολιτική αφετηρία. Μεγάλο ποσοστό βεβαίως προέρχεται από την εσωκομματική τάση των εκσυγχρονιστών, όλων εκείνων που δεν ταυτίζονται με τις επιλογές του κ. Παπανδρέου απόλυτα αλλά μόνο συγκυριακά, και επειδή δεν είναι αυτήν την ώρα ομοιογενής η συγκεκριμένη ομάδα (ίσως συσπειρωθούν μετά το εκλογικό αποτέλεσμα), θα γίνει μεγάλη μάχη και μεταξύ των δύο (Βενιζέλου – Διαμαντοπούλου) προκειμένου να πάρουν με το μέρος τους το μεγαλύτερο μερίδιο, τέτοιο που θα μπορούσε να μεταμορφωθεί σε πρωταγωνιστικό παράγοντα εξελίξεων στις εσωκομματικές διαδικασίες που προβλέπονται από το καταστατικό. Ερωτηματικό παραμένει και η στάση που θα κρατήσει και ο κ. Θ. Πάγκαλος, για τον οποίο κανείς δεν είναι βέβαιος ότι θα στηρίξει την ηγεσία.

Τα σενάρια μη αυτοδυναμίας
και οι συνεργασίες

Στόχος βεβαίως του κ. Παπανδρέου είναι το κόμμα του να είναι και αυτοδύναμο, ώστε να μπορέσει να υλοποιήσει όσα υπόσχεται.

Ωστόσο, αν αυτό δεν γίνει κατορθωτό και το ΠΑΣΟΚ είναι πρώτο κόμμα, το περιθώριο συνεργασιών είναι στενό έως… ανύπαρκτο, αφού ούτε το ΚΚΕ ούτε και ο ΣΥΡΙΖΑ θέλουν συνεργασία με το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Η υποψηφιότητα του κ. Αλ. Αλαβάνου σε μια δύσκολη εκλογική περιφέρεια όπως του Ηρακλείου Κρήτης, που ΠΑΣΟΚοκρατείται, ακριβώς θέλει να δείξει την πρόθεση του ΣΥΡΙΖΑ και του προέδρου του: καμία ταύτιση, με προγραμματική σύγκλιση, με το ΠΑΣΟΚ και τον κ. Παπανδρέου. Αν στη Βουλή μπει ο κ. Καρατζαφέρης, που σε κάθε ευκαιρία λέει ότι δέχεται συνεργασία με όλους, είναι εξαιρετικά παρακινδυνευμένο να πούμε ότι η Χαριλάου Τρικούπη θα κάνει ένα τέτοιο βήμα προκειμένου να κυβερνήσει. Άρα, σε μια τέτοια περίπτωση είναι απορίας άξιον τι θα κάνει ο κ. Παπανδρέου. Υπάρχουν βέβαια φωνές που θα έβλεπαν το ενδεχόμενο συνεργασίας με τη ΝΔ, αλλά θεωρείται εξαιρετικά δύσκολο να δεχθεί ο Κώστας Καραμανλής, που θα είναι ο μεγάλος χαμένος. Γι’ αυτό, όταν έκλεισαν οι πόρτες απέναντι στο ΠΑΣΟΚ από τον Συνασπισμό, τις τελευταίες δέκα ημέρες και όχι στην αρχή της προεκλογικής περιόδου, οι συνεργάτες του Γιώργου Παπανδρέου άλλαξαν τακτική και είπαν ότι μετά τις εκλογές δεν υπάρχει περιθώριο συνεργασίας, αφού το ΠΑΣΟΚ επιζητεί την αυτοδυναμία. Ερωτηματικό πάντως παραμένει στους κόλπους του ΣΥΡΙΖΑ αν θα αντέξει στις πιέσεις που μπορεί να υπάρξουν από το ΠΑΣΟΚ για να μην οδηγηθούμε εκ νέου σε εκλογές. Γιατί μπορεί να δούμε και αυτό: Το ΠΑΣΟΚ πρώτο κόμμα και οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ να διαφωνούν με την επίσημη γραμμή του κόμματος και του κ. Αλαβάνου και να αναζητούν πολιτική στέγη στον κ. Παπανδρέου… Σενάριο μεν, εφικτό δε.