Μέσω Σόφιας η επιστροφή του Καντάφι

Η δε Ευρωπαϊκή Ένωση και ειδικότερα ο γάλλος Πρόεδρος Σαρκοζί, που οικειοποιήθηκε με εντελώς ιδιοτελή τρόπο την αίσια κατάληξη της περιπέτειάς τους, εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία για να δείξει το ανανεωμένο ενδιαφέρον της χώρας του για τη μαύρη ήπειρο και να τροχιοδρομήσει μια σειρά οικονομικές συμφωνίες με την ίδια τη Λιβύη, όχι και τόσο αμοιβαία επωφελείς.

Παρότι κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει τις συγκεκριμένες ευθύνες που είχαν για τη μόλυνση και τον θάνατο τόσων παιδιών οι βουλγάρες νοσοκόμες και ο παλαιστίνιος γιατρός που δούλευαν στο νοσοκομείο της Βεγγάζης, το σίγουρο είναι πως η απόδοση των ευθυνών στα εν λόγω άτομα παρέγραφε μονομιάς οποιαδήποτε ευθύνη είχε για το τραγικό αυτό περιστατικό η ίδια η κυβέρνηση της Λιβύης. Εκείνη δε την περίοδο η κυβέρνηση, έχοντας να αντιμετωπίσει τις παραλυτικές επιπτώσεις του εμπάργκο που είχαν επιβάλλει οι ΗΠΑ, πολεμούσε με νύχια και με δόντια να κρατήσει ανέπαφο το σύστημα υγείας της χώρας και τις υψηλού επιπέδου παροχές προς τα 6 σχεδόν εκατομμύρια πολίτες της. Οπότε οι αλλοδαποί που απασχολούνταν στο σύστημα υγείας ήταν ο από μηχανής Θεός. Για να μη μείνει μάλιστα καμιά αμφιβολία χαρακτηρίστηκαν από το καθεστώς του Καντάφι ακόμη και πράκτορες της CIA και της Μοσάντ που εργάζονταν για την αποσταθεροποίηση της Λιβύης, ενώ τις τελευταίες αμφιβολίες σκόρπισαν οι ομολογίες ενοχής τους, που κατά τα λεγόμενά τους λήφθηκαν μετά από βασανιστήρια.

Καθεστώς ομηρίας

Οι κατηγορίες που αποδόθηκαν στο αλλοδαπό νοσηλευτικό προσωπικό, πέραν των σκοπιμοτήτων που εξυπηρετούσαν στο εσωτερικό της χώρας, αποτέλεσαν επίσης την απάντηση της Τρίπολης σε μια μακρά σειρά από μικρά και ενίοτε ιδιαίτερα αιματηρά θερμά επεισόδια με κυβερνήσεις δυτικών χωρών. Η αρχή έγινε το 1986 με την απόφαση του αμερικανού Προέδρου Ρέιγκαν να διακόψει τις εμπορικές και οικονομικές σχέσεις με τη Λιβύη και να δεσμεύσει περιουσιακά στοιχεία της χώρας και στελεχών του καθεστώτος της που ήταν τοποθετημένα στις ΗΠΑ. Τον Απρίλη του ίδιου χρόνου οι Αμερικανοί βομβαρδίζουν την κατοικία του λίβυου ηγέτη, υποστηρίζοντας ότι η Τρίπολη ήταν πίσω από μια έκρηξη σε μπαρ του Βερολίνου, όπου διασκέδαζαν αμερικανοί στρατιώτες με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 3 από αυτούς. Η Λιβύη συγκεντρώνει την οργή των ΗΠΑ και της Δυτικής Ευρώπης τον Δεκέμβρη του 1988, όταν υποδεικνύεται ως υπαίτια για την έκρηξη στην πτήση 103 της Παν Αμ που πετούσε πάνω από το Λόκερμπι της Σκοτίας οδηγώντας στον θάνατο 270 άτομα και τον Απρίλιο του 1999 όταν χαρακτηρίζεται πάλι υπεύθυνη για μια παρόμοια έκρηξη σε γαλλικό αεροπλάνο που πετούσε πάνω από την έρημο Σαχάρα στέλνοντας στον θάνατο 170 άτομα. Εδώ τερματίζεται η πορεία σύγκρουσης.

Από τότε ξεκινά μια διαδικασία όπου η Λιβύη σταδιακά επαναπροσεγγίζει τον δυτικό κόσμο αναλαμβάνοντας την ευθύνη για τα όσα είχε πράξει και μαζί το κόστος των αποζημιώσεων και διακόπτοντας οριστικά, κατόπιν αμερικανικής απαίτησης, το πυρηνικό της πρόγραμμα. Η Δύση από τη μεριά της αίρει μία μία τις κυρώσεις που είχε επιβάλει και μόλις πριν από δύο περίπου εβδομάδες, στις 11 Ιουλίου, η Ουάσινγκτον για πρώτη φορά μετά από 35 χρόνια ορίζει πρεσβευτή στην Τρίπολη – μια κίνηση που σηματοδοτεί την πλήρη επανάκαμψη των διπλωματικών τους σχέσεων. Το γεγονός βέβαια ότι το Στέιτ Ντιπάρτμεντ έστειλε στην Τρίπολη διπλωματικό υπάλληλο που μέχρι τώρα υπηρετούσε στην αμερικανική πρεσβεία του Τελ Αβίβ σηματοδοτεί την προσπάθεια των ΗΠΑ να ταπεινώσουν τον Καντάφι, υπερπροβάλλοντας τις αντιφάσεις του και την απόσταση που χωρίζει τα λόγια από τα έργα του. Και τα χειρότερα, σε ό,τι αφορά το καθεστώς του Καντάφι, έπονται.

Αυτό πάντως που έχει προτεραιότητα για την Ουάσινγκτον τώρα είναι να καλύψει το κενό που έχει δημιουργηθεί στη διείσδυση των αμερικανικών εταιρειών καθώς όλα τα προηγούμενα χρόνια κατά τα οποία απαγορεύονταν οι επενδύσεις των αμερικανικών επιχειρήσεων, οι πετρελαϊκές πολυεθνικές όλου του υπόλοιπου κόσμου, ιδιαίτερα οι γαλλικές, οι ρωσικές ακόμη και οι ιαπωνικές, είχαν βρει στη Λιβύη πεδίον δόξης λαμπρόν.

Σαρκοζί εναντίον όλων

Οι τεράστιες προσδοκίες που δημιουργούνται στο υπέδαφος της Λιβύης οδήγησαν τον γάλλο Πρόεδρο να παρακάμψει με προκλητικό τρόπο τα όργανα της ΕΕ με απώτερο στόχο η Γαλλία και μόνο να καρπωθεί τα οφέλη από το κλείσιμο αυτής της μελανής σελίδας που στεκόταν εμπόδιο στην αναθέρμανση των σχέσεων μεταξύ ΕΕ και Λιβύης. Οι τελικές λεπτομέρειες για την απελευθέρωση του αλλοδαπού νοσηλευτικού προσωπικού ρυθμίστηκαν από τη σύζυγο του γάλλου Προέδρου Σεσίλια Σαρκοζί, που μετέβη στη Λιβύη με το προεδρικό αεροσκάφος και υπό τη συνοδεία της επιτρόπου Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ, Μπενίτα Φερέρο Βάλντνερ, που αναντίρρητα έπαιζε διακοσμητικό ρόλο. Φεύγοντας από τη Λιβύη για να φτάσουν στη Σόφια μ’ αυτό ακριβώς το αεροπλάνο, και με τη συνοδεία μάλιστα της συζύγου του Σαρκοζί, ούτε καν του υπουργού Εξωτερικών της Γαλλίας, δεν έμεινε καμιά αμφιβολία ότι όχι απλώς το Παρίσι, αλλά ο ίδιος ο νεοεκλεγείς Πρόεδρος της Γαλλίας ήθελε να καρπωθεί εξ ολοκλήρου τα πολιτικά οφέλη από τη λύση του πολύχρονου αυτού δράματος.

Η χοντροκομμένη παρέμβαση του Σαρκοζί προκάλεσε πρωτοφανή ενόχληση σε πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. «Αξιωματούχοι από τη Γερμανία που έπαιξαν έναν καθοριστικό ρόλο για τη συμφωνία κατά τη διάρκεια της πρόσφατης προεδρίας της χώρας είπαν ότι υπήρχε προβληματισμός στο Βερολίνο για τον ζήλο που έδειξε η Γαλλία να παρέμβει», έγραφε η «Ιντερνάσιοναλ Χέραλντ Τρίμπιουν» της Τετάρτης. Προς επίρρωσιν να αναφέρουμε ότι η ηλεκτρονική έκδοση του γερμανικού περιοδικού «Σπίγκελ», επικαλούμενη διπλωματικές πηγές ανέφερε ότι διαπραγματευτές από τις Βρυξέλλες και το Βερολίνο προβληματίζονταν από την αποστολή της Σαρκοζί χαρακτηρίζοντάς την «ενοχλητική» και «αντιπαραγωγική». Αντιδράσεις καταγράφηκαν και στη Λισσαβώνα. «Η Πορτογαλία, εν τω μεταξύ, που έχει την εξάμηνη κυκλική προεδρία της ΕΕ και θα μπορούσε να είχε διαδραματίσει έναν ισοδύναμο πρωταγωνιστικό ρόλο, όπως έκανε η Γερμανία και η Βρετανία προηγούμενα, έχει επισκιαστεί», τόνιζε η ίδια εφημερίδα μια μέρα πριν. Μετέφερε μάλιστα και τις ακόλουθες δηλώσεις της εκπροσώπου Τύπου της πορτογαλικής προεδρίας: «Η πορτογαλική κυβέρνηση έχει κινηθεί μέσα από θεσμικά κανάλια. Η σύζυγος του γάλλου Προέδρου δεν αποτελεί ακριβώς θεσμό».

Αν και τα σχόλια είναι περιττά, το συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι η ατυχία των έξι νοσηλευτών γρήγορα αντιμετωπίστηκε ως μια μοναδική ευκαιρία προς εκμετάλλευση και για τα δύο μέρη. Το έπαθλο δεν άργησε καθόλου να αποκαλυφθεί.

Ελντοράντο η Λιβύη

Η Γαλλία, όπως φάνηκε και από την επίσκεψη του Προέδρου της στην Τρίπολη την επόμενη ημέρα της απελευθέρωσης, έδωσε νέα ώθηση στη διείσδυση των επιχειρήσεών της στη βορειοαφρικανική χώρα, που είναι μέλος του Οργανισμού Πετρελαιοεξαγωγικών Κρατών (ΟΠΕΚ) και παρότι διαθέτει τα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου σε όλη την Αφρική παράγει μέχρι στιγμής πολύ λίγο πετρέλαιο λόγω έλλειψης αναγκαίων επενδύσεων. Στο πλαίσιο της αμυντικής συνεργασίας που υπέγραψαν τον Φεβρουάριο του 2006 η Λιβύη έχει παραγγείλει 12 αεροσκάφη Μιράζ F1. Στις αρχές Ιουλίου η Τρίπολη επέλεξε τη γαλλική τράπεζα BNP για να εξαγοράσει τη μεγαλύτερη κρατική της τράπεζα και να φιλελευθεροποιήσει έτσι τον χρηματοπιστωτικό της τομέα. Ο Σαρκοζί αξιοποίησε την επιτυχία του στη Λιβύη, ξεκινώντας από κει το πολυήμερο ταξίδι του στην Αφρική, για να διεκδικήσει έναν ουσιαστικότερο ρόλο η χώρα του στην αναδιανομή των σφαιρών επιρροής που συντελείται το τελευταίο διάστημα στη μαύρη ήπειρο.

Η ίδια η Λιβύη, πέρα από τα παραπάνω, εξασφάλισε τη χορήγηση από την ΕΕ ενός τεράστιου ποσού οικονομικής βοήθειας που θα δοθεί για τη νοσηλεία των παιδιών που προσβλήθηκαν από Έιτζ και την αποζημίωση των οικογενειών τους, την αναμόρφωση των νοσοκομείων της, τη συντήρηση των αρχαιολογικών της τόπων, την καλύτερη φύλαξη των συνόρων και άλλα πολλά! Ξεμπλόκαραν μάλιστα μια σειρά συμφωνίες συνεργασίας μεταξύ ΕΕ και Λιβύης που ήταν σε αναμονή τα τελευταία χρόνια όπου εκκρεμούσε το θέμα. Η γαλλική εφημερίδα «Φιγκαρό» έγραψε ακόμη ότι η Τρίπολη απαίτησε από τη Βουλγαρία να μεριμνήσει για την παραγραφή του χρέους της σε μια σειρά χώρες του πάλαι ποτέ υπαρκτού σοσιαλισμού, όπως την Κροατία, την Τσεχία, τη Σλοβακία και φυσικά την ίδια.

Ελπίζουμε να μην έμεινε καμιά αμφιβολία για την τεράστια επιχείρηση που στήθηκε γύρω από τις άτυχες νοσοκόμες και τον γιατρό!

Παρά τη στροφή 180 μοιρών όμως που επέλεξε να κάνει ο Μουαμάρ Καντάφι, διαπρύσιος πολέμιος κατά το παρελθόν των συμβιβασμών που έκανε με το Ισραήλ η σαουδαραβική βασιλική οικογένεια και άλλα αραβικά καθεστώτα, η πίεση της Δύσης δεν πρόκειται να μετριαστεί. Επόμενος στόχος είναι ο ίδιος και το καθεστώς που έχει οικοδομήσει στη Λιβύη. Πέρα για πέρα ενδεικτικά της διαδικασίας «αλλαγής καθεστώτος» που δρομολογεί πλέον η Ουάσινγκτον για την Τρίπολη, εκμεταλλευόμενη την υποχωρητικότητα του Καντάφι, είναι τα όσα ανέφερε την Τετάρτη σημείωμα της σύνταξης της αμερικανικής νεοσυντηρητικής εφημερίδας «Γουόλ Στριτ Τζέρναλ»: «Βασανιστήρια, αυθαίρετες συλλήψεις και πολιτική καταπίεση παραμένουν τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του καθεστώτος του Καντάφι». Αν αποκρυπτογραφήσουμε αυτή την επιλεκτική ευαισθησία -που απουσιάζει παντελώς από αναφορές για τα ολοκληρωτικά καθεστώτα του Μουσάραφ στο Πακιστάν και του Μουμπάρακ στην Αίγυπτο, λόγω του ότι είναι φιλοαμερικανικά- εύκολα καταλαβαίνουμε πως τα χειρότερα για τον συνταγματάρχη… έπονται.