Δύσκολη η μεγάλη ανατροπή

Ο «ταχύς πόλεμος λίγων ημερών» εντάθηκε ακόμα περισσότερο από το ότι στελέχη της Χαριλάου Τρικούπη, επικαλούμενα ευρήματα από διάφορες εταιρείες δημοσκοπήσεων, τόνιζαν ότι την τελευταία βδομάδα και μετά την παρουσία του κ. Παπανδρέου στη ΔΕΘ και στη βόρεια Ελλάδα το ΠΑΣΟΚ «έχει κάνει ένα κλικ» και παρουσιάζει μια δυναμική. Επικαλούνταν μάλιστα στοιχεία των κρυφών δημοσκοπήσεων και κυρίως από εταιρείες που παρουσίαζαν πάντα σημαντικές διαφορές υπέρ της ΝΔ. Έλεγαν μάλιστα ότι μόνο με βάση αυτές τις εταιρείες το Σαββατοκύριακο πριν από τη ΔΕΘ το ποσοστό του ΠΑΣΟΚ κυμαινόταν μεταξύ 36% και 36,8% και από την προηγούμενη Τρίτη, όπως λένε με βάση πάντα τα στοιχεία των συγκεκριμένων εταιρειών, το ποσοστό ανέβηκε ανάμεσα στο 40 και στο 40,5%. Αναφορικά με τα ποσοστά της ΝΔ, έλεγαν ότι «κλείδωναν» μεταξύ του 41, 5% και του 43%.
Υποστήριζαν ότι υπήρχε δυναμική του ΠΑΣΟΚ και μια καθήλωση των ποσοστών της ΝΔ.
Πάντως, έμπειρα στελέχη της Χαριλάου Τρικούπη, αλλά και πολιτικοί αναλυτές, έθεταν το ερώτημα αν τελικά προλαβαίνει το ΠΑΣΟΚ να μεταβάλει τα δεδομένα ή αν έδινε μάχη μόνο για να περιορίσει τη διαφορά. Οι πιο ψύχραιμοι, πάντως, υποστήριζαν ότι είναι εξαιρετικά δύσκολο να γίνει, έστω την τελευταία στιγμή, «η μεγάλη ανατροπή».
Οι ίδιοι κύκλοι τόνιζαν ότι τις τελευταίες μέρες της προεκλογικής περιόδου άλλαξε κατά πολύ η τακτική των δύο μεγάλων κομμάτων. Η αντιπαράθεση δεν ήταν η μεταξύ τους κόντρα, αλλά η μεν ΝΔ μαχόταν να μαζέψει ψηφοφόρους του ΛΑΟΣ, το δε ΠΑΣΟΚ να «συμμαζέψει» τις διαρροές από τα αριστερά του, δηλαδή από τον ΣΥΡΙΖΑ και το ΚΚΕ. Όπως μάλιστα τόνιζαν, η τελική έκβαση αυτών των ανοικτών μετώπων θα έκρινε και την αυτοδυναμία και το εκλογικό αποτέλεσμα, αλλά και τη διαφορά ανάμεσα στα δύο πρώτα κόμματα. Έμπειροι πολιτικοί αναλυτές σημείωναν πως η τάση συμπίεσης του ΛΑΟΣ ήταν σε εξέλιξη, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΚΚΕ ανθίσταντο.
Η Χαριλάου Τρικούπη και ο Γιώργος Παπανδρέου γνωρίζουν καλά πλέον πως αν το ΠΑΣΟΚ μπορεί να βελτιώσει τα ποσοστά του, αυτό μπορεί να γίνει μόνο με «αποψίλωση» ψήφων από την Αριστερά, καθώς το
ΠΑΣΟΚ έστω και δύσκολα συγκρατούσε μέχρι τα τελευταία 24ωρα την αναλογία 2,7 προς 1, σε ό,τι αφορά τη μετακίνηση ψηφοφόρων της ΝΔ προς το ΠΑΣΟΚ, αλλά αυτό δεν είναι δυνατόν από μόνο του να δώσει δυνατότητες ανατροπής του κλίματος. Για τον λόγο αυτόν το ΠΑΣΟΚ επιχειρούσε συστηματικά όλες τις τελευταίες μέρες να κάνει ανοίγματα προς την Αριστερά, που έφταναν στο σημείο να μοιάζουν «με έκκληση για ελεημοσύνη από τους αριστερούς». Επίσης, για τον ίδιο λόγο ο Γιώργος Παπανδρέου έθετε και ξαναέθετε το δίλημμα «δημοκρατική προοδευτική παράταξη ή συντηρητική Δεξιά».
Αναλυτές θεωρούν όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά, επισημαίνουν ότι αυτές οι εκλογές είναι ιδιαίτερες, όσον αφορά τις υπόγειες «διαδρομές» του εκλογικού σώματος, και αναμένουν αυτό να αποτυπωθεί, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, στο αποτέλεσμα. Η εντυπωσιακή ενίσχυση της ελάσσονος αντιπολίτευσης συνολικά είναι ένας από τους τρόπους με τους οποίους εκτιμάται ότι θα εκφρασθεί η «ασυνήθης», σε σχέση με άλλες αναμετρήσεις, συμπεριφορά των ψηφοφόρων. Οι αναποφάσιστοι, λίγες ώρες πριν ανοίξουν οι κάλπες, συνεχίζουν να αποτελούν ως έναν βαθμό τον «άγνωστο χ» εκλογικά και να κρατούν επιφυλακτικούς δημοσκόπους και κομματικά επιτελεία. Ωστόσο, σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις, αρκετοί εξ αυτών εκτιμούν ότι οι τάσεις ήδη έχουν παγιοποιηθεί και ότι αυτοί οι αναποφάσιστοι μπορεί να προκαλέσουν διακυμάνσεις στα ποσοστά, όχι όμως και ανατροπές.
Πάντως, τις ίδιες ώρες, στελέχη του ΠΑΣΟΚ έκαναν λόγο για «βουβούς» ψηφοφόρους και «κινούμενη άμμο» και δεν αποκλείουν την επανάληψη ενός θρίλερ ανάλογου με των εκλογών του 2000 (προς τη μια ή την άλλη κατεύθυνση…), όπου τα exit polls είχαν τιναχτεί στον αέρα.
Οι ίδιες πηγές υποστήριζαν ότι διεξάγεται μάχη «στήθος με στήθος» και ότι η αυτοδυναμία θα είναι δύσκολη για οποιοδήποτε κόμμα. «Για να υπάρξει αυτοδυναμία με διαφορά εδρών που θα διασφαλίζει απρόσκοπτη διακυβέρνηση, πρέπει να πάνε όλα στραβά για τον έναν και όλα καλά για τον άλλο», έλεγαν και απέδιδαν τα σενάρια εύκολης αυτοδυναμίας που διακινούνται στις γνωστές επιχειρήσεις επικοινωνιακού πολέμου που διεξάγονται σε κάθε εκλογική αναμέτρηση.
Πάντως, αν και οι πυρκαγιές, μέσα στην τραγικότητά τους, ανέτρεψαν τους προεκλογικούς σχεδιασμούς των δύο κομμάτων και παρότι η ΝΔ βρέθηκε αντιμέτωπη με μια ακραία αρνητική κατάσταση, το ΠΑΣΟΚ ενεπλάκη σε μια ακατανόητη αυτοπαγίδευση με το ψηφοδέλτιο Επικρατείας, σπαταλώντας πολύτιμες ημέρες της προεκλογικής περιόδου. Σε μια τόσο σύντομη προεκλογική περίοδο είναι αδύνατον να μην υπάρχουν επιπτώσεις από τέτοια λάθη.
Η πρώτη εμφανής επίπτωση είναι ακριβώς αυτή η αδυναμία του να απευθυνθεί αποτελεσματικά στους αναποφάσιστους, τουλάχιστον στον βαθμό που θα ανέμενε κάποιος, δεδομένων των όσων είχαν προηγηθεί και της αρνητικής προδιάθεσης της κοινής γνώμης που εκδηλώθηκε για την κυβέρνηση μεσούσης της τραγωδίας.
Επανάληψη κατάστασης ανάλογης με αυτή του ψηφοδελτίου Επικρατείας και της εμπλοκής που σημειώθηκε με τη Φώφη Γεννηματά, αλλά με μεγαλύτερο ειδικό βάρος, παρολίγο να σημειωθεί με τον Κώστα Σημίτη.
Ο τέως πρωθυπουργός επικοινώνησε με τον Γιώργο Παπανδρέου και φέρεται να ζήτησε τη μη εμπλοκή του ονόματός του στα σενάρια της επόμενης ημέρας, αναφερόμενος σε δηλώσεις αλλά και σε διαρροές περί αξιοποίησής του σε θεσμικό ρόλο, στο πλαίσιο της νέας κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ, εφόσον κερδίσει τις εκλογές. Τελικά, και προκειμένου να αποφευχθούν περαιτέρω επιπλοκές δύο ημέρες πριν από τις εκλογές, ο Κώστας Σημίτης εμφανίστηκε στην εξέδρα μαζί με τον Γιώργο Παπανδρέου την Πέμπτη το βράδυ, στην ανοιχτή συγκέντρωση του ΠΑΣΟΚ στην Αθήνα.