ΕΛΠΙΔΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΘΑΠΑΤΕΡΟ, ΑΠΟΓΟΗΤΕΥΣΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΒΑΣΚΟΥΣ

Το Σοσιαλιστικό Κόμμα από την άλλη μεριά έφθασε μεν τους λίγους τελευταίους μήνες να υιοθετήσει γραμμή αδιαλλαξίας απέναντι στους Βάσκους, αφού όμως πρώτα πέρασε από το αντίθετο άκρο, αποδεχόμενο την έναρξη ειρηνευτικών συνομιλιών με τους αυτονομιστές. Η δυνατότητα ειρηνικής επίλυσης του ζητήματος των Βάσκων διαφάνηκε για πρώτη φορά τον Μάρτιο του 2006, όταν η ΕΤΑ ανακοίνωσε οριστική διακοπή των επιθέσεων. Τους μήνες που ακολούθησαν μέχρι την εκπνοή του χρόνου η πρόοδος που καταγράφηκε στις επαφές μεταξύ των δύο μερών ήταν πραγματικά σημαντική, δημιουργώντας πρωτόγνωρες ελπίδες. Το σημαντικότερο, όμως, ήταν πως τα βήματα που συντελούνταν διέψευδαν στην πράξη τις κινδυνολογίες της Δεξιάς, που είχε φτάσει να χαρακτηρίσει επίσημα ως «προδοσία των νεκρών» τις ειρηνευτικές συνομιλίες, ενώ δεν ήταν λίγες οι φορές που μαζί με την Ένωση των Θυμάτων οργάνωσε συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας, πιέζοντας την κυβέρνηση να εγκαταλείψει τις συνομιλίες.

Η επιθυμία τους πραγματοποιήθηκε στις 30 Δεκέμβρη, όταν η έκρηξη σε ένα παγιδευμένο αυτοκίνητο στο πάρκινγκ του αεροδρομίου Μπαράχας της Μαδρίτης οδήγησε στο θάνατο δύο άτομα και τις συνομιλίες στον αέρα. Αξίζει να σημειωθεί, αν κι έχει λίγη πολιτική αξία, ότι την ευθύνη για τις εκρήξεις δεν την ανέλαβε ευθέως και άμεσα, όπως συνηθίζει η ΕΤΑ, αλλά απλώς δεν παραιτήθηκε από αυτήν. Τόσο λοιπόν η μουδιασμένη και «κρύα» ανάληψη της ευθύνης όσο και η εμμονή της στη συνέχεια ότι μπορούν να συνεχιστούν οι συνομιλίες δημιουργούν υπόνοιες ότι η έκρηξη στο Μπαράχας δεν έφερε τη σφραγίδα ολόκληρης της οργάνωσης αλλά τμημάτων της που διαφωνούσαν με τον «αποχαιρετισμό στα όπλα» και επεδίωκαν να δημιουργήσουν τετελεσμένα, γνωρίζοντας εκ των προτέρων ότι η ενέργειά τους δεν θα καταδικαστεί από την οργάνωση, όπως κι έγινε. Καθόλου τυχαία δε, τον Ιούνιο που μας πέρασε η οργάνωση ανήγγειλε την επίσημη λήξη της εκεχειρίας.

Τελευταίες προσπάθειες

Σε αυτό δε το διάστημα και το κράτος από τη δική του μεριά έδειξε να μη θέλει να κλείσει η παρένθεση που άνοιξε, όταν συγκεκριμένα ο υπουργός Δικαιοσύνης αποφάσισε να αποφυλακιστεί ο Ινιάκι ντε Χουάνα, που βρισκόταν σε απεργία πείνας, και να εκτίσει το υπόλοιπο της ποινής του σε κατʼ οίκον περιορισμό. Η απόφαση αυτή ήταν όχι μόνο επιβεβλημένη αλλά και δίκαιη, καθώς ο Βάσκος είχε εκτίσει την ποινή που αφορούσε τα εγκλήματα που είχε κάνει επιχειρώντας στην ΕΤΑ και τα τελευταία δύο χρόνια ήταν στη φυλακή επειδή τα ισπανικά δικαστήρια έκριναν πως με όσα έγραφε σε ένα άρθρό του εκθείαζε τη χρήση βίας και υποκινούσε στην ένοπλη πάλη! Γιʼ αυτόν τον λόγο η ποινή που εξέτιε ήταν εκδικητική και άδικη. Η αναθεώρησή της ωστόσο επιλέχθηκε από τη Μαδρίτη όχι μόνο για να μην κοπούν κι οι τελευταίες γέφυρες επικοινωνίας με τα διαλλακτικότερα μέλη της οργάνωσης (κι ο Ινιάκι ντε Χουάνα συγκαταλεγόταν σε αυτούς, καθώς σε συνέντευξη που είχε δώσει στους «Τάιμς» του Λονδίνου υπεραμυνόταν των ειρηνευτικών συνομιλιών), αλλά κι από φόβο επίσης μην τυχόν κι ο έγκλειστος Βάσκος αφήσει την τελευταία του πνοή σιδεροδέσμιος, οπότε οι Βάσκοι θα αποκτούσαν νέο ήρωα κι η Χώρα τους θα ʼπαιρνε φωτιά.

Η κυβέρνηση του Θαπατέρο, ωστόσο, είχε χρεωθεί την αποτυχία των συνομιλιών. Στις δημοτικές εκλογές που έγιναν τον Μάιο εισέπραξε ένα μεγάλο πολιτικό κόστος, καθώς το Σοσιαλιστικό Κόμμα ήρθε δεύτερο, κερδίζοντας το 34,9% των ψήφων, και το Λαϊκό Κόμμα κατέλαβε την πρώτη θέση, κερδίζοντας το 35,6%. Η διαφορά όσο κι αν είναι μικρή δεν στερείται σημασίας, καθώς στην Ισπανία υπάρχει μια πολιτική παράδοση δεκαετιών που θέλει το κόμμα το οποίο κερδίζει τις δημοτικές εκλογές να κερδίζει και τις βουλευτικές. Το μήνυμα λοιπόν των εκλογών ήταν πως το άστρο του Θαπατέρο έδυε και οι σοσιαλιστές όδευαν στην ήττα, πληρώνοντας τη διαλλακτικότητα που επέδειξαν απέναντι στους Βάσκους. Κατηγορία που στην πραγματικότητα δεν ευσταθεί γιατί όσο κι αν οι γέφυρες της Μαδρίτης προς τους Βάσκους δεν είχαν προηγούμενο, παρ’ όλα αυτά η κυβέρνηση του Θαπατέρο δεν άφησε τη σκυτάλη της καταστολής του Αθνάρ να πέσει κάτω: διατηρώντας εκτός νόμου το πολιτικό σκέλος της ΕΤΑ, Μπατασούνα –τη στιγμή που ακόμη και οι Εγγλέζοι ουδέποτε διανοήθηκαν να βγάλουν εκτός νόμου το Σιν Φέιν στη Βόρεια Ιρλανδία– και τον ηγέτη του Αρνάλντο Ορτέγκι στη φυλακή και βγάζοντας περισσότερους από 100 εκλογικούς συνδυασμούς στη Χώρα των Βάσκων εκτός νόμου στις πρόσφατες δημοτικές εκλογές, με την κατηγορία ότι υποψήφιοί τους διατηρούσαν σχέσεις με το Μπατασούνα, το Σοσιαλιστικό Κόμμα ποτέ δεν αποκόπηκε από το συντηρητικό εκείνο κομμάτι της κοινωνίας που επιζητούσε σκληρή γραμμή απέναντι στους Βάσκους.

Επίδειξη πυγμής από Θαπατέρο

Η συντηρητική αναδίπλωση της ισπανικής κυβέρνησης ολοκληρώθηκε το καλοκαίρι με αφορμή την επίσημη αποκήρυξη της εκεχειρίας από την ΕΤΑ τον Ιούνιο και τις μικρής κλίμακας βομβιστικές επιθέσεις που ξεκίνησε. Η νέα γραμμή της κυβέρνησης απέναντι στους Βάσκους εκφράστηκε με τον πιο καθαρό τρόπο από τον Θαπατέρο σε συνέντευξη που έδωσε στην «Ελ Παΐς» την πρώτη Κυριακή του Σεπτεμβρίου. «Σε σχέση με την ΕΤΑ, το μόνο που μπορούμε να σκεφτούμε είναι το πόσο ακόμη θα αντέξει κι όχι το τι πρόκειται να κερδίσει, γιατί δεν πρόκειται να κερδίσει τίποτε»!

Αποτέλεσμα αυτής της δεξιάς στροφής των σοσιαλιστών (που πρέπει να πούμε ότι μέχρι πρόσφατα τοποθετούνταν στο αριστερό άκρο του φάσματος της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας) ήταν να αυξήσουν την πολιτική επιρροή τους, όπως αυτή καταγράφεται στις δημοσκοπήσεις. Από τη στιγμή που έκλεισε οριστικά ο κύκλος των επαφών με την ΕΤΑ, από τον Ιούλιο δηλαδή και μετά, οι σοσιαλιστές εμφανίζονται στην πρώτη θέση των πολιτικών προτιμήσεων των Ισπανών, διατηρώντας μάλιστα μια απόσταση από το Λαϊκό Κόμμα της τάξης των 3,5 έως κι 6,5 ποσοστιαίων μονάδων. Εάν μάλιστα η πορεία μέχρι τις εκλογές χαρακτηριστεί από επεισόδια βάρβαρης καταστολής ακόμη και ειρηνικών διαδηλώσεων Βάσκων, όπως συνέβη την προηγούμενη Κυριακή που η αστυνομία διέλυσε βίαια ειρηνική πορεία Βάσκων στο Σαν Σεμπαστιάν, τότε η παράδοση που θέλει το αποτέλεσμα των δημοτικών να προδικάζει κι αυτό των βουλευτικών θα αφορά το παρελθόν. Όσο για τις ελπίδες ειρηνικής διευθέτησης των τεταμένων εθνικών προβλημάτων της Ισπανίας ως προς το παρόν παραπέμπονται στο άγνωστο μέλλον, καθώς μέχρι τον Μάρτιο τόσο η Μαδρίτη όσο και οι Βάσκοι θα επιδίδονται σε ασκήσεις αδιαλλαξίας…